Eski Azerbaycan Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey’in vefatının 18. yılında hem Azerbaycan'da hem de Türkiye'de anılıyor.

Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Azerbaycan’daki bağımsızlık mücadelesinin öncüleri arasında yer alan Elçibey, 7 Haziran 1992’de Azerbaycan Cumhurbaşkanı seçilmişti.

Rus ordusunun Azerbaycan’dan çıkartılması, milli para basılması, üniversiteye giriş sınavlarında test yönteminin uygulanması, Kiril alfabesinden Latin alfabesine geçilmesi Elçibey dönemindeki önemli gelişmeler arasında yer aldı.

Türklük üzerine yaptığı çalışmalar ile Türk dünyası üzerinde oldukça saygı gören Elçibey, ülkemize de sık sık ziyarette bulundu.

Elçibey, 22 Ağustos 2000’de tedavi gördüğü Ankara Gülhane Askeri Tıp Akademisi (GATA) Hastanesi’nde hayatını kaybetti.

Şükrü Karaca Azerbaycan Cumhurbaşkanı Ebulfeyz Elçibey ile Yemen Türküsü’nü söylemişti. Türkü söylenirken Elçibey gözyaşlarını tutamamıştı.

ŞÜKRÜ KARACA KİMDİR

1956 yılında Tokat'ın Reşadiye ilçesi Kabalı Köyü'nde doğdu. Tokat Öğretmen Okulu'nu bitirdi (1974). İlkokul öğretmenliği sırasında Hukuk Fakültesi'nde okudu. Avukatlık yaptı. DYP Eski Genel Başkanı Tansu Çiller'in danışmanlığını yaptı. En son CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun danışmanlığını yaparken 5 Ocak 20142te hayatını kaybetmişti.

Şiirleri Töre, Doğuş, Kültür ve Sanat, Erguvan, Dolunay, Türk Yurdu gibi dergilerde yayınladı.

5 Ocak 2014 tarihinde Ankara'da vefat etti.

ESERLERİ:

Şiir: 

Ânestü Nârâ İstanbul 1993, Ötüken Neşriyat

Roman: 

Dünyayı Dolduran Kiraz Ankara 1990, Vadi Yayınları 

Ebulfez Elçibey kimdir? Azerbaycan'ın ikinci cumhurbaşkanı olan ve kumpas bir darbe girişimi ile makamı elinden alınan Ebulfez Elçibey'in bugün 18. ölüm yıldönümü. Yurttaşlar Ebulfez Elçibey'in hayatını merak ediyor. Vatandaşlar Ebulfez Elçibey'in hayatını araştırıyor. Peki Ebulfez Elçibey kimdir? Ebulfez Elçibey nasıl öldü?

EBULFEZ ELÇİBEY KİMDİR?

Ebulfez Elçibey (Azerice: Əbülfəz Elçibəy, 24 Haziran 1938 - 22 Ağustos 2000), Azerbaycanlı siyasetçi, Azerbaycan'ın ikinci cumhurbaşkanı.

Gerçek adı Ebulfez Aliyev (Azerbaycan: Əbülfəz Əliyev) olan Elçibey Nahçıvan’ın Keleki köyünde doğdu. Babası İran Azerbaycanı'ndan Kadirkulu Bey ve annesi Anadolu'da doğup Keleki'ye göç etmiş Mehrinisa Hanım'dır. Babası 1943 yılında II. Dünya Savaşı'na katılmış ve bir daha kendisinden haber alınamamıştır. İlköğrenimini ve liseyi Nahçıvan'da zor şartlar altında tamamlamıştır.

1957-1962 yılları arasında Azerbaycan Devlet Üniversitesi Doğu Dilleri Enstitüsü, Arapça bölümünde okumuştur. Öğrencilik yıllarında Azerbaycan tarihini ve Azerbaycan devrim tarihini öğreten dernekler kurmuştur.

1963-1964'te Mısır'da tercüman olarak çalışmıştı. 1970'lerde ise ülkesinin bağımsızlığı için çalışmaya başladı. Bu yüzden 1975'de 'milliyetçilik suçu'ndan bir buçuk yıl hapis yattı.

Azerbaycan'ın Rus İmparatorluğu içinde bir sömürge olduğuna ve elbet bir gün bağımsız, demokratik bir cumhuriyet olacağına inanmıştır. Kendisini "Ben Atatürk'ün esgeriyim" diye tabir etmiş ve Atatürk'ten, Gandhi'den ve 1918-1920 yıllarında kurulmuş Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurucusu Mehmet Emin Resulzade'den etkilenmiştir. Kuzey ve Güney Azerbaycan'ın mutlaka birleşmesi ve Dağıstan'a, Gürcistan'a ve Ermenistan'a verilen "Türk toprakları"'nın tekrar Azerbaycan'a geri verilmesini savunmuştur. "Turan'ın yolu birleşik Azerbaycan'dan geçer" diyordu.

Azerbaycan'ın bağımsızlık mücadelesinin içinde yer alan Elçibey, 1975'te siyasi faaliyetleri nedeniyle 1 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. KGB zindanlarında ve taş ocaklarında ağır şartlar altında kaldı. Serbest kaldıktan sonra, 1977'den itibaren, Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi'nde el yazmaları enstitüsünde görev yaptı. Görevi sırasında da bağımsızlık çalışmalarına devam etmiştir. 1989'da Azerbaycan Halk Cephesi'ni kurdu ve başkanı seçildi. Elçibey Dağlık Karabağ'daki Ermeni ayrılıkçılığına yol vermemek ve Azerbaycan'ın Sovyetler'den bağımsızlığını kazanması için çalışmış ve 1991’de SSCB’nin dağılması ile bağımsızlığını kazanan Azerbaycan’ın 7 Haziran 1992’de ikinci cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir.

Cephedeki yanlış uygulamalardan ve yenilgilerden ötürü cephe komutanı Suret Hüseynov'u görevden almıştır. Fakat Rusya'nın Azerbaycan'ı terk ederken silahlarını Suret Hüseynov'a vermesinden sonra, Suret Hüseynov Azerbaycan'ın 2. büyük şehri Gence'de Haziran 1993’te ayaklanma başlatmıştır. Elçibey yardım için Haydar Aliyev’i Nahçıvan’dan Bakü’ye davet etti. Fakat Haydar Aliyev, Bakü'ye geldikten sonra Süret Hüseynov'u destekledi ve göstericilerin Bakü’ye yürümesi karşısında Elçibey halktan destek alamadı.

Millî istihbaratın verdiği bilgiyi kullanarak kendisine karşı suikastın üstünü açmış ve iç savaşa yol vermemek için Haydar Aliyev ile konuşarak uçakla doğum yeri olan Nahçıvan’ın Keleki köyüne gitmiştir. 2 hafta sonra geri dönmeye çalışmasına rağmen şahsi koruması tarafından uçağı kurşunlanmış ve Nahçıvan'dan çıkış yolu kapalı kalmıştır. Ardından 4 yıl Keleki'nin abluka altında olması sebebiyle oradan ayrılamamış ve 4 yıl 4 aydan sonra Bakü'ye gelebilmiştir. Bu gelişmeler üzerine cumhurbaşkanlığı yetkileri Haydar Aliyev’e devredilmiştir. Ağustos 1993’te referandum ile Elçibey'in görevi resmen geri alınmış ve Ekim ayındaki seçimlerde Haydar Aliyev %99 oyla cumhurbaşkanı seçilmiştir.

Elçibey tam 4 yıl 4 ay sonra Bakü'ye geri dönüp, Azerbaycan muhalefetine katılmıştır. Bütün Azerbaycan Birliği'ni kurarak çalışmalarını Kuzey ile Güney Azerbaycan'ın birleşmesi üzerine yoğunlaştırmıştır.

Elçibey 22 Ağustos 2000’de 62 yaşında prostat kanseri nedeniyle tedavi gördüğü Ankara'da hayatını kaybetmiştir.

Defin törenine sekiz yüz bin kişi katılmış ayrıca Haydar Aliyev'in törene geldiği an halk "En büyük Elçibey, başka büyük yok!" tarzında protesto sloganlarıyla karşılamışlardır. Bunun üzerine Haydar Aliyev bir süre sonra salonu terk etmek zorunda kalmıştır.