Fethiye’de cuma günü kurulan köy pazarında 12 kadar köylü kadın üstlerinde yerel tohum kullandıklarını gösteren önlüklerle sebze ve meyvelerini satıyorlar. Fethiye Cumhuriyet Kadınları Derneği’nin öncülüğünde iki yıldır yerel tohumlar tekrar canlandırılmaya çalışılıyor. Geçen cumartesi günü Fethiye Tohum Takas Şenliği’nin ikincisi yapıldı. Dernekte bu proje için çalışan gayretli bir kadın grubu var. Köylü kadınlar onlara yerel tohum ablaları diyorlar. Çeşitli mesleklerden çalışan veya emekli kadınlar, başkaları gibi “bu ülke adam olmaz” demektense, çalışmayı seçiyorlar. Köyleri gezerek yerel tohum, tarım ilaçları, sağlık, gelirlerin nasıl arttırılabileceği konularında köylü kadınlarla konuşuyorlar. Geçen yıldan bu yana sayıları henüz çok olmasa da, bir grup köylü kadın yerel tohumlara daha bir sıkı sarılmış. Önceden de bazı köylerde yerel tohumlar ekilmekte idi. Ancak, örneğin; yerel tohumlardan yetişen domatesler tornadan çıkmış gibi olmadığından ve bazıları dilim dilim bir görünüme sahip olduklarından, tüketicilerce pek rağbet görmüyordu. Bu çalışmaların da etkisi ile yerli tohumlardan üretilen ürünlere ilgi artmaya başladı. Bu kadın çiftçiler, bundan sonra yerel tohum üretecekleri konusunda derneğe yazılı bir söz vermişler. Böylelikle kentli ve köylü kadınlar arasında bir dayanışma başlamış. Bu yılki şenliğe de köylü kadınlar katıldılar ve konuşmaları dikkatle dinlediler. Tarım ilacı yerine ev yapımı ilaçları nasıl yapacaklarını sordular.

Pazarda yerel tohumdan üretilen ürünlerden bazılarının daha iyi fiyattan satıldığı veya bu ürünlerin daha bir rağbet gördüğü bize söylendi. Bu nedenle bu köylü kadınlar grubuna katılmak isteyenlerin sayısı artıyormuş. Şüphesiz bu gelişme tüketicilerin bilinçlenmesi ile paralel yürüyecek. Yerel tohumlardan üretilen ürünler, hastalık ve zararlılara karşı daha dayanıklı. Çiftçiler hibrit tohumlardan üretilen ürünlere oranla, bunlarda daha az tarım ilacı (aslında zehir demeliydik) kullanıyorlar. Ancak yerel tohum kullananlar tarım ilacını (zehiri) henüz sıfırlamamışlar. Bu aslında mümkün. Ev yapımı ilaçlar çok başarılı olabiliyor. Arap sabunu, ısırgan otu, soda, soğan, sarımsak gibi birçok malzemeden ev yapımı tarım ilaçları yapılabiliyor ve bunlar çok da etkili. Hem çok daha ucuz (bazıları bedava sayılabilir) hem de ne atana ne de bu ürünleri tüketene hiçbir zarar vermiyor. Ev yapımı tarım ilaçları konusunda Dr. Füsun Tezcan’ın bir kitabı da var. Kanser başta olmak üzere birçok hastalığın özelikle köylüler arasında ve tüketicilerde yaptığı patlama dikkate alınırsa tarım ilacı (zehir) kullanmanın ve bunlarla ilaçlanan ürünleri tüketmenin maliyetinin çok ağır olduğu anlaşılır. Önümüzdeki bir yıl içinde yapılacak eğitimlerle dernek yerel tohum kullanan çiftçilerin hiç zehir kullanmamalarını sağlamaya çalışacak.

Köylü kadınların kullandıkları özel önlükler bir yerde sertifika yerine geçiyor. Buna katılımcı sertifika diyebiliriz. Bir şirketin para karşılığı verdiği sertifika yerine dernek, tüketiciler ve çiftçilerin birbirlerine yardım ederek zehirden arınma çabaları ve bunun görünür hale gelmesi oldukça etkili bir çözüm olmakta. Fethiye Belediyesi de bu çabalara destek veriyor. Belediye yetkilileri bütün cuma pazarının bu şekle dönüştürülmesinin ileri bir hedef olacağını belirtmişler. Kısacası Fethiye’de başka bir tarımın mümkün olduğu, bunun herkese daha çok sağlık, daha çok refah getireceği milim milim ortaya konulmaya çalışılıyor. Fethiye Cumhuriyet Kadınları Derneğini (ve onlara yardımcı olan erkekleri) kutluyoruz.