Türk Lirası (TL) hızla erirken, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın merakla beklenen “Yeni Ekonomik Model” açıklaması beklentileri karşılamadı.

Somut hedeflerin değil genel vaatlerin yer aldığı açıklamada en öne çıkan “ekonomide yumuşak inişin sağlanması” vaadi oldu. Yumuşak iniş; yüksek cari açık, yüksek bütçe açığı ve yüksek borçlanmaya neden olan 2017’deki yüzde 7.4’lük büyüme oranının yüzde 3-4 aralığına çekilmesi anlamına geliyor. Cari açığın yüzde 6’lardan yüzde 4’lere, bütçe açığının yüzde 2.5’ten yüzde 1.5’e çekilmesi hedefi de Albayrak’ın açıklamasında yer aldı.

Merkez Bankası’nın bağımsızlığı ve kamuda tasarruf konusunda daha önceki vaatlerini yineleyen Albayrak, bütçeye büyük yük oluşturmaya başlayan yap-işlet-devret projelerini “uzun vadeli dış kaynaklarla farklı bir modele yöneleceğiz” dedi.

Piyasaların ateşini almak için yapılan konuşma sırasında ve sonrasında Dolar/TL’de yeni rekorlar geldi. Albayrak’ın daha önce saat 11.00’de açıklayacağını duyurduğu model, ilk önce saat 14.30’a alındı, ardından da Cumhurbaşkanı’nın Bayburt konuşmasının bitmesi beklenerek saat 15.00’e kaldı. Dolmabahçe Sarayı’nda iş dünyasının katılımıyla açıklanan Yeni Ekonomik Modelde şunlara yer verildi.

1-Ekonomide dengelenme: Tüketim, cari harcama yerine önümüzdeki bir iki yıl içinde soft landing (yumuşak iniş) noktasında ekonomide dengelenme süreci olacak. Eylülde Orta Vadeli Program’ı açıklayacağız. Yapısal reformlar önceliklendirilecek.

Öte yandan Cumhurbaşkanı Erdoğan ise bu yılın rekor büyümeyle tamamlacağını belirterek adeta Damat Albayrak’ın yumuşak iniş modelini yalanlamış oldu.

2-Cari açık: Cari açığın düşürülmesiyle ilgili stratejik temeller atılacak. Cari açığın milli gelir oranı yüzde 4 civarında olacak. Teknolojik ürünün, ihracatın artırmasına; cari açığın azalmasına katkısı var mı buna bakacağız.

3-Enflasyon: Ekonomik dengelenmeyi sağlamak için ilk sac ayağı enflasyonla mücadele olacak.

4-Mali disiplin: Mali disiplin konusunda çok daha sıkı bir Maliye Bakanlığı göreceğiz. 35 milyar TL’lik yıl sonuna kadar tasarruf ve gelir artışıyla bütçe konusunda altın vuruş yaptık, minimum 5 milyar TL faiz dışı fazla ile yıl sonunu tamamlayacağız. Hazinemizin iki aylık borç çevirme oranını yüzde 125’lerden yüzde 110’a çektik. Yılın kalan aylarında da bu oranı yüzde 100’e çekeceğiz. 
Sadeleştireceğimiz vergi sistemiyle ilgili maliyede çok ciddi bir değişim süreci yaşanacak. Uzun vadeli dış kaynaklarla yap-işlet-devret noktasında çok farklı bir modele yöneleceğiz.
5-Merkez Bankası: Para politikalarının tam bağımsızlığı sağlanacak, Merkez Bankası’nın bağımsızlığı kritik esastır. Mümkün olduğunca konuşmamaya gayret ettik. Hatta hiç konuşmadık.

6-Piyasalar: Bankacılık sektörünün arkasındayız. Finansal sektörün yüzde 90’ından fazlası bankacılık olmayacak. Sermaye piyasalarını geliştirmeyi hedefliyoruz. Yeni bir üst finansal regülasyon otoritesinin kurulmasını yeni yasama döneminde Meclis’e getireceğiz.

Acil önlem alınmalı

İstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, Albayrak’ın açıklamalarının ekonominin genel beklentileri açısından uzun vadeli, sabır gerektiren bir içerik sunduğunu ancak kur dalganlanmasına karşı acil önlem alınması gerektiğini söyledi. Bahçıvan, “Gelinen noktada döviz kurlarındaki aşırı dalgalanmaların ve ölçüsü kaçan finansal istikrarsızlığın ekonominin en önemli gündem maddesi olduğunu görüyoruz. Reel sektörün ihtiyacı olan önlemler acilen devreye sokulmalı” dedi.

TÜSİAD Başkanı Erol Bilecik, “Dış ilişkilerin de mükemmel yürütüldüğü bir süreç yaşamalıyız” ifadeleriyle ABD ile yaşanan krize dikkat çekti.

Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı “Dönüşüm döneminde neler yapılacağının ana hatları verildi. İnanıyorum ki eylül başında OVP açıklandığında hepimiz detaylara daha fazla hâkim olacağız” derken, İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Agdaviç, “Bugün yapılan açıklamalar önemli ve değerli. OVP de açıklandıktan sonra piyasaların daha istikararlı bir sürece gireceğini bekliyoruz” değerlendirmesini paylaştı.

Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı İsmail Gülle, “Kurlara yönelik bir beklenti vardı, belki kısa süre içerisinde bununla ilgili de mücadele programı açıklanacaktır” ifadelerini kullandı.