İSKİ'nin 2016 yılında elektrik enerjisi teminine ilişkin ihaleyi zamanında yapmadığı bu nedenle de elektrik enerjisini kısa süreyle de olsa görevli dağıtım şirketlerinden aldığı ve bu suretle kurumu 2. 7 milyon zarara uğrattığı Sayıştay tarafından tespit edildi. Sayıştay Başkanlığı 2016 yılı Denetim Raporu'nda elektrik enerjisinin rekabete açık, birbirinden bağımsız birçok şirket tarafından arz edilebildiğine vurgu yapılarak, "Söz konusu malın kamu idareleri tarafından ihale usullerine uygun olarak satın alınması gerektiği açıktır. İhale yapılamaması veya zamanında sonuçlandırılamaması durumunda serbest piyasaya açık bir mal olan elektrik enerjisi, görevli tedarik şirketinden doğrudan temin usulü ile alınmak zorunda olacaktır. Doğrudan temin usulü 4734 sayılı Kanun’da istisnai hallerde kullanılabilecek bir alım usulü olduğundan ihale usullerinden birisi ile temini gereken mal, hizmet veya yapım işinin doğrudan temin usulü ile gerçekleştirilmesi Kanun’a aykırı olduğu gibi kamu kaynaklarının verimli kullanılması ilkesine de uygun değildir. Bu nedenle ihale süreçlerinin iyi yönetilmesi, zamanında ihalelerin sonuçlandırılması ve serbest tüketici limitlerinin üzerinde elektrik tüketimi olan tesisler için ihale yapılmaksızın görevli tedarik şirketinden zorunlu elektrik alımına fırsat verilmemelidir" ifadelerine yer verildi.

İhale süreci takip edilmeli 

Sayıştay İSKİ'nin birçok yerleşkesinde ciddi miktarda elektrik tüketimi yaptığına dikkat çekerek, "Kurumun aylık elektrik tüketimi yaklaşık 30 milyon TL civarındadır. İhale yapılarak elektrik enerjisi temini ile görevli tedarik şirketinden doğrudan elektrik almak arasında yaklaşık yüzde 10’luk bir fark bulunmaktadır ki bu da ayda yaklaşık 3 milyon TL gibi bir rakama tekabül etmektedir. Bu nedenle ihale süreçlerinin çok iyi takip edilmesi ve kurum tesisleri için elektrik enerjisi alımının ihale yapılmaksızın dağıtım şirketinden doğrudan alınmasına müsaade edilmemesi kamu kaynaklarının ekonomik ve verimli kullanılması açısından büyük önem arz etmektedir. Yapılan incelemelerde; 2017 yılında kullanılacak elektrik enerjisi için 2016 yılında ihaleye çıkıldığı, ancak ihalenin sonuçlanması ve sözleşme imzalanmasının uygun zamanda gerçekleşmediği görülmüştür. Bu nedenle kurum yaklaşık olarak 2 milyon 745 bin 453 TL zarara uğratılmıştır" tespitni yaptı. 

Kamu kaynakları israf edildi

 Sayıştay Başkanlığı'nın ibretlik raporunda İSKİ'nin nasıl zarara uğratıldığı detaylı bir şekilde anlatılırken, "Aylık 30 milyon TL gibi yüksek bir elektrik tüketimi bulunan kurumun iç karar süreçleri ve ihale süreçlerini dikkate alarak elektrik enerjisi temin ihalelerini gerçekleştirmesi ve ihalesi konusu olması gereken alımın zorunlu olarak görevli dağıtım şirketinden alınmasının önüne geçilmesi gerekmektedir. İhalenin zamanında yapılıp sonuçlandırılmaması yersiz ödemelerin yapılmasına ve kamu kaynaklarının israf edilmesine sebebiyet vermektedir" ifadeleri dikkat çekti.

İhale yapmak zor iş!

2. 7 milyon TL'lik zararın günyüzüne çıkarılmasının ardından açıklama yapan İSKİ, ihale süreçlerinin zor olduğunu belirterek, ihale dokümanına ve ihale ilanına itirazların söz konusu olabileceğini bu nedenle bir ihale sürecini başlatma ve planlandığı gibi sonuçlandırmanın her zaman mümkün olamayacağını öne sürdü. Yapılan açıklamada ihale işlem dosyasının Yönetim Kurulu tarafından bekletilmesi gibi bir durumun söz konusu olmadığı ifade edildi. İSKİ'nin açıklamasını dikkate almayan Sayıştay Başkanlığı ise yapılan savunmada elektrik teminine ilişkin ihalede ne gibi beklenmeyen bir olayla karşılaşıldığına değinilmediğini belirtti.

Gecikmenin nedeni önemli değil Söz konusu ihalede yönetim kurulu onayının alındığını, Kamu İhale Kurumuna herhangi bir itiraz gerçekleşmediğini ve sözleşmenin 21 Ocak 2016 tarihinde imzalandığını belirten Sayıştay, "Gerek Kurum gerekse de diğer kurumlar tarafından gerçekleştirilen ihaleler düşünüldüğünde söz konusu ihalenin “Onay” aşamasından sonra çok iyi denebilecek bir hızda gerçekleştiği aşikârdır. Şayet beklenmeyen itiraz, şikayet gibi durumlar gerçekleşseydi süreç daha da uzayacak ve 2017 yılının birçok ayında görevli tedarik şirketinden yüksek tutarlı elektrik temin edilmek zorunda kalınacaktı. İhalenin sonuçlanmasında yaşanan gecikmenin “onay” aşamasından önce gerçekleştiği yukarıda yapılan açıklamalardan anlaşılmaktadır. Söz konusu gecikmenin Yönetim Kurulundan mı, Ticaret İşleri Daire Başkanlığından mı yoksa elektrik işleri ile ilgili daire başkanlığından mı kaynaklandığının çok büyük bir önemi bulunmamaktadır. Zira söz konusu kurul ve daire başkanlıklarının tamamı kurum bünyesindedir ve kurum aylık tutarı yaklaşık 30 milyon TL civarında olan tüm elektrik alımlarını ihale gereken zamanda sonuçlanmadığından 2017 Ocak ayında görevli tedarik şirketinden almak zorunda kalmış bu da yaklaşık 2,7 milyon TL’lik zarara uğranılmasına neden olmuştur" hükmünü ortaya koydu.

Gecikmenin nedeni önemli değil

Söz konusu ihalede yönetim kurulu onayının alındığını, Kamu İhale Kurumuna herhangi bir itiraz gerçekleşmediğini ve sözleşmenin 21 Ocak 2016 tarihinde imzalandığını belirten Sayıştay, "Gerek Kurum gerekse de diğer kurumlar tarafından gerçekleştirilen ihaleler düşünüldüğünde söz konusu ihalenin “Onay” aşamasından sonra çok iyi denebilecek bir hızda gerçekleştiği aşikârdır. Şayet beklenmeyen itiraz, şikayet gibi durumlar gerçekleşseydi süreç daha da uzayacak ve 2017 yılının birçok ayında görevli tedarik şirketinden yüksek tutarlı elektrik temin edilmek zorunda kalınacaktı. İhalenin sonuçlanmasında yaşanan gecikmenin “onay” aşamasından önce gerçekleştiği yukarıda yapılan açıklamalardan anlaşılmaktadır. Söz konusu gecikmenin Yönetim Kurulundan mı, Ticaret İşleri Daire Başkanlığından mı yoksa elektrik işleri ile ilgili daire başkanlığından mı kaynaklandığının çok büyük bir önemi bulunmamaktadır. Zira söz konusu kurul ve daire başkanlıklarının tamamı kurum bünyesindedir ve kurum aylık tutarı yaklaşık 30 milyon TL civarında olan tüm elektrik alımlarını ihale gereken zamanda sonuçlanmadığından 2017 Ocak ayında görevli tedarik şirketinden almak zorunda kalmış bu da yaklaşık 2,7 milyon TL’lik zarara uğranılmasına neden olmuştur" hükmünü ortaya koydu. 

İSKİ ilk kez ihale yapmıyor Denetim raporunun son bülümünde ise ihale yapılamasını sert sözlerle eleştiren Sayıştay, "Tutar ve kapsam bakımından bu denli önemli olan bir ihalenin teknik hususlarının detaylı ve titiz incelenmesi tabiî ki önemlidir. Ancak söz konusu alım kurum tarafından ilk defa temin edilen bir alım değildir. Söz konusu inceleme ve araştırma sürelerinin bilinmesi, ihale aşamasında gerçekleşmesi olası sıkıntıların göz önüne alınarak satın alma süreçlerinin erken bir zamanda başlatılması gerektiği açıktır. İhale süreçlerinde beklenmeyen sıkıntılar çıkmış olsaydı süreç daha da uzayacak ve ciddi miktarlarda zararlar oluşabilecekti" uyarısını yaptı.