Che'nin çantasından Nutuk çıkmadı mı?

22 Ocak 2014 tarihli Halk Arenası programında Soner Yalçın’ın sorusu üzerine ve 23 Ocak tarihinde +1 TV’de katıldığım Hilal Ergenekon’un programında Hilal’in sorusu üzerine Arjantin asıllı Küba vatandaşı büyük devrimci Che Guevara’yı değerlendirdim. Dahası: Çıkmak üzere olan ‘Özgürlük ve İsyan’ adlı önemli kitabımı Che’nin adına ithaf ettiğimi de açıkladım.

‘Ateist’ olarak bilinen Che, 39 yaşında Bolivya dağlarında CIA ajanlarınca öldürüldüğünde (1967) çantasından çıkan eşya arasında Mustafa Kemal Atatürk’ün Nutuk’unun da bulundu-ğunu aynı zamanda bir bilim adamı olan ünlü diplomat Prof. Dr. Bilal Şimşir yazmıştı. Bilal Şimşir şunu da yazdı: Fidel Castro, 1961 yılında Küba’da görevli olduğu sırada kendisinden  Atatürk’ün Nutuk’unun İngilizce veya İspanyolcasını istemiş. Şimşir, Nutuk’un İngilizcesini Türkiye’den getirip Castro’ya vermiş. Castro bu çeviriyi okuduktan sonra Che’ye vermiş diye düşünülüyor.

Che’nin çantasından bazı kitaplar yanında bir de ‘okunması gereken’ veya ‘okunan’ kitaplar listesi çıkmıştır. Olabilir ki Nutuk o listede vardı.

Çantadan Nutuk çıktı veya çıkmadı; tartışılsın. Atatürk-Che ilişkisinde belirleyici olan esas nokta, bu kitap işi değil, şudur:

Che ve başta Fidel Castro olmak üzere bütün devrimci arkadaşları birer Atatürk hayranı idiler. Onu, özgürlük ve bağımsızlık öncülerinin en büyüklerinden biri biliyorlardı. Che’nin kader arkadaşı Castro’nun, özellikle Che’nin bir tür akıl hocası sayılan ve radikal bir Atatürk hay-ranı olan Jose Carlos Mariategu’nun tanıklığı bunun tartışılmaz belgesidir. Hal bu iken, “Che ve arkadaşlarının esin kaynakları arasında Mustafa Kemal yok” iddiasında bulunup bunu ‘çantadan çıkmayan’ Nutuk’a bağlamak tam Türkçesiyle bir dangalaklıktır. Bu dangalaklık, Che’nin çantasından Nazım Hikmet’in bir kitabının çıktığını rahatlıkla kabul ediyor da Nu-tuk’un çıkmasını ‘minel acâip’ buluyor. Şu kafaya bakın!

Che-Nutuk ilişkisiyle ilgili değerlendirmeler üzerine, ‘şecaat arz ederken sirkatin söyleyen’ bazıları da çıktı. Bir yığın ‘Atatürkçü’ veya ‘dinci’ adam, “Böyle şey nasıl olur” diye sataşma perdesinden hayretlerini ifade ettiler. Neymiş efendim; “Nutuk Che Guevara’nın çantasından nasıl çıkarmış! Che 1967’de öldürüldü, Nutuk ise yabancı dillere 2000’li yıllarda tercüme edilmişmiş…”

Bilgiye bak, bilgiye! Bu ‘tercüme’ işini ve Che meselesinin öteki kısımlarını irdeleyeceğiz.

Murat Başaran yazıyor:

“Size şükranlarımı ve sevgilerimi sunuyorum. Yaşım 21. Ben, sizin, Mustafa Kemal Atatürk hakkındaki bilgilerinize aşıkım.”

Önceki ve Sonraki Yazılar