Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) 14 Alevi ailenin başvurusu üzerine “zorunlu din dersinin kaldırılmasını” karara bağladı. Başbakan Davutoğlu ile Adalet Bakanı Bozdağ’ın çıkışından anlaşılıyor ki, hükümet AHİM kararını uygulama konusunda çok da istekli değil! Davutoğlu “Bir ateistin dahi din kültürü bilgisi olmalı” derken; Bozdağ “Anayasal zorunluluğa” işaret ediyor. Hükümet AİHM kararını uygulamazsa ne olur? Tüm uyarılara rağmen kararın gereğini yapmazsa tazminat ve Avrupa Konseyi’nden ihraç söz konusu olabilir.

AKP’nin eğitim politikaları başından bu yana sorunluydu. 2002’den 2014’e beş bakan ve beş sistem değiştirdi. İlk günden beri zorunlu din dersinde ısrar etti. Din eğitimi derslerini ve saatini arttırdı. İlkokul, ortaokul ve liselerde ibadethane açmayı da zorunlu hale getirdi. Bu uygulamalara AİHM aldığı kararla “dur” dedi. Hükümet karara uyacak mı? Kararı uygulama eğilimi şimdilik düşük bir ihtimal. Ancak o koşulda da bugüne kadar görülmemiş boyutta bir eylem zinciri ile yüz yüze kalabilir.

AİHM’in görebileceği en büyük dava!

Anadolu’nun pek çok kentinden binlerce Alevi “AİHM kararını uygulanması, bilimsel, çağdaş, özgür eğitim” için Ankara’ya yürüyor. Alevi Kültür Dernekleri, Hacı Bektaş Veli Anadolu Kültür Vakfı, Pir Sultan Abdal Kültür Derneği öncülüğünde Aleviler, “eğitimde yaşanan hak ihlallerine, ayrımcılığa ve asimilasyona” karşı 12 Ekim’de Ankara’da yüz binlerin katılacağı bir miting gerçekleştirecekler. Hükümet istemlere yine kulak tıkarsa bu kez binlerce, on binlerce Alevi aile çocuklarını din derslerine sokmama eylemleri yapacak.

Dün Alevi derneklerinin önde gelen isimleri ile sohbet ettim. Son derece kararlı görünüyorlar. Eğer hükümet AİHM kararını “yok” sayarsa “On bin Alevi ailenin AHİM’e gitmesi” de an meselesi. Bu belki de AİHM’in nicelik olarak görebileceği en büyük davalar zincirini oluşturacak. Alevi önderleri yıllardır kendilerini oyalayan iktidarın bu kez kararı dikkate almaması durumunda o kadar da kolay kendini sıyıramayacağını söylüyorlar. Söz onların...

Geçmez: Büyük direnişi başlatırız

Hacı Bektaş Veli Anadolu Kültür Vakfı Başkanı Ercan Geçmez, söze “Konu Aleviler olunca iktidarın gözleri kapalı, kulakları sağır” diye başlıyor. Ona göre AKP Hükümeti Sünni inanışın tüm gereklerini yerine getiriyor, Alevileri ve azınlıkları görmezden geliyor, yok sayıyor. Geçmez, “Biz devletin din alanından çekilmesini istiyoruz. Özellikle de eğitim alanından... Dinler tarihi okutulabilir ama din dersi bizim çocuklarımıza zorunlu kılınamaz. AİHM kararı da bizi haklı çıkarttı” diyor. Hükümet üyelerinin açıklamalarının “topu taca atmak” anlamına geldiğini ifade eden Geçmez, AİHM kararı uygulanmazsa büyük bir direniş başlatacaklarını söylüyor Geçmez şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Türkiye’nin bir hukuk devleti olmadığını Başbakan’ın sözlerinden anlıyoruz. Hükümet karara uymazsa biz direneceğiz. 28 Şubat’ta zulüm gördüklerini söyleyenlerin şimdi bize zulüm yapma hakkı yoktur. Artık devlet dine karışmamalıdır. Buradan uyarıyoruz! hükümet AHİM kararına uymazsa binlerce, on binlerce kişi AİHM’e gideceğiz. Binlerce aile çocuklarımızı bir yıl okula göndermeyeceğiz. Açlık grevi dahil her türlü demokratik hakkımızı kullanacağız.”

Demir: Eğitimde 12 yıldır Alevilere baskı var

Alevi Kültür Dernekleri Genel Başkanı Doğan Demir,“ eğitimde yaşanan hak ihlallerine dikkat çekmek ve bilimsel eğitime dönüşü sağlamak” adına Ankara’ya yürüdüklerini anlatırken “Eskiden Alevileri katlediyorlardı, şimdi Aleviliği katlediyorlar” diyor. O da “AİHM kararının uygulanmayacağını” düşünüyor. Demir, hükümeti şu sözlerle uyarıyor:

“AİHM kararı bizim açımızdan sevindirici ama uygulaması önemli. Uygulanacağını sanmıyorum. Biz yürüyüş ve mitingle uyarımızı yapacağız. Eğitim alanında bu hükümet 12 yıldır Alevilere baskı kuruyor. Sünni eğitimi dayatıyor. Bütün okulları imam hatibe çevirdi. Aleviler ve azınlıklar üzerinde inanılmaz baskılar uyguluyor. Buna izin vermeyeceğiz. Yüz binlerle miting yapıp, sonrasında eylemlerimizi yükselteceğiz. Hükümet yine kulak tıkarsa eylem planları ile sonuç almak için her türlü yolu deneyeceğiz” diyor.

Doğan: Sünni anlayış Alevilerden elini çeksin

Pir Sultan Abdal Kültür Derneği Başkanı Müslüm Doğan, hükümetin AİHM kararına uyması gerektiğine dikkat çekerken; aksi halde Türkiye’deki Alevi toplumunun ciddi bir direnişi ile karşılaşacağını vurguluyor. Doğan, “Bu karar sadece Alevileri ilgilendirmiyor. Din dersi almak istemeyen tüm yurttaşları, Ermeni’si, Rum’u, Süryani’si, tüm azınlıkları ilgilendiriyor. Bu açıdan ciddi bir kazanımdır. Yaşama geçmesi için tüm gücümüzle mücadele edeceğiz. Hükümet asimilasyon politikalarından vazgeçmelidir. İktidar Türk-İslam sentezci, siyasal İslam’ın egemen olduğu eğitim sistemine derhal son vermelidir. Artık Alevilerin üzerinden bu Sünni anlayış elini çekmelidir. Özgür, demokratik, bilimsel bir eğitim istiyoruz. Bir ülkede zorunlu din dersi varsa orada demokrasi yok demektir. Buna ulaşana kadar da mücadeleyi sürdüreceğiz” diyor.

Aleviler Ankara’ya bilimsel, çağdaş, özgür, demokratik eğitim için yürüyorlar.2007’den bu yana açılımlarla oyalanan Aleviler, AİHM kararı uygulanmazsa Türkiye Hükümetini uluslararası camia önünde zor durumda bırakacak adımlar atmakta kararlılar. AKP, birden çok anayasa değişikliği yaptı ama 12 Eylül darbesi ile anayasaya giren zorunlu din dersini kaldırmak gibi bir eğilime hiç girmedi. AİHM kararı bu adımı zorunlu kılıyor. Ve belki de ilk kez AKP Hükümeti'nin işi hiç de kolay görünmüyor.