Ömer Adıgüzel

Ömer Adıgüzel

Dünya Yaratıcı Drama Günü

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 27. maddesi  “Herkes toplumun kültürel yaşamına serbestçe katılma, güzel sanatlardan yararlanma, bilimsel gelişmeye katılma ve bundan yararlanma hakkına sahiptir”  insanın kültüre özgürce katılımına, güzel sanatlar ve bilimden yararlanma haklarına vurgu yapar.

 Kısa adı IDEA olan Uluslararası Drama-Tiyatro ve Eğitim Üst Birliği hem bu maddeye dayalı olarak hem de Dünya tiyatro gününe bir gönderme olarak 27 Kasım gününü 2007 yılında Hong Kong’da yapılan genel kurulda oybirliğiyle kabul etmiştir. Bu günde ulusal ve uluslararası alanda drama ve tiyatronun tüm insan eğitiminin bir parçası olduğunu her yıl kutlamak, desteklemek ve savunmak amacı benimsenmiştir.

 Ayrıca Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesi’nin de kabul edildiği ay olması ve dünyadaki tüm üye ülkelere en uygun ay olarak kasım ayının benimsenmesi de belirleyici olmuştur. Bu bildirgede de çocuğun kültür ve sanata ilişkin haklarına vurgu yapar. Sözgelimi;

Madde 13 “Çocuk, düşüncesini özgürce açıklama hakkına sahiptir; bu hak, ülke sınırlarına bağlı olmaksızın; yazılı, sözlü, basılı, sanatsal biçimde veya çocuğun seçeceği başka bir araçla her türlü haber ve düşüncelerin araştırılması, elde edilmesi ve verilmesi özgürlüğünü içerir.”

Madde 31 “1.Taraf Devletler çocuğun dinlenme, boş zaman değerlendirme, oynama ve yaşına uygun eğlence (etkinliklerinde) bulunma ve kültürel ve sanatsal yaşama serbestçe katılma hakkını tanırlar. 2. Taraf Devletler, çocuğun kültürel ve sanatsal yaşama tam olarak katılma hakkını saygı duyarak tanırlar ve özendirirler ve çocuklar için, boş zamanı değerlendirmeye, dinlenmeye, sanata ve kültüre ilişkin (etkinlikler) konusunda uygun ve eşit fırsatların sağlanmasını teşvik ederler.”

IDEA’nın Türkiye’deki üyesi olan Çağdaş Drama Derneği 2009 yılından beri bu yılı kutlamaya katılmış ve 27 Kasım gününü Dünya Yaratıcı Drama Günü olarak kutlamaya başlamıştır. Bu günde yaratıcı drama alanı ve yöntemine yönelik etkinlikler gerçekleştirerek farkındalığın oluşturulması amaçlamaktadır. 27 Kasım günlerinde ulusal bir bildirgenin yazılması ve herkesle paylaşılması genel bir ilke olarak benimsenmiştir.  2018 yılının bildirgesi siyaset sosyoloğu Prof. Dr. Coşkun San tarafından yazılmıştır. Sözü bildirgeye bırakıyorum:

“… Eleştirellik, farkındalık, demokratiklik, empatik kişilik gibi büyülü sözcüklere; suskunluğun, görmezden gelmenin, biat etmenin, bana dokunmayan yılan bin yıl yaşasın demenin yaygın bir davranış şekline büründüğü şu küresel dünyamızda, çok ama çok ihtiyacımız var diye düşünebiliriz. Eğer böyle duyumsayabiliyorsak, o zaman bu büyülü sözcükleri yalnızca fısıldayarak, yüksek sesle söyleyerek hatta bağırarak söz konusu gereksinimimizi karşılayabilir miyiz? Sanırım bu soruya olumlu yanıt verebilmek pek olanaklı değil.

Öyleyse eleştirelliği, farkındalığı, demokratikliği, empatik kişiliği “mış” gibi yapmayarak öğrenmek, öğretmek ve davranış biçimi haline getirip içselleştirmek zorundayız.

Ne var ki, toplumsallaşma sürecini yaşadığımız ülkede, yukarda teker teker sayılan nitelikler ailede, okulda ve çevrede genellikle dışlanıyor, o nedenle de tersine davranışlar alışkanlık haline getiriliyorsa, çok daha çetin bir görevle karşı karşıya bulunulduğu söylenebilir. Çünkü ‘öğrenilmiş’ olumsuzlukların olumluya dönüştürülmesi, bilindiği gibi bir hayli zordur.

Yaratıcı dramayı estetik temelde eğitim, yani dönüştürme yolu olarak kullanma misyonunu yüklenenler, işte böylesine sorunlu bir durumla karşılaşmaktadırlar. O nedenle, söz konusu görevin başarılabilmesi, yalnızca “içten” değil, aynı zamanda “dıştan” verilecek özverili desteklerle sağlanabilir demek, sanırım pek yanlış olmayacaktır.

Bu kutlanası 27 Kasım Dünya Yaratıcı Drama Günü’nde zaman, direnme gerekirse ayağa kalkma zamanıdır. Sevgi ve kararlılıkla nice yıllara…”

Önceki ve Sonraki Yazılar