Ekmek fiyatı buğday ithalatı ve emirle düşmez

Bir ilimizde belediyenin ürettiği ucuz ekmekleri almak için insanlar çok uzun süreler sırada bekliyor. Ekmek fiyatlarını tutmak için yönetim buğdayda gümrük vergilerini düşürerek ithalata yöneliyor. Hatta ekmeğe zam resmen yasaklanıyor. Bütün bunlar sadece geçici olarak etkili olabilir. Temel olarak buğday üretimi yetersizse ve çiftçi eline geçen düşük fiyata karşılık buğday ve un pazarlayanlar ve ekmek sanayicileri yüksek fiyatlar koyabiliyorlarsa, ekmek fiyatlarını kolay kolay tutamazsınız. Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) küçültülmesi ve artık çok yetersiz bir alım ve stok yapması nedeniyle buğday üreticisi eline yetersiz bir fiyat geçmektedir. Bu nedenlerle buğday ekim alanları epeyce daralmıştır. 2000 yılında 94 milyon dekar olan buğday ekim alanı 2016/2017 yılında 17,3 milyon dekar azalarak 76,8 milyon dekara gerilemiştir. Bu gerileme olmasaydı buğday üretimi bugünkünün yüzde 22’si kadar fazla olabilirdi.

Gübre fiyatı ise bu yıl çok hızlı bir artışla yüzde 117 dolayında arttı. Bu buğday üretim maliyetinin artışı anlamına geliyor. Bu nedenle önümüzdeki yıl buğday üretiminin daha da gerilemesi bekleniyor. Devlet buğdaya kiloda 5 kuruşluk bir fark ödemesi yapıyor. TMO alımları ise çok az noktada çok yetersiz düzeyde yapılıyor. Alımlar taban fiyatı şeklinde üretim maliyetini ve yeterli bir geliri sağlayacak düzeyde uygulanmadığı için üretimi teşvik edici değildir. Tarım Bakanı buğday üreticisine verilen 5 kuruşluk fark ödemesinin gelecek yıl için 10 kuruşa çıkarılacağını söylemişse de bu yeterli bir güvence oluşturmamaktadır. Buğday Üreticileri Sendikası girdi fiyatlarının bir yıl boyunca sabit kalmasını ve buğday alımlarının taban fiyatı şeklinde olmasını, çiftçinin bu fiyattan TMO’ya ürününü dökebilmesini önermektedir.

Neoliberal tarım politikaların hâkimiyeti nedeniyle bu tür politikalar uygulanmamaktadır. Bu durumda geriye çok etkili olmayan ithalatı kolaylaştırıcı politikalar kalmaktadır. Türkiye tarımda da bir türlü üretim ekonomisine geçememektedir.

Yoksulların saatlerce ucuz ekmek sırası beklemesi kötü bir durumdur. Asgari ücret yeterli bir düzeye yükseltilmelidir. TMO yeterince güçlendirilerek hem buğday üreticisinin hem de yoksulların ekmeğinin desteklenmesinde belediyelerle birlikte görev almalıdır. Asgari ücretliler karınlarını çoğu beyaz olan sağlıksız ekmeklerle doyurmaya çalışmaktadırlar. Aslında böylelikle alınan kalori fazla olmakta, özellikle yoksul emekliler obeziteye doğru kaymaktadırlar. Yerel buğday, ekşi mayalı ekmekler devletçe teşvik edilmelidir. Beyaz ekmekten uzaklaşılmalıdır. Bu kişi başına ekmek tüketimini de düşürecektir.

Önceki ve Sonraki Yazılar