Geçen hafta Sepetciler Kasrı’nda Yeşilay adına, dünya bağımlılık örgütlerine sosyal medya ve özellikle NGO’larda  (hükümet dışı kurumlarda _bunlara stk demenin bir kere daha yanlış olduğunu belirtmek istiyorum._ non governmental organisations) nasıl aksiyona yol açan bir sosyal medya kampanyası yapılır konusunda yarım günlük bir eğitim verdim. Eğitimden önceki arada Litvanyadan gelen hanımefendi, özellikle iletişimin farkındalık üzerinde bir etkisi olması konusunda neler yapılabileceği açısından bir soru sordu. Bu başlı başına bir büyük workshop’ın konusu ama konuşmaya başlayınca laf lafı açtı ve etik tartışmalarından, robotlarda etik konusuna geldi.

Hanımefendi kendinden çok emin bir dille, Asimov’un 3 robot yasası var bu sorunu çözer dedi. Ben de, 3 robot yasasının 1942 yılında yazılmış olduğundan, Asimov’un bu yasalar üzerine kurguladığı hikayelerde bile daha sonra farkettiği bir boşluğu doldurmak üzere 4. yasa olan sıfırıncı yasayı yazdığını anlattım.

Yasalar, etik gibi konular beşeri faaliyetlerdir. Bu nedenle teorik sonuçlar yeterli olmaz, olamaz. Sahada pratik sonuçlarını görmeden yeterli bulmak neredeyse imkansızdır. Bilim, (tabii burada bilim diye bahsettiğim matematik, fizik gibi doğal, teorik bilimler) bize labaratuvar sonuçlarını verir. Bunların sahaya indiği alan ise teknolojidir. Teknoloji de, tam da bu sebeplerle  beşeri temellere dayanır.

Geçen haftalarda 4G, 5G tartışmasında Hürriyet köşe yazarı İsmet Berkan’ın aksine 4G nin gerekli olduğunu söylemem işte tam da bu sebeplerdendir. 4G’nin toplum üzerine etkisini görmeden 5G’nin alanına girmek beşeri bazı sorunlar yaratacaktır. Ulaştırma Bakanı’mız bu konuda son noktayı koyup dünyada 3G, 4G, 5G diye gelişen teknolojiyle ilgili, biz 3,8G kullanıyoruz, 4,5G’ye odaklanacağız diye ne şiş yansın ne kebap bir açıklama yapmıştır.
Geçenlerde Gerd Leonhard’ın TED konuşmalarından birini dinledim. Gerd, bu konuda dünyanın asıl sorununu, Stephen E. Hawking’in yapay zeka tehdidini işaret etmesiyle taban tabana zıt bir yerde görüyor. Gerd, yapay zekanın insanlığın problemi olmasının tek sebebinin insanın yapay zeka programlamasında ve işlemesinde araya girmesinde görüyor. Bu konuda Hawking’in analizinin aksine bence de en büyük problem Leonhard’ın işaret etiiği sorun.

Gerd, sorunu işaret etmekle de kalmıyor bir de 3 maddelik bir yasa oluşturuyor. World Future Society imzalı konuşmasında bu maddeleri şöyle sıralamış:
İnsanlar teknolojinin bir parçası olmamalı
Yapay zeka’da ana kontrol kesinlikle insanın üzerinde olmamalı. İnsan yazılan programatik yapıya ve oluşacak algoritmaya bilerek müdahil olmamalı. (işin içine duygular karışmamalı)
İnsanlar insan veya hayvan temelli yarı makine hiçbir yeni yaratık üretmemeli.
Gerd’in son maddede anlatmak istedikleri, yapay zekadan çok, üst insan tanımı ile anlatılabilecek, süper güçlerle donatılmış ademoğlu. Yani exoskeleton dediğimiz dış iskeletlerle yüzlerce metre zıplayan, spor arabalardan hızlı koşan yeni bir insan yaklaşımı.