Çin, Afrika'nın en çok ticaret yaptığı ülke konumuna gelirken 13 ayı aşkın süredir ABD Başkanı koltuğunda oturan Donald Trump'ın Afrika ülkelerinden 'b.k çukuru' diye söz ettiği iddialarının dışında kıtaya yönelik bir icraatı olmadı.
ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson kıtadan Trump'a yükselen tepkileri yatıştırma misyonuyla ilk Afrika turuna çıktı.

ÇİN'İN İNŞA ETTİĞİ MERKEZDE

Etiyopya'nın başkenti Adis Ababa'da Afrika Birliği'nin Çin tarafından inşa edilmiş merkezini ziyaretinin ardından basın toplantısı düzenleyen Tillerson ''Katiyen Çin dolarlarını Afrika'dan uzak tutma çabası içinde değiliz. Ancak Afrika ülkelerinin Çin'le yaptıkları anlaşmaları dikkatle incelemeleri ve bunların bedelini egemenliklerini kaybederek ödememeleri önemli'' dedi.
Çin yatırımlarının yerel istihdama önemli bir katkıda bulunmadığını öne süren Tillerson, Pekin'in Afrika ülkelerine verdiği borçları yapılandırma şeklini eleştirdi.

'ÇİN'DEN BORÇ ALANIN BEŞI BELADA'

''Bir hükümet Çin'den borç alırsa başı belaya giriyor'' ifadesini kullanan ABD'li bakan ''Sözkonusu hükümet borcumu geriye ödeyemediğinde kendi altyapısı ya da kaynakları üzerinde kontrolünü kaybedebilir'' iddiasında bulundu. Ancak bu iddiasını destekleyen bir örnek sunmadı.

'ÇİN'E BAĞIMLILIK TUZAĞI'

Afrika ülkelerine büyükelçilik açmasına izin verdikleri Kuzey Kore ile ilişkileri kesmeleri çağrısında da bulunan Tillerson, geçen hafta da 'Çin'in şeffaf olmayan sözleşmeler ve yağmacı kredi anlaşmalarıyla Afrika'yı kendine bağımlı hale getirdiği' eleştirilerini sıralamıştı.
Zimbabve'yi ziyaret eden Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise 'Tillerson'ın konuk olarak gittiği Afrika'da evsahiplerinin Çin'le ilişkilerini eleştirmesinin uygunsuz olduğunu' söyledi.

KENYA: KENDİ ÇIKARIMIZA, KENDİ DEĞERLERİMİZE BAKARIZ

ABD hala Afrika'ya en çok bağış yapan ülke ama en çok ticaret yapan ülke ünvanını 2009'da Çin'e kaptırdı. Pekin Afrika'daki altyapı projelerine milyarlarca dolarlık kredi açtı. Örneğin ABD'den her yıl 100 milyon dolarlık güvenlik yardımı alan Kenya, diğer yandan geçen yıl Çin'in finanse ettiği 3.2 milyar dolarlık bir demiryolunun açılışını yaptı.
Kenya Dışişleri Bakanı Monica Juma, ABD'li mevkidaşının Çin'le ilgili eleştirileri sorulduğunda ''Biz kendi çıkarlarımız ve kendi değerlerimiz doğrultusunda tüm dünyadan partnerlerle iş yapıyoruz'' yanıtını verdi. 

WASHINGTON'DA 'CİBUTİ ELDEN GİDİYOR' ENDİŞESİ

Çin'in finansmanıyla geçen yıl Etiyopya'dan Cibuti'ye demiryolu hattı da açılırken Tillerson'ın sonraki durağı Cibuti oldu. ABD, Çin, Japonya, Fransa ve İtalya'nın askeri üslerine evsahipliği yapan, 4 bin Amerikan askeri personelini ağırlayan Cibuti, Kızıldeniz'in güneyden giriş kapısında yer alması, dolayısıyla Süveyş Kanalı'na uzanan hat üzerine bulunması yüzünden stratejik öneme sahip.
Cibuti'nin Doraleh limanı ise bir süredir ABD Kongresi ve ABD ordusunun gündeminde. Cibuti'nin geçen ay Dubai’nin DP World şirketinin Doraleh Konteyner Terminali'ndeki işletmecilik konratını iptal etmesiyle iki taraf mahkemelik oldu.

ABD'Lİ KOMUTAN: LİMAN ÇİN'İN KONTROLÜNE GEÇMEMELİ

Salı günü ABD Kongresi'nde Cibuti'nin 'Doraleh limanının kontrolünü hediye olarak Çin'e vereceği' iddiası tartışıldı. Hızını alamayan Cumhuriyetçi vekil Bradley Byrne, ABD Savunma Bakanı Jim Mattis'e Cibuti'de Çin'in nüfuzunu artırmasının ABD'nin askeri ve istihbarat varlıklarını olumsuz etkileyeceğine dair endişelerini içeren bir mektup gönderdi.
ABD'nin Afrika'daki askeri güçlerini komuta eden Deniz Piyadeleri Generali Thomas Waldhauser de Cibuti'deki limanın kullanımına Çin'in kısıtlama getirmesi halinde ABD'nin üslerine tedarik ve donanma gemilerine yakıt ikmali yapılmasının engelleneceğini söyledi. 
Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komisyonu'nda soruları yanıtlayan General Waldhauser ''Çin'in limanı devralmasının ciddi sonuçları olur'' dedi.

'ÖNLENMEZSE ARKASI GELİR'

Çin'in özellikle Afrika'nın doğu kıyısında ek tesisler edinmeye çalıştığına dair işaretler olduğunu söyleyip ''Cibuti'de istediklerini elde ederlerse bunun başka yerlerde arkası gelir'' uyarısı yapan ABD'li komutan, Pekin'in Afrika'da hükümet binalarından AVM ve stadyum inşaatına kadar pek çok inşaata girdiğine dikkat çekip şöyle devam etti:

''ABD, Çin'in Afrika'daki yatırımlarına karşılık vermeli, Çin'le başa baş gitmeli, ama biz onların harcamalarını hiç geride bırakamadık.''