Süper Loto, matematik ve hile

Loto için "devletin matematik bilmeyenlerden aldığı vergi" denilir.
Çünkü büyük ikramiyeyi kazanmak neredeyse imkânsız denilecek bir olasılık.
Kazanan her zaman devlet… Topladığı paranın aslan payını ayırıp, cüzi bir bölümünü dağıtır.
Önceki gece 18 milyon lirayı aşan Süper Loto'da bir kolon oynayan birinin altı rakamı bilme ihtimali 25.8 milyonda bir…
Buna rağmen, hayal gücü ihtimal tanımıyor.
Peki, kamu düzeninde bunca yolsuzluk, hile, hurda varken; acaba lotoda da bir şeyler dönüyor olabilir mi?
CHP Milletvekili Atilla Kart, bu konuda çok sayıda önerge verdi, Milli Piyango idaresiyle mahkemelik oldu. Kart'ın iddiası şans oyunları çekilişlerinde hile yapıldığı, ikramiyenin belirli bayilere çıktığı yolundaydı. Özellikle Ankara Yenimahalle'de bir bayinin şansı dikkat çekiyordu.
Milli Piyango İdaresi buna karşı oynanan kolonlardan yüzde 7.85'inin bu ilçelere ait olduğunu, büyük ikramiyelerin ise yüzde 12,6'sının bu ilçelere çıktığını açıkladı. Ve büyük ikramiye çıkan bayilerin listesini yayınladı. Ancak bu listede bayilerde kaç kolon oynandığı verisi listede yoktu. Yine de Yenimahalle gibi üst üste kazanan bayiler, Uzunköprü gibi küçük, ama çok şanslı ilçeler, tek başına değil de başkalarıyla birlikte kazanan ilçeler "matematik ve olasılık" açısından dikkat çekiyor.
Rahatsızlık yaratan konulardan biri TRT'de canlı olarak yayınlanan çekilişlerin, artık bir salonda noter huzurunda yapılmasıyla yetinilmesi...
Milli Piyango idaresi neden çekilişleri canlı yayınlamadığı konusunda "yutkunuyor", tatmin edici bir açıklama yapamıyor.
Ayrıca iletişimin milisaniyelerle, fiberoptik hızda gerçekleştiği bir dönemde, çekiliş sonuçları tam bir saat sonra duyuruluyor...
Peki, hile mümkün mü? Loto kuponu aslında bir algoritma...
Her kupon, hangi numaralara nereden, ne zaman kaç kolon oynandığını gösteren bir algoritma üretiyor. Rakamları seçseniz de, makineden oynasanız da değişmiyor.
Bütün biletler aynı anda merkezde kaydediliyor.
Sonra toplar çekiliyor. Çekilişlerde bulunan noter de bu aşamayı gözlüyor.
Elektronik sistemde kazanan numaraların hangi bilete ve bayilere ait olduğunu anında görüyor.
İşte o şeytani soru da tam bu noktada beliriyor.
Bu elektronik yazılım, milyonlarca bilet arasında kazananı milisaniyeler içinde sorguluyorsa?
Sisteme hâkim birisi, çekilen rakamları görüp, sonradan geçmiş tarihte oynanmış gibi gözüken bir bilet, kazanan numaraları içeren bir algoritmayı sisteme ekleyebilir mi?
Bunun denetimi nasıl yapılıyor? Bunu denetleyenleri kim denetliyor?
Böyle mucize bileti üretebilen biri varsa bunu Milli Piyango İdaresi'nin haberi olmadan yapabilir mi?
Türkiye'deki yazılımı dünyanın en büyük şirketlerinden biri olan GTECH işletiyor. GTECH Avrasya bu şirketin Türkiye'deki kuruluşu.
GTECH  90'ların sonunda İngiltere'de bir yazılım hatası yüzünden epey sıkıntılı günler yaşadı. Loto yazılımındaki küçük bir hatayı örtbas ettiği için lotoyu işleten Camelot şirketinin sözleşmesi iptal edildi.
GTECH benzer bir "hatayı" Tayvan'da 2002 yılında yaptı. Piyango bayiine gelen otomobil tamircisi Chen Shen-Chang dizüstü bilgisayarındaki bir kodla kazı kazan biletlerinin arkasındaki barkodu karşılaştırınca dikkat çekti. Chang yaklaşık 30 dolarlık ödülü garantileyen "algoritmayı" biliyordu. Bu yüzden piyasadaki 8 milyon bilet toplandı.
En tuhaf skandal geçen yıl Sırbistan'da meydana geldi.
GTECH'in ilgilendiği Sırbistan Lotosu'nda canlı yayında rakamlar açıklanırken, 27 numaralı top düştüğü sırada ekrana 21 numara yansıdı. Ve bir sonra çekilen topun numarası 21'di... Sırbistan Devlet Piyangosu bunu "tesadüfi bir yanlışlık" diye açıkladı ama kimseyi ikna edemedi.
Benzer bir öykü de ABD Iowa'da yaşandı. Güvenlikten sorumlu bir mühendis "sahte bilet" yaratarak 14 milyon dolarlık ikramiyeyi iç ettiği için yakalandı...
Milli Piyango İdaresi 9 yıl önce Genel Müdür İhya Balak'ın makamında Başmüfettiş Ahmet Öztürk tarafından öldürülmesiyle sarsılmıştı. Önce Öztürk'ün psikolojik sorunları olduğu söylendi ama mesele Milli Piyango Vakfı ve Milli Piyango İdaresi yöneticilerinin faiz gelirleriyle 30 milyon liralık haksız kazanç elde eden bir organizasyon kurduğu iddiasıydı...
Doğru, loto devletin "matematik bilmeyenlerden aldığı vergi"...
Alsın, alsın da, Milli Piyango İdaresi de matematik bilenlere ve soru soranlara tatmin edici cevaplar versin.

Önceki ve Sonraki Yazılar