Başka ülkeleri dizayn etmeyi öngören "ülkücü" dış siyaset ilkelerini ayrılarak "Önce Amerika" sloganı ile "realizme" yönelen Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump, İran'la yaşanan gerilimin neticesinde ülkesinin askeri ve ekonomik kaynaklarını ayrılmak istediği Orta Doğu'ya yine göndermek zorunda kalabilir.

Diplomasiyi devre dışı bırakan bu yolun Beyaz Saray'da ağırlık kazanma ihtimali Amerika'daki realizm yanlısı seçkinler tarafından kaygıyla izleniyor. Amerika'nın tanınmış muhafazakâr mecmualarından The National Interest, yayımladığı son tahlilde Trump'ın Rusya ve Çin yerine enerjisini Orta Doğu'da israf etmesini ve bunu yaparken diplomasiyi devre dışı bırakmasını tenkit etti.

REALİZMİN TEMEL DİREĞİ TRUMP ALDATTIĞI DİPLOMASİ

"Süleymani'ye suikast Trump realizminin ölümünün işareti." başlıklı yazıda Washington'ın Afganistan ve Irak'taki hezimetin hemen peşinden realizme yöneldiğini belirten mecmua "Realizmi daimi olarak yücelten bir idare nasıl olurda Çin ve Rusya ile rekabette dikkatini dağıtacak İran ile gereksiz bir savaşa sürüklenir?" diye soran mecmua ilerleyen satırlarda özetle şu cevapları verdi:

"Trump idaresi realistlerin çantasındaki en ehemmiyetli enstrümanı, diplomasiyi kullanmakta başarısız oldu. Realizmin kurucusu Hans Morgenthau'ya göre yalnızca devletlerin nasıl davrandıklarını anlamak değil, bu arada milli gücü araçları ile rakiplerin siyasetlerini değiştirebilmek ehemmiyetlidir. Morgenhhau "Uluslararası politika" isimli kitabında realizmin ilkelerini sıralamış ve karar alıcılara ulusal çıkarlarını gerçekleştirmek için bir paket sunmuştu.

Coğrafya, tabii kaynaklar, endüstriyel kapasite, askeri hazırlık, nüfus gibi başlıkların arasında diplomasinin kaliteli biçimde kullanılması öne çıkıyordu. Buna rağmen Trump yönetimi profesyonel diplomasinin tüm kaidelerini sildi. Amerikan Başkanı savunma bütçesini onaylarken, sürekli olarak Dışişleri Bakanlığı bütçesinin kesilmesi için çabaladı. Tecrübeli diplomatlar emekli edilirken kilit koltuklar boş bırakıldı. Diplomasinin reddi İran'a karşı realist politikanın benimsenmeyişini beraberinde getirdi."

SÜLEYMANİ'NİN ÖLÜMÜ DAHA FAZLA AMERİKALIYI RİZİKOYA ATACAK

Trump'ın Süleymani'yi öldürmesiyle beraber çok sayıda Amerikalının da hayatını tehlikeye attığının vurgulayan mecmua, yazıyı şu değerlendirmeler ile sonlandırdı:

"Diplomasinin yokluğu bizi bu noktaya getirdi. Amerika, İran'a konusunda maksimalist hedeflerine erişmek için ekonomik savaşı kullandı. İran ise köşeye sıkışıp diplomatik bir yolun olmadığını görünce Orta Doğu'da Amerikan yetkililerine saldırmak için vekâlet savaşçılarını kullandı. Diplomasiye gönülsüz olan Amerika ardından bu saldırıya İran'ın en kuvvetli ikinci adamını öldürerek cevap verdi. Bir realist elinde Amerikan askerlerinin kanı olan Süleymani'yi öldürmekle daha fazla Amerikalının hayatını tehlikeye attığını bilir."