Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya Bölümü Araştırma Görevlisi Dr. Naşide Gözde Durmuş, çocukken yaşadığı hastalıktan yola çıkarak başladığı ve hastaya özel antibiyotik kullanımını sağlayacak ilaç tarama testi projesinin laboratuvar testlerinde başarılı sonuç aldı.

Başarılı çalışmalarını sürdüren Durmuş, ilkokul 3'üncü sınıfta enfeksiyonel bir hastalık geçirdiğini, tedavisinin de 5'inci sınıfın sonuna kadar devam ettiğini belirtti. Yaklaşık 3 yıllık tedavisi boyunca vücuttaki bakterilerin yok edilmesi için farklı antibiyotikler kullandığını belirten 33 yaşındaki Durmuş, doktorların her seferinde "Bu ilacı deneyelim, geçer mi bakalım" dediğini söyledi.

Üniversitedeki moleküler biyoloji eğitiminde, çocukluğunda bakteri direncinden etkilendiğini, o nedenle farklı antibiyotikler kullandığını ve tedavinin uzadığını fark ettiğini ifade eden Durmuş, bu tecrübenin bugünkü çalışmalarına yön verdiğini açıkladı. Durmuş, yaşadıklarının kendisini bakteriyle mücadelede hangi antibiyotiğin işe yarayacağının kısa sürede belirlenmesi ve her hastaya kendi bakterisine göre ilaç tedavisi uygulanması konusunda çalışmaya yönlendirdiğini söyledi.

GÜNLER YERİNE BİR SAATTE SONUÇ

Çalışmasında manyetik levitasyonla (bir cismin elektromanyetik alan tarafından havaya kaldırılması, havada tutulması olayı) uçurduğu hücrelere ilaç taraması yaptığını aktaran Durmuş; ilacın etki göstermesi üzerine canlılığını yitiren hücrelerin düştüğünü, ilaca direnç gösterenlerin ise havada kalmaya devam ettiğini anlattı.

Laboratuvar deneylerinde bakterilerin antibiyotiğe gösterdiği tepkilerin bu yolla belirlenmesinde başarı sağlandığı ifade eden Durmuş, "Bir saatlik bir ilaç tarama testi bu. Bakterilerde önemli bir konu ilaç belirleme. Bakteri için hastaya bir antibiyotik verileceği zaman bakteriden kültür alınıyor, o kültür 2-3 gün hastane ortamında büyütülüyor, bu işlemle hangi antibiyotik işe yarayacak o anlamaya çalışılıyor. Benim çalışmamda ise örneklerdeki bakteri tespit edildikten sonra bir saat içinde hangi antibiyotiğin kullanılması gerektiği belirlenecek" diye konuştu.

Durmuş, testlerin devam ettiğini, geliştirilecek cihazın hastaların kullanımına sunulabilmesi için ise 5-10 yıllık bir sürece ihtiyaçları olduğunu sözlerine ekledi. 

TIPTA VE BİYOLOJİDE ÇIĞIR AÇAN LİDERLER ARASINDA

Dr. Naşide Gözde Durmuş, kanserin erken teşhisi için ucuz, hızlı ve cep telefonuyla uyumlu geliştirdiği test çalışmalarıyla dünyanın saygın bilim dergilerinden MIT Technology Review tarafından, 2015'te 'tıpta ve biyolojide çığır açan' liderlerden biri olarak seçilmişti.