301 maden işçisinin katledildiği Soma faciasının birinci yılının geride kaldığı günlerdeyiz. Art arda yaşanan ölümlü iş kazaları, maalesef bitmiyor, hatta gün geçtikçe artıyor. Bu satırları yazarken THY Teknik’te çalışan genç bir işçinin iş kazası nedeniyle hayatını kaybettiğini öğrendim. Alınan tüm önlemlere karşın hala Türkiye’de her gün ortalama 172 iş kazası meydana geliyor, günde ortalama 5 işçi hayatını kaybediyor. 2014 yılında 1.886 çalışan, iş kazasında nedeniyle hayatını kaybetti. Yakınlarını iş kazalarında kaybet-
miş, sakat kalmış kişilerin biraraya gelerek oluşturduğu “Adalet Arayana Destek Grubu”nun kısa bir süre önce çıkardığı “İş Cinayetleri Almanağı 2014” gün gün yaşanan iş ka-
zalarını derlemiş.Basına yansımayan o kadar çok kaza, o kadar çok ihmal var ki, hayatını kaybedenlerin yanı sıra sakat kalanlar, iş sağlığına verilmeyen önem nedeniyle uzun yıllar sonra ortaya çıkan ölümcül hastalıklar pençesinde kıvranan binlerce hayat...

Artan çok ölümlü kazaların ardından kamuoyu tepkisinden bunalan hükümet, geçen yıl 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nu kısa sürede uygulamaya soktu. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile bu tablonun önüne geçebilmek için ‘çok tehlikeli ve tehlikeli’ işler kapsamında 680 bin işletmeye, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi istihdam etmesi zorunluluk haline getirildi. Bu zorunluluk Ocak 2014 tarihinde yürürlüğe girmesine karşın hala 400 bin işletme, bu yükümlülüğü yerine getirmedi. Yasa oldukça açık, iş yeri hekimi ve iş güvenliği istihdam etme sorumluluğunu yerine getirmeyen işletmeye verilecek ceza aylık 11 bin TL. Yasa gereği, geriye dönük olarak her işletmeye yaklaşık 170 bin TL ceza kesilmesi gerekiyor. Birçok işletme için oldukça yüksek olan cezaların iptali için patronlar, TBMM’de yasal düzenleme yapılmasını bekliyordu. Ancak düzenleme Genel Kurul’dan geçmeden Meclis tatile girdi, şimdi patronları cezayı ödeme korkusu sardı.

Listede enerji ve maden sektörü ağırlıklı

Enerji sektöründeki şirketlerin neredeyse tamamı “çok tehlikeli ve tehlikeli” işletme statüsünde. Şimdi enerji dahil, reel sektörün önünde iş güvenliği konusunda ağır ve zor bir süreç söz konusu. Binlerce işletme, yasal düzenleme yapılmadığı için 1 Ocak 2015 sonrası dönem için cezalı duruma düştü.

Patronların baskısı sonucu torba yasaya bu yönde bir madde eklenmişti. Buna göre 6 ay içinde iş güvenliği uzmanını çalıştırmaya başlayan işletmenin geçmişe dönük cezası silinecekti. Çalıştırmayanlarsa geçmişte borçları ile birlikte geriye dönük olarak yüklü ödeme ile karşı karşıya kalacaktı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik de düzenlemenin yasalaşacağını,böylece 400 bin işletmenin geriye dönük cezadan kurtulacağını ifade etmişti. Ancak komisyon aşamasında torba yasaya eklenen madde, Genel Kurul’dan geçmeden Meclis tatile girdi. Bu durumda 400 bin işletmenin her biri 170 bin TL ceza ile karşı karşıya kaldı. Bu ceza her geçen gün de büyüyor. Yeni hükümetin önünde önemli bir dosya olarak duracak bu konu, bu şirketler cezaları ödeyip yasaya uygun davranacak mı, yoksa yine deyim yerindeyse “kulaklarının üzerine mi yatacaklar” göreceğiz.