Çiftçilerin en önemli yakınması ilaç, gübre, mazot vb. girdi fiyatlarının artması ve ürün fiyatlarının artmaması, hatta düşmesi. Zararlı ve hastalıklara karşı hem çiftçiyi hem tüketiciyi zehirleyen tarım kimyasalları kullanılıyor. Bir de bunlara epeyce bir para ödeniyor. Halbuki bu kimyasalları kullanmak gerekmeyebilir. Bir kuşak önceki çiftçiler hiçbir kimyasal kullanmıyordu. Bugün ise aynı insanlar tarım kimyasalları olmadan tarım yapmayı düşünemez hale geldi. İşte bu bir hegemonya.

Füsun Tezcan’ın “Börtü Böcek İçin Doğa Dostu Öneriler ve Ev Yapımı İlaçlar” kitabının genişletilmiş baskısını okurken bu hegemonyanın örülüşünü düşündüm. Örneğin çoğumuzun tanıdığı tespih ağacının tohumları ve yaprakları çok iyi bir ev yapımı tarım ilaçları kaynağı. Bu ağacın yakın türleri Hindistan’da neem ağacı diye biliniyor. Hintlilerce bu ağaç nerede ise kutsal kabul ediliyor. Birçok yararları var. Bu ağacın tohumları ekstarkte edilerek ülkemizde de kullanılan oldukça pahalı tarım ilaçları yapılıyor. Eğer bu bilgi bütün üreticilere iletilebilse idi, bir yandan sağlıklarını korurken diğer yandan da kimyasal tarım ilaçları masraflarından kurtulacaklardı.

Tadımlık bir tarif vereyim.

300 gram tespih ağacı tohumu yeşil dönemde toplanarak eziliyor. Bir litre suya konuyor. 48 saat bekletiliyor ve süzülüyor. Bu karışıma 9 litre su eklenerek 10 litreye tamamlanıyor. Bu karışım beyaz sinekler, yaprak galeri sinekleri, tohum böcekleri, yaprak bitleri, koşniller, karıncalar, çekirgeler, hamam böcekleri, kırmızı örümcekler ve kelebek larvalarında kaçırıcı ve öldürücü olarak uygulanıyor. Bu uygulamalar sadece küçük alanlarda değil, daha büyük tarlalarda, bahçelerde de iyi sonuçlar veriyor. Yapacağınız şey bu miktarları onla, yüzle çarpmak.

Tarım ilacı şirketleri ve bunlarla uyum içinde çalışan yayım sistemi büyük bir bağımlılık yaratıyor. Önünden geçtiği ağacın tohum ve yapraklarının ne gibi bir değer taşıdığını bilmeyen çiftçi fiyat makası içinde eziliyor. Halbuki sistemde bir çatlak yaratmak mümkün.