Türkiye'de iktidar kurumlarınca paylaşılan resmi rakamlara göre 4 milyona yakın, muhalif kanada göre ise 8 milyonu aşkın yabancı ülke vatandaşı Türkiye'de hali hazırda bulunuyor. Bu insanların büyük bölümünü Suriyeliler oluşturuyor. Son zamanlarda Afganistan ve Pakistan'dan gelen insanların sayısı da bir hayli fazla.

Özellikle son zamanlarda yabancı ülke vatandaşları ile ilgili tepkiler çığ gibi büyüyor. Peki bu insanların Türkiye'deki statüsü ve konumu ne? Göçmen mi mülteci mi sığınmacı mı? 

KİMLERE MÜLTECİ DENİR?

"Mülteci" kavramı uluslararası hukukta, vatandaşı olduğu ülkenin dışında olan ve "ırkı, dini, tabiiyeti, belirli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncesi dolayısıyla zulme uğradığından veya uğrayacağından haklı nedenlerle korktuğu" için vatandaşı olduğu ülkeye geri dönemeyen ya da dönmek istemeyen insanlara deniyor.

KİMLERE SIĞINMACI DENİR?

Sığınmacı, mülteci olarak uluslararası koruma arayan fakat statüleri henüz resmi olarak tanınmamış kişilere denir. Bu kavram ekseriyetle, mülteci statüsü almak için başvurularının hükümet ya da Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği tarafından karara bağlanmasını bekleyen kişilerle ilgili kullanılıyor. Statüleri resmi olarak tanınmamış da olsa, sığınmacılar menşei ülkelerine zorla geri gönderilemezler ve haklarının korunması gerekir.

KİMLERE GÖÇMEN DENİR?

Göçmen, hem maddi ve sosyal durumlarını iyileştirmek hem de kendileri ve ailelerinin geleceğe dair beklentilerini artırma amaçlı daha iyi seviyede gördüğü bir başka ülkeye ya da bölgeye göç eden kimselerdir. Bir baskı ya da zorlama ile değil, eğitim ve çalışma gibi kişisel nedenlerle ülkelerinden ayrılan kişilerdir. Göçmenler, vatandaşı oldukları ülkelerin haklarından yararlanmaya devam eder. Göç eden insanların kimi pasaport ya da vize gibi yasal belgelerle düzenli bir yolculuk yaparken kimi de göç ettikleri ülkelerin yasal sistemlerine aykırı olacak biçimde düzensiz olarak gerçekleştirilebiliyor. 

KİMLERE DÜZENSİZ GÖÇMEN DENİR?

Düzensiz göçmen, göç ettiği ülkeye, o ülkenin yasalarını ihlal ederek giren ve gittiği o ülkede kalmak için yasal hakkı olmayan kişilere denir.

KİMLERE VATANSIZ DENİR?

Vatansız kavramı; kendi yasalarının işleyişi içinde hiçbir ülke tarafından vatandaş olarak sayılmayan kişiler için kullanılır.

TÜRKİYE'DEKİ YABANCILAR HANGİ STATÜDE?

Gelelim Türkiye'deki yabancıların durumuna... 

Türkiye, Avrupa dışından ülkeye gelen kişileri mülteci olarak kabul etmiyor. Avrupa dışından gelenlerin üçüncü ülkeye yerleştirilinceye kadar, şartlı mülteci statüsünde geçici olarak Türkiye’de kalmasına izin veriliyor.

TÜRKİYE'DE SIĞINMACI KAVRAMI YOK

Uluslararası koruma arayan yabancı kişiler, Türkiye’ye adım attığında mülteci veya şartlı mülteci statülerini almak için başvuruda bulunuyor. Bu kişilerin statüsü verilene kadar da kendilerine "uluslararası koruma başvuru sahibi" deniyor. Türkiye hukuk sisteminde sığınmacı diye bir kavram yok.

SURİYELİLERİN "YASAL" STATÜSÜ

Türkiye’deki Suriyeliler'in statüsü "geçici koruma" olarak adlandırılıyor. Geçici koruma, ülkesinden ayrılmaya zorlanmış, ayrıldığı ülkeye geri dönemeyen, acil ve geçici koruma bulmak maksadıyla kitlesel olarak ülke sınırlarımıza gelen veya sınırlarımızı geçen, haklarında bireysel olarak uluslararası koruma statüsü belirleme işlemi yapılamayan yabancı kişilere sağlanan korumayı ifade ediyor.