Ünlü Amerikalı sporcu O. J. Simpson, bundan 12 yıl önce eski karısı ve onun sevgilisini boğazlarını keserek öldürdüğü bilindiği halde mahkemeden elini kolunu sallayarak çıkıp gitti. Neden biliyor musunuz? Çünkü pahalı avukatları vardı ama daha önemlisi bu pahalı avukatlar olay yerini didik didik edip hataları birer birer ortaya dökmüş, delilleri değerlendiren laboratuarın hata yaptığını göstermiş ve beyaz polislerin zenci düşmanı olduğunu kanıtlamışlardı.

Paranın gücü de var elbette ama asıl olarak hukukun üstünlüğü bir katilin salıverilmesini sağladı. Birleşik Devletler’in adaleti, bu adalet sisteminde paranın gücü, hukukun herkese eşit olarak uygulanıp uygulanmadığı tartışılabilir.

Fakat tartışılmaz olan hukukun üstünlüğüne olan toplumsal inanç ve uzlaşma. Kulağa pek hoş gelmese de hukuk, adaleti yerine getirmek için bazen katilleri salıveren bir ruh hali.

Ve ne yazık ki Türkiye’de hukuk anlayışı, modern bir devlete değil, kabile ahlakına, aşiret zihniyetine doğru ilerliyor. Tam 140 yıldır iyi, kötü Anayasa ile yönetilen, hukuk devleti olmak için çabalayan bir ülke ve onun siyasal geleneği yerle bir oluyor.

2011’de liberallerin de desteği ile yapılan Anayasa değişikliğinden sonra, bir kez daha ırzına geçilen yargı bağımsızlığı bunun en önemli etkenlerinden biri. Bağımsız olması gereken Hakim ve Savcılar Yüksek Kurulu, önce Gülen Cemaati'nin, AKP ile Cemaat kavgasından sonra da hükümetin emrinde.

Adalet mekanizması, mahkemeler, savcılar siyasal iktidarın sopası altında tuzla buz oluyor. 80'li yıllarda tartışabildiğimiz doğal hakim ilkesi, hakim bağımsızlığı ve onun teminatları artık kötü bir şaka gibi. Fakat mesele asıl olarak bu değil. Mesele, toplumun büyük bir kesiminin bu değerleri benimsememesi, önemsememesi, sindirememesi..

Hukuk bu yüzden kağıt üzerinde kalıyor. Batılı değerler kağıt üzerinde kalırken, yerini despotluk da dahil, Doğu'ya ait bir geleneğin aldığı söylenemez. Liberal değerlerin fırsatçılıkla yer değiştirdiği toplumsal değerler, böyle kötü bir düzeni büyük bir hızla üretiyor. Kamu malına el atma, kamunun varlıklarını ve değerlerini yağmalama bu anlayışın bir boyutu.

Adalet mekanizmasının kilitlendiği, kağıt üzerinde kaldığı yerde toplum da kendi hukukunu arıyor. Adaleti mafya babaları tahsilat yaparak, kopararak, racon keserek, topuğundan vurarak, kafasına sıkarak sağlıyor. Yaşama hakkı kamuya emanet edilmiş bir katil, cezaevinde, dört duvar arasında öldürülüyor. Özgecan Aslan adlı genç kızı vahşice öldüren katil, hücresinde delik deşik ediliyor.

Genç kızın acılı babası dışında, aklı başında laf eden bir Allahın kulu yok. Herkes açık ya da örtülü biçimde memnuniyetini belli ediyor.  Oysa bizzat genç kızı katleden zihniyet, katilinin de linçine kolaylık sağladı. Katilin sadece yaşama hakkı değil çiğnenen, beden bütünlüğü de tehdit altında. Ülkenin güneyi, başka iş güç kalmamış gibi tecavüz ve cinayet hükümlüsünün cesedini gömmemek için bir ‘hukuk’ savaşı veriyor.

Muhtar, mezarlık bekçisi, belediye başkanı “Benim yetkimde, gömmüyorum” diyor. Hukuk, yetki sahipleri için böyle, keyfe keder bir güç olarak görülüyor. Anayasa'dan başlayarak yasalara, yönetmeliklere kadar kuralları başkaları koymuş da, onları delmek, takmamak bir marifet...

Mesela Güneydoğu’da devleti devlet yapan, bu yüzden de uyulması gereken hakları ve yükümlülükleri fütursuzca çiğneyen, cinayet işlemeyi, ceset yakmayı, sürüklemeyi, çıplak teşhir etmeyi marifet zanneden güvenlik görevlileri, ‘devleti ayakta tutmakla’ övünüyor.  

Ve Karaman... Çocuklara, vakıf yurtlarında cinsel tacizde bulunan, tecavüz eden öğretmeni yargılıyor. Çocukların emanet edildiği yasadışı yurtları işleten Ensar Vakfı’nı dışarıda bırakmak için uğraşıyor herkes. Vali yalan söylüyor, milli eğitim müdürü yalan söylüyor.

Yarın bu davanın ilk duruşması yapılacak. Yargı bağımsızlığının yerle bir edildiği bir dönemde, her tür kötülüğe karşı, korkmadan vicdanıyla hareket edecek Ensar Vakfı’nı da, valiyi de, milli eğitim müdürünü de yargılayacak yargıçlar çıkacak mı?    Hukuk devletinden aşirete, kabileye gerilememek için geriye kalan tek seçenek bu.