Komplo teorileri kime hizmet ediyor?

Gün geçmiyor ki birçok kişiden sosyal medya kanalı ile çok acil duyurular geliyor. Kimi süt ürünlerine solitin adlı çok tehlikeli bir maddenin katıldığını aceleyle bildiriyor. Falanca üniversitede profesör bilmem kim açıklama yapmış. Böyle bir kişi belirtilen üniversitede yok. Böyle bir kimyasal madde bulunmuyor. Bu mesajlardan birinde de Türkiye’de bol bulunan bor ile çalışan arabalar yapılabildiği, ancak bu projelerin gelişmiş ülkeler tarafından engellendiği belirtiliyor. Açıklamayı yaptığı ileri sürülen Çevre Mühendisleri Odası böyle bir açıklama yapmadığını belirtiyor. Konunun doğrudan çevre mühendisleri ile ilgili olmadığı, böyle bir açıklamayı örneğin makine mühendisleri odasının yapmasının daha makul olduğu bunları yayanlarca hiç düşünülmüyor. Aynı açıklamada doğal gaz konusunda da ayrı bir komplo teorisi bulunuyor. Birbiri ile oldukça ilgisiz iki ayrı konunun neden bir açıklamada bir arada bulunduğu konusu bunları yayanlarca hiç akıllarına gelmiyor. Borun bir enerji kaynağı olmadığı, ancak elektrik depolama amacıyla üzerinde çalışıldığını da biliyoruz. Şimdi süt veya borda hiç mi oyunlar olmuyor. Olmaz mı? Ancak komplo teorilerinden gerçek sorunlar ve oyunlar gözden kaçırılıyor.
Bu haberleri kim hazırlıyor ve sürüyor bilmiyoruz. Ancak bu tür heyecan yaratan mesajları yaymaya başlamadan önce herkese biraz soğukkanlı olarak küçük bir araştırma yapmalarını öneriyoruz. Bu konuda çalışmalar yapan kuruluşlar ve web sayfaları da var. Örneğin teyit.org veya yalansavar.org adlı web sayfaları oldukça başarılı. Buralarda bu sahte haberler oldukça hızlı bir şeklide inceleniyor. “Yanlış”, “doğru” veya “kısmen doğru” şeklinde sınıflandırılıyor. Lütfen heyecan yaratacak bir haberi sosyal medyada yaymadan önce bu web sayfalarına bir göz atın.
Bu tür yalan haberleri doğru sanarak yayanlara ne oluyor? Bu kişilerden birçoğu çok saygın insanlar. Yalan haberi yayarak güvenilirliklerini bir ölçüde yitirmiş oluyorlar. Belki de bu haberleri imal edenlerin amacı bu olabilir. Başka bir amaç ta konuyla ilgili gerçeklerin gözlerden uzaklaştırılması olabilir. Yalan haberlere önce inanan sonra da yanlış olduğunu gören insanlar bir süre sonra artık hiç bir şeye inanamaz olabiliyor. Bir nevi yalancı çoban hikâyesi.
Bazı kişilerin ise bu tür komplo teorilere bağımlılığı oluyor. Bazıları bunu dikkat çekmek için yapıyor olabilir. Bazılarına olayların gerçek yönlerini araştırmak zor gelebiliyor. Komplo teorileri üretmek daha kolay sanırım. Bu ise sanırım bir psikolojik sorun.    

Önceki ve Sonraki Yazılar