Ben yıllardır, çeşitli mecralarda yazılarımda, tv programlarımda Netizen ismini kullandım. Netizen internet vatandaşı demek. Bu sadece Türkiye’de değil
dünyanın her yerinde bu anlama geliyor. İnternet siber bir birlikteliğin ve üzerinde yaşayanlar ise sanal bir topluluğun üyeleri. Bu topluluk çinin nüfusundan büyük facebook gibi farklı grupların birleşiminden oluşuyor. Ülkeler gibi bu gruplar da belli duygularla birbirlerine bağlılar. Bu fikrin sadece bana ait olmadığını internet dünyası haritasını google’da aratarak görebilirsiniz.
Eğer böyle bir beraberlik varsa, sözgelimi apple kulanıcıları bir topluluğun parçası ise, apple onlara dil,din ve ırklarına göre farklı davranma hakkına sahip midir? Bu yaptığı ayrımcılık olur mu?
Yıllar önce Tiffany Co.’dan bir ürün almak için web sitelerine girmiştim. Türkiye’de bulunduğum için fiyatların kapalı olduğunu gördüm. Kendileri ile bağlantı kurduğumda Türkiye’den aradığımı fiyatları göremediğimi söyledim. Bana hakverip, bunun için özür dilediler. Sebebinin lokasyon bazlı kur, bayii ve lojistik maliyetlerinin değişiklik göstermesi olduğunu söylediler. Bugün yazıdan önce baktığımda fiyatların açık olduğunu gördüm. Fiyat farklılıkları anlaşılabilir ancak bunu gizlemek birilerinin görmesini engellemek ayrımcılıktır. Kimsenin bunu yapmaya hakkı yoktur.
Mesela google aramaları kişiye özeldir, lokasyon bilgisi eğer istenilirse içerir ancak herkese eşit miktarda bilgi verilir. Şimdiye kadar bu nedenle google aramalarından rahatsızlık duyan kimseyi tanımıyorum.
Facebook hizmeti herkes için aynıdır. Ayrımcılık içermez. Danışanlarımdan hesabı hacklenenlerin yaşadıklarına baktığımda facebook Türkiye’de de destek noktasında son derece başarılı. Bunun arkasında tabii ki Microsoft Türkiye eski genel müdürü Çağlayan Arkan’ın ve avukatı Yasin Beceni’nin de ciddi emeği olduğunu söylemek isterim. Ama uluslararası anlamda facebook bu konularda yetkinliğini zaten ispatlamıştır.
Ancak Apple için aynı şeyleri söylemek mümkün değil. Birbirinden lokasyon bazında ayrılmış uygulama mağazaları, herkese farklı hizmet vermektedir. Hiçbir lokasyon etkisi olmasa da bazı uygulamaların Türkiye’de çalışmaması, bunun en belirgin sebebi. İnternet vatandaşlarının bir olduğunu varsayıp, lokasyon bazlı bir destek ve uygulama anlayışı ayrımcılığın dil,din,ırk üzerinden yapıldığının en belirgin kanıtıdır. Daha üzücü olanı ise iki farklı mağazadan alışveriş yapanların ios8 ile gelen aile özelliği ile uygulama paylaşımlarına bile izin verilmemesidir. Apple Store internet vatandaşlarını dil,din ve ırklarına göre ayırmıştır.
Twitter’dan hiç bahsetme gereği duymuyorum, zira onların ayrımlarının sebebi, müşteri hizmetlerindeki başarısızlıkları ve deorganizasyonlarıdır. Onlardan bu ayrımı gerçekleştirebilecek bir yaklaşıma girmelerini beklemek şu an gerçekten anlamsız. Türklerin çok güzel bir deyişi var. Twitter’ın daha kırk fırın ekmek yemesi gerekiyor.