Türkiye- Rusya Ortak Stratejik Planlama Grubu 5'inci Toplantısı için Antalya'nın Alanya İlçesi'nde bulunan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Türk Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile toplantının gerçekleştirildiği Rubi Platinum Otel'de buluştu. İki bakan toplantı öncesi otelin lobisinde gazetecilerin karşısına çıkarak görüntü verdi. Çavuşoğlu, mevkidaşını Rusça 'günaydın' diyerek selamladı. İkili İngilizce kısa bir süre sohbet ettikten sonra baş başa görüşmek için otelin başka bir bölümüne geçti. Toplantıda iki ülkenin dışişleri bakanları Suriye'de yaşanan savaşın yanı sıra iki ülke arasındaki ekonomik gelişmeleri ele aındı.

Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov görüşmenin ardından Türk Silahlı Kuvvetleri'ne yönelik 24 Kasım’da Suriye'de düzenlenen hava saldırısıyla ilgili konuştu. Lavrov, "Bizim, Rusya olarak, bununla hiçbir ilgimiz yoktur. Bu, Suriye'nin silahlı kuvvetleri tarafından yapılan bir saldırıdır" dedi. 

Basına kapalı gerçekleşen toplantının ardından yaqpılan basın açıklamasında Lavrov ve Çavuşoğlu şunları söyledi:

Lavrov: Görüşme çok güzel geçti. Ciddi bölgesel konular var. Özellikle Suriye ile ilgili hemfkiriz. Bu ülkede ve bölgede kanın durması lazım. Bir an önce bu sorunların çözülmesi lazım. İnsani yardımların da sürekliliğini sağlamamız lazım. Bu konuda işbirliğimiz devam edecek. Ayrıca diğer ülkeler ve bölgelerde neler olup bittiğini konuştuk. Libya, Irak gibi ülkelerde tutumumuz aynı. Ayrıca bu bölgede yaşayan halkların azınlıkların da sesi duyurulacak şekilde bu diyalogların devam etmesini sağlayacağımız konusunda hemfikiriz. Kafkaslarda, Karadeniz bölgesindeki konularda ele alındı ikili görüşmelerimizde. Burada ikili ilişkilerimiz daha kuvvetli olacak. Ukrayna konusunda da konuştuk. AGİT, BM çerçevesinde bundan sonra da yapmaya devam edeceğiz. Ukrayna Rusya arasındaki anlaşmazlık konusunda da AGİT çerçevesinde işbirliğine destek vereceğini söyledi sayın meslektaşım. İkili ilişkilerimizi tabi ki büyüteç altına aldık. Her iki taraf da normalleşmenin hızlı olmasında hemfkiriz. Devlet başkanlarımız sayın Putin ve Sayın Erdoğan bu konuda siyasi iradelerini ortaya koymuşlar ve biz de bu siyasi irade çerçevesinde normalleşme süreçlerine ivme vereceğiz. Bundan sonraki aşamada da ticaret ve ekonomide aksamaları ortadan kaldırmak için çalışmalarımız olacak. Çünkü dış ticaret hacmimiz düşüyor ve bunu düzeltememiz lazım. Lojistik konularını ele aldık bundan sonraki aşamada yaptırımların sürtekli bir şekilde ortadan kaldırılması konusunda da hemfikir olduğumuzu konuştuk. Biz Rusya tarafı olarak şu anda Türk akımı konusunda olumlu bir gelişmeyi dile getirdik. Biz, ayrıca Türkiye Cumhuriyeti'nde Akkuyu Nükleer Enerji Santrali çalışmalarının da iyi bir şekilde devam etmesini söylendi. Ayrıca bu bir stratejik yatırım. Bizler biz halkımızın da halk diplomasisin de gelişmesini istiyoruz. Turizm konusunda çalışmalar devam edecek daha bir hız kazanacak. Dolaysıyla güvenlik konusunda daha önceki tavsiyelerimiz de göz önünde bulundurulacak umuyoruz. Turizmin gelişmesini çok istiyoruz ayrıca vizekonusunu da ele aldık. Genel olarak iyi bir görüşme oldu. Bundan sonraki ilişkilerimizde de bu normalleşme sürecinin hız kazanması için elimizden geleni yapmaya hazır olduğumuzu da beyan ettik. 

Soru: Türkiye daha önce Suriye'de bunumasının DEAŞ'la mücadele için olduğunu söyledi. Ama şimdi öğrendiğimiz kadarıyla Esad rejimini devirmek için Türkiye Suriye'de bulunuyor. Ama biz deefalarca siyasi çözümden başka çözümü yoktur Suriye'deki savaşın dedik. Bunu yorumlayabilir misiniz?

Çavuşoğlu: Esasen Türkiye'nin Fırat Kalkanı operasyonun amacı son derece nettir. Biz bu bölgeyi DEAŞ terör örgütünden temizlemek istiyoruz. Esasen Irak ve Suriye'den DEAŞ'ın tamamen temizlenmesi gerekiyor. El Nusra'nın temizlenmesi gerekiyor. Terör örgütlerinin hepsiyle PYD, YPG, PKK mücadele ediyoruz. Ama siyasi bi çözüm olmazsa Suriyenin milli birliği sağnamazsa bugün deaşı temizlersiniz yarın başka bir terör örgütü ortaya çıkar. bunun da en iyi yöntemi siyasi çözümdür. Siyasi çözüme geçmek için ateşkesin ilan edilmesi lazım. insani yardımlar karşılıklı güven artırıcı adımların atılması lazım. Sayın Cumhurbaşkanımızın Esad konusundaki görüşümüz belli. Esad'ın bugün 600 bin insanın öldürülmesinden sorumlu olduğunu biliyoruz. Bu konuda Esad konusunda yer yer Rusya ile de farklı düşünebiliriz. Bu da doğaldır ama genel çerçevede yani ateşkes insani yardım ve siyasi çözüm konusunda Rusya ile hemfikiriz. Suriye'nin toprak bütünlüğüne önem veriyoruz. Bizim ne Suriye'nin ne Irak'ın toprağında gözümüz yok. Buralardaki sorunu çözmek için katkı sağlıyoruz. Ben inanıyorum ki Rusya ile yakın işbirliğimiz, dün akşam liderlerimiz sayın Putin ile Sayın Erdoğan telefonda bir kere daha teyit ettiler. Liderlerimizin vizyonu ve bizim çabalarımız bizi sonuca ulaştıracaktır. Suriye'de hedefe ulaşmamız lazım. Bir an evvel ateşkesin sağlanması lazım. 

Lavrov: Gerçekten cumhurbaşkanlırımız sürekli olarak görüşüyorlar. Bir kaç gün içerisinde 3 defa telefon görüşmesi yaptılar. Anlaşmalar üzerinden devam ediyorlar. İmzalanan dökümanlar çerçevesinde işbirliğimiz devam ediyor. Biz Moskova olarak, Kremlin olarak, Dışişleri Bakanlığı olarak sadece anlaşmalarımız çerçevesinde işbirliğine devam edeceğiz. Hem ikili anlamda hem de bölgesel anlamda. Suriye'ye barış getirmek amacıyla işbirliğine devam edeceğiz. Rusya ve Türkiye'nin işbirliği inanıyorum ki Suriye'de bundan sonra da barışın gelmesine ivme kazandıracaktır. Gerçekten şu anda bir duraklama var. Uluslararası kuruluşlar, gruplar bu konuyu hızlandırmaları lazım ama nedense hareket gelmiyor. Biz bekleyemeyiz, somut adımlarla hem Rusya hem Türkiye işbirliğimiz bu konuda sürekli devam edecektir. 

Doğu Halep ile ilgili şu anda bir eleştiri bombardımanı vardı. son günlerde biraz kesildi herhalde ilgili makamlar Musul'da ve Irak'ta olan mevcut durumdan farklı olmadığını doğu Halep'teki durumu anladılar, idrak ettiler. Halep'i teröristlerden kurtaracağız. Şu anda Musul'da halk evlerinde yaşıyor. Biz onların orayı boşaltmasını istedik çünkü teröristlerden temizlemek için bizim harekete geçmemiz lazım. Batılı ortaklarımız buna itiraz ettiler. Bize göre oradaki insanlar kullanılıyor ne yazık ki bunu söylemek zorundayım. Biz Suriye hükümetine yardımcı olduk ve ayrıca ordaki çıkışların da kapatılması için hükümete yardımcı olduk gerçekten birçok insan o koridoru kullanarak hayatını kurtardı. Tabi ki ılımlı muhalefetle Nusracıları ayrıştırmamız gerekiyor. Ama bu kolay bir iş değil. Bize yöneltilen eleştiriler şunu gösteriyor gerçekten bundan önce siyasetleri hiç de doğru ve olumlu olmamıştır. 

Soru: Vize ve çalışma izni konusunda somut bir adım atıldı mı?

Lavrov: Biz yaptırımları kaldırma konusunda aşama aşama ilerliyoruz. Şu anda hiçbir engel yok ilişkileri geliştirmek için. Sağlık konusunda bir kısıtlama vardı, o da çözüldü. İhracat malları için bizim talep ettiğimiz sağlık standartlarına uyması. Türk yetkililerden üreticilerle bu konuda çalışmalar yapılmasını istedik. Gıda ürünlerinin standartlara uygun olmasını istedik. Vize konusunda vizesiz uygulamaya geçmeden önce güvenlikle ilgili bazı konular var, bunları çözmemiz gerekiyor. Öncelikle konsolosluklar üzerinden çalışmalar devam ediyor. Eminim yakında çok somut adımlar atılacaktır.

Soru: Financial Times’ta yer alan Rusya ve ılımlı muhalefet arasında Türkiye arabuluculuk yapıyor iddiası doğru mu?

Lavrov: Biz Suriye’de bulunan herkesle görüşebileceğimizi söyledik. Biz bütün siyasi aktörlerle görüşmeye hazırız. Rusya Federasyonu Savunma Bakanlığı nezdinde de bunun çalışması yapılıyor. Biz hiçbir zaman hiç kimseyle görüşemeyiz demedik. Türk mevkidaşımızla da görüşüyoruz sürekli olarak. Çünkü biz bu tarafların neler yapmak istediğini bilmek isteriz. Şimdi detaylara girmek istemiyorum.

Çavuşoğlu: İlişkilerimizin normalleşme sürecine girmesinin başında ilk görüşmeyi yapmıştık. O görüşme sırasında dostum Sergey’e Suriye’de muhalefetle görüşmekte fayda olduğunu söylemiştik. O da bunu yapıcı bir şekilde ele aldı. Rusya’nın Suriye’de barış gelmesi için çalıştığının farkındayız. Tüm kesimlerle görüşmeleri önemli. Biz Suriye’de tüm kesimlerin içinde olduğu bir barış olması gerektiğini düşünüyoruz. Kimsenin dışlanmadığı bir çözüm ancak kalıcı olabilir. Irak’ta ABD çekildikten sonra bunun bedeli ödendi. Biz de kalıcı çözüm için bu görüşmeleri destekliyoruz.

Soru: 24 Kasım'da Suriye'de Türk askerlerine yönelik bir hava saldırısı gerçekleşmişti. Bu saldırının Rusya'nın kontrolündeki hava sahası içinde gerçekleştiği belirtilmişti, Rusya'nın Türk askerlerine kimin saldırı düzenlediği konusunda bir bilgisi var mıdır?

Lavrov: Bizim Rusya Federasyonu olarak bununla hiçbir ilgimiz yoktur. Suriye'nin silahlı kuvvetleri tarafından yapılan bir saldırıdır. Biz şu anda orada teröristlerle mücadeleye konsantre olduk. Böyle olayların bir daha olmasını istemiyoruz.