Reuters haber ajansının ABD'li ve Arap yetkililere dayandırdığı habere göre Beyaz Saray, ülkeler arasında füze savunması, askeri eğitim, terörle mücadele ile bölgesel ekonomi ve diplomatik bağların güçlendirilmesi gibi diğer konularda daha derin bir işbirliği öngörüyor.

Beyaz Saray ve Ortadoğu'daki kaynaklar projeyi "Arap NATO'su" olarak adlandırıyor. Kısa adı MESA olan Ortadoğu Stratejik İttifakı (Middle East Strategic Alliance) projesinin, şimdilik 12-13 Ekim tarihlerinde Washington'da yapılması planlanan zirvede tartışılabileceği belirtiliyor.

Trump'ın geçen yıl Suudi Arabistan'a düzenlediği ve iki ülke arasında dev bir silah anlaşmasının imzalandığı ziyarette Suudi yetkililerin bir güvenlik paktı fikrini ortaya attığı, ancak ittifak teklifinin hayata geçmediği kaydediliyor. Bazı Arap kaynaklarsa planın yeniden ele alınması için çaba harcandığını belirtiyor.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi'nden bir sözcü, konuyla ilgili açıklamasında "MESA, İran'ın saldırganlığı, terörizm, aşırılıkla mücadele edecek ve Ortadoğu'ya istikrar getirecek" diye konuştu. Sözcü, Başkan Trump'ın söz konusu tarihlerde bir güvenlik zirvesine ev sahipliği yapıp yapmayacağı sorusuna ise yanıt vermedi.

ABD yönetimi, Körfez ve Arap müttefikleri ile daha resmi bir ittifak geliştirmek için önceden de benzer girişimlerde bulunmuş ama başarısız olmuştu.  

Washington, Riyad ve Abu Dabi, İran'ı bölgedeki istikrarı bozmak, bazı Arap ülkelerinde karışıklıkları kışkırtmak ve İsrail'i artan bir şekilde tehdit etmekle suçluyor. İttifak, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin İran'la yüzleşme konusunda Trump yönetimi ile birlikte daha yakın çalışmasına vurgu yapıyor.

İttifağın Tahran’a nasıl karşı çıkacağı belli değil, ancak Trump yönetimi ve Sünni Müslüman müttefikleri, Yemen ve Suriye’deki çatışmalarda ortak çıkarlara sahipler ve dünyanın petrol kaynaklarının çoğunun gönderildiği körfez kargo şeritlerini savunuyorlar.  

'AMERİKA GERGİNLİĞİ KÖRÜKLÜYOR'

Üst düzey bir İranlı yetkili Reuters'e verdiği demeçte, “Ortadoğu'da istikrarı sağlama bahanesiyle, Amerikalılar ve bölgesel müttefikleri bölgedeki gerginliği körüklüyor” dedi. Yaklaşımın, “İran ile bölgesel müttefikler ve Amerika destekli Arap ülkeleri arasındaki mesafeyi derinleştirmenin ötesinde hiçbir sonuç vermeyeceğini” belirtti. 

Suudi Arabistan ve BAE'nin, bölgedeki en büyük ABD hava üssüne ev sahipliği yapan Katar ile 13 aydır sürtüşme yaşaması, planlanan ittifakın önündeki olası büyük bir engel olarak görülüyor. Diğer Arap ülkeleri, Katar her ne kadar redddetse de Katar'ı teröre destek vermekle suçluyor.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü ise ayrılıkların bir engel teşkil ettiği iddiasını reddetti.

"DAHA FAZLA ASKERİ BİRLİK KURMAYA HAZIRIZ"

Trump “Önce Amerika” politikasını sürdürdükçe Beyaz Saray, dünya çapındaki ABD müttefiklerinin, bölgesel güvenlik tehditlerine karşı koyma yükünün daha fazla olması konusunda daha hevesli davranıyor. 

Birleşik Arap Emirlikleri Bakanı Anwar Gargash perşembe (26 Temmuz) günü yaptığı açıklamada, BAE'nin ABD ve İngiltere gibi Batılı müttefiklere daha fazla bağlı kalamayacağına inandığından dolayı Orta Doğu'ya karşı daha fazla askeri birlik kurmaya hazır olduklarını belirtti.

Plana yakın bir kaynak, Amerika ve Körfez ülkelerinin yıllar boyunca bir sonuca ulaşamadan tartıştıkları bölgesel füze savunma kalkanı kurulmasının, hem ittifak için hem de ülkelerin askeri kuvvetlerinin geliştirilmesi için eğitilmesi konusunda ortak hedef olabileceğini belirtti.

İRAN İLE GERGİNLİK

İran ile gerginlik, Trump'ın Mayıs ayında ABD’nin, Tahran’ın nükleer emellerini sınırlamak için 2015 uluslararası anlaşmasından çekildiğini duyurmasından bu yana artmıştı.

İran pazartesi günü (23 Temmuz), Trump'ın İran'ın Amerika'ya karşı tehdit oluşturması halinde "tarih boyunca benzerine az rastlanmış" korkunç sonuçlar doğuracağına dair kendilerine yaptığı uyarıyı reddetti.