Futbol ticaretinden kim karlı çıktı?
Endüstriyel futbol, bir sezonunu daha geride bıraktı. Futbolda metalaşma, ticarileşme, kapitalistleşme tüm dünyada ve Türkiye’de de doludizgin ilerliyor...Futbolu seviyoruz...Ne kadar içimize sindiremesek, isyan etsek de futbol keyfimiz, sevgimiz, tutkumuz, birçok şeyde olduğu gibi kapitalizmce paraya tahvil ediliyor artan bir tempo ile. Ülkemizde belki birileri henüz bununla kasasını doldurmuyor ama bir anonim kapitalist olarak futbolun ticarileşmesiyle kazanılan “başarı”lar, bal tutanın parmağından midesine gidiyor elbette.
YEDİNCİ ÜLKEYİZ
Öyle böyle değil, en üst ligine yaptığı futbolcu yatırımı ile ölçersek, Avrupa’da yedinci futbol ekonomisi bizimkisi. İngiltere, 4,5 milyar dolarlık bir futbolcu yatırımı ile yarışırken bizim Süper Lig de 1,2 milyar dolarlık futbolcu yatırımı ile tamamladı 34 maçını. Futbolcuya yatırım açısından İspanya’nın ikinci olduğu bu arenada İtalya, Almanya, Fransa’dan sonra gelen Rusya’yı izliyoruz.
Birçok sektörde olduğu gibi, futbolda da yabancı girdi (futbolcu) kullanımı az değil. Futbolcuların 185’i, yani yüzde 34’ü yabancı. İngiltere gibi bir futbol delisi ülkede üçte ikisi yabancı. Tüm starlar orada sahne alıyorlar. Buna karşılık dünya ve Avrupa şampiyonu İspanya, zaten starlar ülkesi olduğu için yabancı futbolcu oranı yüzde 37’de kalıyor. Buna karşılık yabancı payı İtalya’da yüzde 54, Almanya’da yüzde 49…
KİM KAZANDI?
Türkiye Süper Ligi takımları içinde, 3 büyükler, bekleneceği gibi en pahalı kramponlara sahipler, dünya starları ile yarıştılar. Şampiyonluk ipini göğüsleyen Galatasaray’ın futbolcu kadrosunun değeri 187 milyon dolar ve ortalama futbolcusunun piyasa değeri 6,6 milyon dolar. Cimbom'un kadro değeri toplamın yüzde 15’i demek. Lig ikincisi kupa şampiyonu ve UEFA yarı finalisti olan Fenerbahçe’nin kadro değeri, Cimbom’dan 2 milyon dolar daha fazla ve o da piyasada yüzde 16’ya yakın pay sahibi. Sezona feda sloganıyla başlayan Beşiktaş, umulmadık bir başarı elde etti. İtiraf edeyim, ben üçüncülük ummuyordum ve ligi çok daha aşağılarda kapatacağımızı bekliyordum. Beşiktaş’ın kadro değeri ilk iki büyükten 70 milyon dolar daha azdı ama aldığı üçüncülük ile son derece ekonomik bir başarı elde etti bizim takım.
SÜPER LİGDE SIRALAMA VE 1 PUAN İÇİN
FUTBOLCU HARCAMASI (Bin $)
Puanı
Takım Değeri
(Bin $)
ğ
.(B
in $)
1Puan İçin(Bin$)
1. Galatasaray
71
186.599
6.664
93,9
2. Fenerbah
ce
61
188.147
6.272
102,8
3. Besiktas
58
120.809
4.027
69,4
4. Bursaspor
55
66.467
1.899
34,5
5. Kayserispor
52
42.828
1.647
31,7
6. Kasimpasa SK
50
55.986
2.000
40,0
7. Mantalyaspor
47
38.571
1.330
28,3
8. Gaziantepspor
46
44.247
1.475
32,1
9. Eskisehirspor
46
52.632
1.880
40,9
10. Trabzonspor
46
107.489
3.707
80,6
11. Genclerbirligi
4
5
47.214
1.475
32,8
12. Sivasspor
44
47.408
1.756
39,9
13. SB Elazigspor
43
15.093
520
12,1
14. Akhisar
42
13.900
448
10,7
15. Karabükspor
40
34.508
1.150
28,8
16. Istanbul BB
36
45.344
1.564
43,4
17. Orduspor
29
38.958
1.257
43,3
18. Mersin
22
35.378
956
43,5
Kaynak:Transfermarkt.de verilerinden hesaplandı
Ekonomik gücüne göre elde ettiği başarı açısından Bursaspor’dan da söz etmeli. Ligi dördüncü bitirerek Avrupa’ya gidecek takımlar arasına giren Bursaspor’a, elde ettiği her puan için 34 bin dolarlık futbolcu yatırımı yeterli oldu. Bu, Beşiktaş için 70 bin dolara, Fenerbahçe için ise 103 bin dolara yakın gerçekleşti. Böyle bakınca, her puana 81 bin dolar harcayan ve ancak 10’ncu olan Trabzon, kupa finalisti olmasaydı, yılın ekonomik olarak da en başarısız takımı olacaktı. Küme düşmeme mücadelesi veren iki takımdan Elazığspor ile Akhisar da her puanlarını en düşük futbolcu harcaması ile gerçekleştiren başarılı takımlar oldu.
Futbol 2013-2014 sezonunda, onca borç-harca rağmen önemli bir yatırım alanı olmaya devam edecek. Naklen yayından, reklamlardan, sponsorluklardan, birer AVM’ye dönüştürülen stad gelirlerinden kulüplere az buz para girmeyecek.
Sloganımız belli; Futbolu seviyoruz ama bu kadar metalaşmasını sevmiyoruz…
