Parazit, kendi dışında başka bir canlıya bağımlı olarak ve onun bedenini kullanarak yaşayan, üzerinde yaşadıkları canlılara zarar veren mikroplardır. İyi yıkanmamış sebze meyveler ve kirli suların temiz sulara karışması sonucunda oluşan parazitler, bedene girdikten sonra başka bir canlıya bağlı olarak yaşar ve yaşadığı canlıyı bozmaya başlarlar. Bedeninin zayıf düştüğü anlarda ise etkilerini daha fazla gösterirler. Özetle parazit başlangıçta kendini hissettirmez ancak zamanla “bozmaya, dağıtmaya, zarar vermeye ve yok etmeye” başlar. Bir insanın başka bir insanın yaşamında parazit olması bu yaşantıyı farklı kılar mı?

Güney Koreli yazar ve yönetmen Bong Joon HO’nun filmi Parazit (2019) iki aile arasındaki öyküyü parazit metaforu ile çok başarılı anlatırken bu tür yaşantılar arasında bir fark olmadığını kanıtlıyor. Bol ödüllü olan film, son olarak en iyi uluslararası film ve en iyi orijinal senaryo ile Oscar ödüllerini de almayı bu nedenle başarmış görünüyor.

Parazit filmi baştan sona “yukarı ve aşağı” mekân ikilemlerinde geçiyor. Gerçek ile kurgu arasında merdivenlerle bağlanmış “gerçek dünyada” zengin ve yoksul ailelerin yaşantı biçimleri sergilenirken, “kurgusal dünyada” yoksul ailenin kendilerine ait olmayan geçici rolleri ile bir parazit gibi başka bir aileye sızması ve bağımlı yaşantısı aktarılıyor.

Parazit eğer kendini fark ettirmezse uzun yıllar bağımlı yaşantısını sürdürebilir. Yönetmen de film süresince bu iki ayrı dünyanın farklılıklarını gösterirken kurgusal dünyanın gerçek dünyaya dönüştüğü gerçekliğine izleyiciyi kısa süreli de olsa inandırıyor. Yoksul ve “aşağıda” yaşayan aile geçici bir sanrıya kapılıp içinde bulundukları organizmaya zarar vermeye başlıyor. Parazit yaşam da böylece kendini göstermiş oluyor.

İki aile çerçevesinde anlatılan öykü aynı zamanda bir statü farkını da vurguluyor. Parazit filmi ikilikler üzerine kurulmuş ve çelişkileri çok iyi aktaran bir film. Mimari anlayışın baştan bir sembol olarak kullanıldığı filmde mekânların insan karakterlerinin temel belirleyici olduğunu da hatırlatıyor. Özellikle sığınakta başka bir parazit olarak yaşayan, evin önceki hizmetçinin kocası ile Kuzey Kore liderine de bir gönderme yapılıyor.

“Aşağıda” yaşayan ailenin genç oğlu düzmece bir belge ile İngilizce öğretmeni rolüyle “yukardaki” yaşama geçerken yanına bir süre sonra sanat terapisti rolü ile (yine düzmece belge ile) kız kardeşini, şoför olarak babasını ve hizmetçi olarak da annesini çekerek ve önemli stratejiler geliştirerek aileyi parazit bir yaşama başlatan kişi oluyor. Filmin aynı zamanda çok net ve anlaşılır olmayan bir mizah anlayışına da sahip. Çünkü film boyunca “şaka gibi” izlenimi ediniliyor.

“Yukarıda” yaşayanlar ise “aşağıdakilerin” bakış açılarına göre gerçeklikten uzak, naif ve duygusal boşlukları olan, önemli yalnızlık sorunları yaşayan, gerçeklik dünyalarını ve algılarını kaybeden karakterler olarak yansıtılıyor. Yönetmen böylece zenginliğin çirkinlikleri ya da kötülükleri kapatamadığını ve onları zayıf karakterli olarak gösterebildiğini de fark ettiriyor.

Parazit, bir yandan modern ailenin yabancılaşmasını anlatırken diğer yandan sınıflar arası farklılığı ve “olmayan” sınıf mücadelesini de yansıtıyor. Kapitalizmin vahşi gücünü çarpıcı bir biçimde gösterirken ezilen kişilerin emek dışı saptığı yolların yanlışlığını da eleştirel bir gözle fark ettiriyor. Film sınıflar arası çatışmaya odaklanırken aynı zamanda akıcı bir dil kullanıp mizah ve çatışmayı birlikte işliyor. Yönetmen ikilemlerin aslında “aşağıda veya yukarda”, “zengin veya yoksul” tüm insanları bir bütün olarak yalnızlaştırdığı, ezdiği ve sıkıştırdığını; alt kat, yokuşlar, zenginlik getireceğine inandırılan taş, merdivenler, sürekli aşağı doğru akan su, su geçirmeyen çadır, insanın üstüne sinen ve karakteri haline gelen koku gibi çok etkili metaforlarla aktarıyor.

Parazit çok başarılı ve aldığı ödülleri hak eden bir Güney Kore filmi. Üstelik sahip olduğu tüm yapı ve özellikleriyle aynı zamanda tam bir dünya filmi olma başarısını da gösteriyor. Bu nedenle Parazit filmi son yılların üzerinde en çok konuşulacak filmi olmayı da başarıyor.PARAZİT