Derya Şenel Demir

Derya Şenel Demir

Ergenlik psikolojisi ve öfke kontrolü

‘’Gidin başımdan yalnız kalmak istiyorum’’ , ‘’Okula gitmek istemiyorum ve sizden nefret ediyorum ‘’ , ‘’ Siz beni hiç anlamıyorsunuz ‘’ … Son zamanlarda bu ifadeleri sıklıkla duymaya mı başladınız? Aslında bu cümleleri belki de çocuğunuzdan daha öncede duyuyordunuz ancak onun yaşı ilerledikçe bu ifadeler sizi rahatsız etmeye başladı. İçinizden geçen çığlığı da duyar gibiyim. ‘’ Aslında biz böyle bir çocuk yetiştirmedik ‘’ … Çocuğunuz artık zamanının çoğunda sinirli ve daha saldırgan. Ergenlik dönemi çocukluk ile yetişkinlik dönemi arasında geçen oldukça çetrefilli, stres ve fırtınalar dönemidir. Bu dönemdeki genç bir taraftan daha basit, daha temel içgüdüler tarafından bir yöne çekilmekte, diğer taraftan ise hayatında ilk kez toplumun diğer önemli kurumlarının farkına varmaktadır. Hormonal değişimler bir yana aile içi problemler, dâhil olmaya çalıştığı arkadaş çevresi, okul ve sınav kaygısı gibi birçok konuyla baş etmeleri gerekmektedir.

Ergen kişi bu alanlarda meydana gelebilecek sorunlarla karşılaştığında ise öfkeli tutumlar sergileyebilir. Öfke olumsuz bir duygu olarak kabul edilse de kişiyi zor, tehlikeli durumlara hazırlayıcı ve koruyucu özelliktedir. Ancak öfkenin şiddeti, kontrolü ve ifade ediliş biçimi kişinin toplumsal uyumunu belirleyici olmaktadır. Bu dönemdeki bazı ergenler öfke kontrolünde daha sakin ve çözüm odaklı davranabilirken bazı ergenler ise öfkesini saldırganlıkla dışa vurabilirler. Tam da burada dikkat edilmesi gereken nokta şu; öfke normal bir duygu iken saldırganlık öfkenin yapıcı olamayan şekilde dışa vurumudur.

O halde ergenler öfkelerini nasıl dışa vururlar? Öfkeli ergenleri 2 gruba ayırmak mümkün…

1-Saldırgan Ergenler: Agresif ve kavgacı bir tutumları varken; aile bireylerine karşı çıkma, küfür etme, tehdit cümlelerini sıklıkla kullanma, kavga etme ve kontrolsüz davranma gibi tutumlar sergilerler.

2- İçine Kapanık Ergenler: Aşırı sessiz, inatçı ve depresif davranırken; zamanın çoğunu yalnız geçirme, içine kapanıklık, sürekli kendini suçlama, sık sık fizyolojik problemlerinden ( baş ağrısı, karın ağrısı) şikâyet etme şeklinde öfkelerini duşa vururlar.

Çocuğunuz ergenlik döneminde yaşadığı bu öfke kontrol problemiyle başa çıkma yeteneğine sahip değilse bu çok farklı problemlere ve devamındaki kişilik gelişimine etki edecektir. Bu süreçte siz anne ve babalara düşen en önemli görev ise problem baş edilemez hale gelmeden,  çocuğunuzla aranızdaki ilişkiyi zedelemeden bir uzmandan destek almak, sağlıklı bir birey olma yolunda ona destek olmaktır.

Önceki ve Sonraki Yazılar