Bodrum’da diskoda gençler dans ediyorlar. Hoparlörlerden çıkan sesler her yeri kaplıyor: “Gidelim, gidelim de Halil`im, Çökertme`ye varalım/ Kolcular geliyor Halil`im, nerelere kaçalım / Teslim olmayalım da Halil’im, aman kurşun saçalım...”

‘Tütün Rejisi’ne tütün satmayıp, İstanköy`de sattıran Bodrum çiftçilerine kaçakçılık yaparak yardımcı olan Halil Efe’nin hikâyesi idi bu türkü. Kolcular tarafından acımasızca öldürülüşü üzerine, bu türkü yakılmıştı.

Kaç kişi bu türkünün anlamını merak etmiştir. Tarihimizi ve türkülerimizi bilmeyenler, emperyalizmin çok hoşlanacağı yeni senaryolar yazıyorlar. Bir ‘Yeni Osmanlıcılık’tır, gidiyor. Bu türküde izlediğimiz acıya ‘Duyun-u Umumiye’ neden olmuştu.

Düyun-u Umumi ‘genel borçlar’ anlamına gelir. Yabancı ülkelerin gelirlerimize el koyması demektir. Bir anlamda “Ben yiyemedim, gel sen ye” diye anlaşılmalıdır. Bu yabancı yönetimin idaresine tütünlerimiz de verilir ve ‘Tütün Rejisi’ denilen kuruluş ortaya çıkar.

‘Tütün Rejisi’ni, gelin, Selim Somçağ’dan dinleyelim:
“En önemli gelir kaynağı olan tütün vergisinin tahsili için, bir süre sonra, Düyun-u Umumiye’ye bağlı bir Tütün Rejisi kuruldu ve üreticinin tütününü Reji'ye satması şart koşuldu. Reji, Türk köylüsünden tütünü uluslararası piyasa fiyatının dörtte birine satın alıp, yüksek fiyatla ihraç ediyordu. Bu şekilde, olay tütün vergisine el konmasından çıkıp, resmen Türkiye'nin tütün mahsulüne el koymaya dönüştü. Köylünün kendi tüketimi için bir balya tütün ayırması dahi kaçakçılık sayıldı. Reji kendi özel güvenlik örgütünü kurdu. Tütün kolcusu denen bu kişiler, atının terkisinde bir balya tütünle gördükleri bir köylüyü vurma yetkisine sahiptiler. Nitekim, Batı Anadolu'da ve Canik vilâyetinde sayısız köylü kolcular tarafından öldürüldü” (Selim Somçağ, IMF'nin İflas Planı: Yeni Düyun-u Umumiye, Cumhuriyet Bilim ve Teknik Eki, 26 Ekim 2002, http://www.selimsomcag.org/tr/articles.asp?ID=55)  

42 yıl süren Reji İdaresi boyunca kaçakçı, kolcu ve zabıtadan ölenlerinin sayısının 20 bin kadar olduğu ileri sürülür. 26 Şubat 1925’te Tütün Rejisi lağvedildi. 1 Mart 1925'te Tütün Rejisi Fransızlardan devletçe satın alındı, tüm hak ve yükümlülükleri devlete devredildi. ‘Tekel’ ortaya çıktı. Şimdi ise, Tekel’i de götürüp yabancı şirketlere teslim ettik. Emperyalizm tekrar öne geçti. Ama maç devam ediyor.

“Teslim olmayalım Halil’im…”