ÖSYM’nin ‘Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu’nu 3 Temmuz’da önbilgi vermek için yayınlanmasının ardından bölümlerin kontenjanları da aşağı yukarı belli oldu. Bu yıl devlet ve vakıf üniversitelerinde önlisans, lisans, açıköğretim ve uzaktan öğretim de dahil toplam kontenjan, 1 milyon 43 bin 177’yi buldu. Geçen yıla göre lisansta yaklaşık 6 bin, önlisansta ise 60 bin kontenjan azaldı. Eğitim uzmanı Salim Ünsal’ın desteğiyle 2018 lisans programlarındaki kontenjan değişimlerini analiz ettik. Ünsal, adaylara tercih önerisinde bulunmayı da ihmal etmedi.

İŞLETMEDE ERİME

Bu yıl ilk kez uygulanan YKS’nin ardından en çok tercih edilen programların kontenjanında geçen yıla göre değişiklikler oldu. Cazibesini yitiren bölümlerin kontenjanları büyük oranda azaldı. 2018’de en dikkat çeken küçülmelerden biri, iktisat ve işletmede ortaya çıktı. İki bölümde daralma ortalama yüzde 25’i buldu. İşletme, iktisat, siyaset bilimi ve kamu yönetimi öğrencilerini ilk yıl ortak derslerle ilgili bölümlere hazırlamayı hedefleyen ‘Eşit Ağırlıklı Programlar’ ise; yüzde 79.4 ile en çok daralan bölüm oldu. Geçen yıl 452 olan kontenjan, 2018’de 93’e geriledi. Onu, yüzde 71.1 ile bilgisayar ve öğretim teknolojileri öğretmenliği; yüzde 66.7 ile bilgisayar-enformatik ile psikolojik danışmanlık ve rehberlik öğretmenliği izledi.

TIPTA 1.000 YENİ KONTENJAN

Tıpta kontenjanlarsa yüzde 7 arttı. 2018’de 1.000 yeni adaya daha yer açıldı. Böylelikle 14 bin 643 aday için kontenjan oluştu. Artış makine mühendisliğinde yüzde 7’yi, psikolojide ise yüzde 16.9’u buldu. Hukukta kontenjanlar yüzde 5.8 yükseldi. 917 yeni sıra eklendi, 2018’de 16 bin 662 aday hukuk eğitimi alabilecek.

ULUSLARARASI TİCARET VE FİNANS 10’A KATLADI

Bazı programlar yeni açılanlarla kontenjanını yüzde 800’e varan oranlarda arttırdı. Uluslararası ticaret ve finans, 2017’de 130’luk kontenjanını yüzde 832 artışla 1.212’ye yükseltti. Tekstil ve moda tasarımı, medya ve iletişim, yeni medya ve iletişim de kontenjanını yüzde 200’den fazla yükselten programlar arasında yer aldı.

TERCİHLER 7-14 AĞUSTOS’TA

Sınav sonuçlarını 31 Temmuz’da öğrenecek adaylar, tercihlerini ise 7-14 Ağustos’ta T.C kimlik numarası ve şifreleriyle ÖSYM Aday İşlemleri Sistemi’nden yapacak. 2018-Temel Yeterlilik Testi’nde (TYT) 150 ve üzeri puan alanlar, ön lisans; 2018-Alan Yeterlilik Testi (AYT) veya Yabancı Dil Testi’nde (YDT) ilgili puan türünde 180 ve daha fazla puan alanlar ise, lisans programlarını seçebilecek. Bu yıl da YGS-LYS’de olduğu gibi tercih sırası dikkate alınıyor.

Adayların, 24 tercih hakkı var. Kayıtlar 3-7 Eylül; elektronik kayıtlar ise, 3-5 Eylül’de olacak. Kayıtlar tamamlandıktan sonra boş kalan kontenjanlara, ÖSYM ek yerleştirme yapacak.

TERCİHTE YELPAZENİZİ GENİŞ TUTUN

Sınav sisteminin değişmesine rağmen, bölüm ve tercih işlemlerinde önemli bir farklılık yok. Adayların puanlarının ve sıralarının kılavuzdaki programlara ne ölçüde denk gelebileceğini bilememeleri, kafaları karıştırabilir.

Tercih araştırması yapmak için sınav sonuçlarının açıklanmasını beklemeyin, kılavuzu dikkatli okuyun. Tercih de en az sınav kadar önemli. Elde edilen başarıyı iyi değerlendirmek gerekiyor. Tercihe kafa yorun; bölümlerin eğitim ve iş koşullarını öğrenin; kendi ilgi, istek ve yeteneklerinizin de farkına varın.

2018’deki sistem değişikliğinin yarattığı belirsizlikler nedeniyle tercihlerinizi geçen senelere göre daha geniş yelpazeden seçmeye özen gösterin.

Bu yıl cazibesini yitiren bölümlerin kontenjanları düştü. Bu olumlu. İlgi çeken ve son yıllarda tercih listelerinde sıklıkla yer alanların kontenjanları ise önemli oranda arttı.

Açıköğretim programlarının kontenjanlarının daraltılması, örgün eğitimde okumak isteyenler için olumlu bir gelişme. Son yıllarda özellikle açıköğretim programlarının doluluk oranlarında önemli azalma yaşanmıştı.

BÖLÜNEN ÜNİVERSİTELER DE VAR

Yıl içinde bölünerek yeni açılan üniversiteler de kılavuza girdi. Bunlar her ne kadar isim olarak yeni olsalar bile, köklü ve geleneği olan üniversitelerden bölünerek çoğaldıkları için eğitim niteliği ve öğrenci memnuniyeti konusunda sorun yaşanabilir.

Tıp, hukuk, mühendislik, mimarlık ve öğretmenlik programları için belirlenen sıralama barajlarında değişiklik yok. En büyük sıkıntı, burada yaşanabilir. Geçen yıl sistemin yönlendirmesiyle puan türlerinde daha homojen bir kitle bulunuyorken, bu sene sıralama dağılımları fazlasıyla heterojen olacak. Aynı puan türünde sıralamaya dahil olsa da, o puan türüyle işi olmayan, tercih yapmayacak binlerce öğrenci ortaya çıkabilir. Bu da o puanla tercih yapacak, alt sıralardaki adayları zorlayacak. Özellikle taşradaki devlet ve vakıf üniversitelerinin ücretli programlarını etkileme riski var. Sıralama barajından en fazla mühendislik ve öğretmenlikler etkilenebilir.

2017’DE REKOR BOŞLUK

2017’de üniversitelerdeki ilk yerleştirmelerin ardından lisans ve ön lisans programlarındaki 910 bin 671 kontenjandan 696 bin 241’i dolmuş, 214 bin 430’u ise boş kalmıştı. 2016’da bu sayı sadece 60 bindi.