İstihdam seferberliği 'geçici işçi' sayısını artıracak

En son açıklanan işsizlik rakamı 2016 Kasım ayına ait ve Mart 2010 tarihinden bu yana ilk kez yüzde 12 barajını geçmiş durumda. TÜİK’in rakamlarına göre şu anda Türkiye’de işsiz sayısı 3 milyon 715 bin kişi. Tabii bu rakam iş arayanları kapsıyor. Gençlerde işsizlik oranı ise çok daha yüksek 22.6... Beklentiler Türkiye’nin 2016 yılını işsizlikte rekor kırarak bitirdiği yönünde. Kimse Aralık 2106’da işsizlik rakamının düşük çıkmasını beklemiyor. İşin kötüsü bu yıl da kronik hale gelen işsizlik oranının yükseleceği beklentisinin çok güçlü olması...

Herkesin malumu işsizlik tüm toplumların en önemli ekonomik ve sosyal sorunu... Hele de kritik bir referandum sürecine gidilirken işsiz sayısının artması hükümetin işine gelmiyor. İşte bu nedenle Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen ay TOBB’da yaptığı konuşmada yine bir “milli” seferberlik başlattı, istihdam seferberliği...

Erdoğan TOBB üyelerine yaptığı konuşmada işsizliği “mart ayında gümbür gümbür düşürelim” dedi. Dikkatinizi çekmiştir mart ayı vurgusu... Erdoğan “Bak Sayın Konukoğlu ne diyor, ‘Herkes gücüne göre alması lazım” diyor. Ben en az 1 derken, dar kapasiteli için 1-2 tane alabilir. Ama yanında yüzlerce çalıştıran girişimci kardeşim herhalde 1-2 tane almaz. Sayın Konukoğlu ‘en az yüzde 5’ diyor. Konukoğlu kapıyı böyle açınca herhalde Kale Grubu da gelecektir. Koç Grubu herhalde burada boş durmayacak...” Erdoğan konuşmasında ülkenin en büyük şirketlerinin isimlerini sıralayarak çağrıda bulundu.

İstihdam seferberliğinin hayata geçmesi için de devlet yardımları için kesenin ağzı açıldı. 1 Şubat 2017’den itibaren çalışmaya başlayanların vergi ve SGK primleri devlet tarafından karşılanacak. Ödemeler bin 400 olan asgari ücret üzerinden yapılacak ve devlet aylık 773 liraya tekabül eden vergi kesintisi ve SGK primlerini işverenler adına yatıracak.

Maliye Bakanlığı’nın verdiği bilgiye göre istihdam seferberliği paketinin maliyetinin 12.3 milyar lira olacak. Bu tutarın 11 milyarı İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak. Yani yine işçilerin maaşlarından yapılan kesintilerle bu maliyet karşılanacak.

 

Bir devletin işsizliği önlemesi için buna benzer teşvikler vermesi oldukça önemli bir tedbir, sosyal devlet olmanın bir gereği ancak bu bir şovdan daha çok gerçek işsizliği çözecek bir şekilde yapılırsa.

Öncelikle ek istihdam sağlayan şirketin bu durumdan para kazanması gerekiyor yani ürettiğini satması gerekiyor. Bu da ihracatın artması, iç talebin canlanmasıyla mümkün olabilir. Şu anda alınan tüm teşvik edici önlemlere karşın iç talep yükselmiyor, ihracat ise bırakın artmayı geriliyor. Böylesi bir ekonomik tabloda yeni yatırım da yapılmazken işveren neden ek istihdama gerek duysun?

Nedeni basit, hükümetin bu şovuna destek olmak zorundalar. Gerçekten yeni yatırım yapıp ilave istihdama ihtiyaç duyanları bir yana bırakırsak çoğu “bakınız ben de 5 kişi işe aldım, 20 kişi aldım” diyerek hükümete şirin görünmek zorunda. Zaten bin 400 liralık maliyetin çoğunu devlet karşılayacağı için zarar hanesi telafi edilebilir düzeyde olacak.

 

Kamunun alacağı 150 kişi de geçici işçi

 

Bu kampanyanın geçici olacağının bir diğer göstergesi de şu: Teşvikler yıl sonuna kadar geçerli, yani Ocak 2018’de bitiyor, bu dönemde işe alınan bir kişi bir yılını doldurmadığı için kıdem tazminatına da hak kazanmamış olacak. Teşvik sona erdiğinde işveren herhangi bir mali ve yasal sorunla karşılaşmayacağı için rahatlıkla işten çıkaracak!

Hükümet de bu istihdam kampanyasına yeni alımlarla destek oluyor. 20 bin öğretmen alınacağı açıklandı ancak en büyük rakam Toplum Yararına Program kapsamında olacak. Çalışma  Bakanı Mehmet Müezzinoğlu, bu kapsamda 150 bin kişinin işe alınacağını açıkladı. Bu kişiler ağaçlandırma, okul temizliği, parkların bakımı gibi işlerde çalışacak ancak çalışma süreleri 9 ay olacak. Yani hepsi geçici işçi....

200 bin kişiye ise iş başında mesleki eğitim verilecek, bu kişilerin de kalıcı istihdama dönüşüp dönüşmeyeceği belli değil, Bakan Müezzinoğlu, bu kararın işverene bırakıldığını söylüyor.

Kısaca, evet bu teşvikler işsizlik oranını bir miktar düşürebilir ancak yıl sonunda işe alınan bir milyon kişiden en az 900 bininin tekrar işsiz kalacağı beklentisi bu ekonomik tabloda şaşırtıcı olmayacak maalesef...

Önceki ve Sonraki Yazılar