Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan 582 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yeni düzenlemeyle birlikte, mükelleflerin 2025 yılı birinci, ikinci ve üçüncü geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapma zorunluluğu kaldırıldı.

Vergi mevzuatına göre, bilanço esasına göre kazançlarını belirleyen gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, belirli ekonomik şartların oluşması halinde geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapmak zorundaydı. Ancak Hazine ve Maliye Bakanlığı, sahip olduğu yetkiyi kullanarak 2025 yılı için bu zorunluluğu geçici olarak kaldırdı.

Bu düzenlemeyle birlikte, 2025 yılı birinci, ikinci ve üçüncü geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapılmayacak ve ilgili beyannamelere bilanço eklenmesine gerek kalmayacak.

Altın ve Gümüş sektörü kapsam dışında

Tebliğ kapsamında, işlenmiş altın ve gümüş alım satımı ve üretimi yapan mükellefler için enflasyon düzeltmesi zorunluluğu devam edecek. Bu mükellefler, geçici vergi dönemleri sonunda enflasyon düzeltmesi yapmaya devam etmek zorunda olacak.

2024 yılı bilançolarında enflasyon düzeltmesi devam ediyor

Yeni düzenleme, 2024 hesap döneminin sonunda yapılacak enflasyon düzeltmesini kapsamıyor. Tüm mükellefler, 2024 yılı bilanço dönemine ait enflasyon düzeltmesini uygulamak zorunda olacak.

Bu yeni düzenlemeyle birlikte, 2025 yılında geçici vergi dönemlerinde mükellefler üzerindeki enflasyon muhasebesi yükü hafifletilirken, yıl sonu bilançolarında enflasyon düzeltmesi uygulaması devam edecek.

Enflasyon muhasebesi nedir?

Enflasyon muhasebesi, finansal faaliyetlerin yüksek enflasyon ortamında sürdürülmesi gerektiği durumlarda başvurulan bir yöntemdir. Şirketlerin bilançoları üzerinde matematiksel işlemlerle yapılan düzeltmeler ile enflasyon etkisinin ortadan kaldırılması amaçlanır. Böylece enflasyonun yarattığı suni değişimlerin bilançolardaki yansımaları giderilerek şirketlerin performansına ve daha efektif verilere ulaşılabilir. Kısacası enflasyon muhasebesi, yaygın bir işlem olan enflasyondan arındırma, indirgeme işlemlerinin şirket bilançoları üzerinde uygulanmasıdır. Enflasyon muhasebesinin yasal çerçevesi, belirtilen şartların oluştuğu dönemlerde Vergi Usul Kanunu’na (VUK) eklenen geçici maddeler ve yönetmeliklerle uygulanır. Türkiye’de 2003 ve 2004 yıllarında uygulanan enflasyon muhasebesi, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren bir kez daha devreye girmiştir.

Ülkemizde geçerli olan Vergi Usul Kanunu maddelerine göre, üretici fiyat endeksinin (ÜFE) cari yıl içinde %10’u, son üç yıl toplamında ise %100’ü aşması durumunda enflasyon düzeltmesi yapılması zorunludur. Ancak kanunlarda tanımlanan bu zorunluluğun bir başka yasal düzenleme ile ertelenmesi ya da şartların değiştirilmesi söz konusu olabilir. Zira, 2021 yılında şartlar oluşmasına rağmen, yayımlanan tebliğ ile enflasyon muhasebesi 2023 yılı sonuna kadar ertelenmişti.

Enflasyon muhasebesi nasıl uygulanır?

Enflasyon muhasebesi işlemleri, Türkiye Muhasebe Standardı 29 (TMS29) “Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama” maddesi altında açıklanan standarda göre uygulanır. Burada belirtilen standartlara uygun olarak şirketler, bilançolarında yer alan parasal olmayan varlıkların değerini enflasyon üzerinden hesaplanan katsayı oranında düzeltir.

Enflasyon muhasebesinin uygulandığı yıllarda şirketler iki adet bilanço hazırlamak durumundadır. İlk olarak standart yöntemlerle bilanço düzenlenir. Sonrasında hazırlanan bilançodaki ilgili kalemlerin enflasyon düzeltmeleri yapılarak bir bilanço daha hazırlanır. Bu bilanço enflasyon muhasebesi bilançosu olarak ifade edilir.

Kimler enflasyon muhasebesi yapmak zorundadır?

Enflasyon muhasebesi uygulaması, gelirleri bilanço usulü tespit edilen tüm ticari şirket türlerini kapsar. Bilançolarını enflasyon muhasebesine göre düzenlemek zorunda olan şirket türleri:

·       Anonim Şirketler

·       Limited Şirketler

·       Kooperatifler

·       Komandit Şirketler

·       Kollektif Şirketler

Enflasyon muhasebesi uygulaması mali tablolardan sadece bilanço için yapılırken kar/zararın görüldüğü gelir tablosunda enflasyon düzeltmesi yapılmaz.

Kimlerin enflasyon muhasebesi yapmasına gerek yoktur?

Enflasyon muhasebesi uygulamaları, işletme hesabı esasına göre defter tutan serbest meslek erbabı için geçerli değildir.  Avukat, doktor, mali müşavir, gibi serbest meslek erbaplarının yanı sıra zirai gelir, kira geliri, faiz, kâr payı gibi sermaye iradı elde edenler ve ücretli çalışanlar için enflasyon muhasebesi yapmasına gerek yoktur.