Amerikada en büyük iş alanlarından birisi  ve belki de en büyüğü eğer ağır sanayi ve savunma alanlarnı hesaba katmazsak ilaç sanayidir. Ülkede sağlık korunma, sağlık arasairmaları ve diğer sağlıkla ilgili hizmet sektörünün topam büyüklüğü yaklaşık 3.6 trilyon dolar civarındadır.Bu rakam toplam Amerikan milli gelirinin yüzde 17.7  sağlık harcamalarına gitmeketedir. Yaklaşık Türkiyenin toplam  milli gelirinin 5 misli kadardır. . Bu rakam sanayilesis ülkeler arasında kişi başına düşen en büyük sağlık harcamasına denk gelmektedir. 2018 yılı rakamlarına göre 11 bin 172 dolar kadar.Bu rakam Norveç ve İsviçrenin iki katı kadar. Kanada’dan yüzde 80 fazla, Fransanın iki katı, İngilterenin 2.3 katı kadar. Bu kadar yüksek harcamaya karşın Amerika sağlıkla ilgili alanlarda bir çok sanayiileşmiş ülkelerin gerisinde kalmaktadır. Peki neden?

Esas sorun yanı kişi başına düşen en büyük sağlık harcamasının  bu kadar yüksek olmasının nedeni ise özel sağlık sigortası masraflarıdır. Amerikada diğer sanayileşmiş ülkelerde oldudğu gibi ulusal sağlık sistemi yoktur, onun yerine 65 yaşın altındaki Amerikalılar sağlık masraflarını doğrudan veya özel sağlık sigotaları eliyle öderler sağlık servislerine.65 yaşın üzerindeki Amerikalılar ise Medicare-Tıbbi korunma sistemi yoluyla öderler.Eldeki son  istatistiklere göre Amerikada kişilerin özel sağlık sigortalarının yüzde 49 unu işverenler, yüzde 5 ini özel kişiler, yüzde 16 sini devlet yardımı Medicaid-Tıbbi Yardım) görenler yani -belirli bir gelir düzeyinin altında veya çok yaşlı olup olup eyaletten sağlık yardımı alanlar-, yüzde 16 si da Medicare-Tıbbi Korunma-yüzde 16 ise hiç sigortası olmayanlardan oluşuyor. Yani yaklaşık 50 milyon Amerikalının-ki bununların 8 milyonu çocuklardan oluşuyor- hiç bir sağlık sigortası bulunmamaktadır.

Sağlık sigortası olmayan Amerikalıların durumu bu bakımndan çok acıklı.Özel sağlık sigortası yaptıranlar çoğu kere önceden koruyucu  kanser taraması yaptırırrken sigortası olmayanlar kanserin son aşamalarında tedavi görmekte ve çoğu kere ölümle karşılaşmaktadırlar.Araştırmalar özel sağlık sigortası olmayan Amerikalılar değişik hastalık ve  yaşamı tehlikeleye atan tehditlerle karşı karşıyadır.Özel sağlık sigortası olmayanların ortak özellikleri ya sağlık konularına önem vermedikleri veya çok sağlıklı koşullarda yaşadıkları anlamına gelebilir,. 

Halen yürütülen düşük gelir veya yaşlılık dolayısı ile eyaletten sağlık yardımı alanlar (Medicaid) ile hiç özel sağlık sigortası olmayanları karşılaştıran bir araştırmada eyaletten tıbbi yardım alanların daha mutlu oldukları, daha az hasta oldukları ve daha az hastalık izni aldıklarını ve sağlık masrafları için daha az borçlandıklarını ve daha az borç stresi yaşadıklarını ortaya koyuyor.,

Alıştıkları süre içinde sosyal sigortaya para yatırıp 65 yaşın ustindekilere sağlanan Medicare-Tıbbi Yardım sitemi de hastaların gerekli masraflarını karşılamaktan çok uzaktır. Değişik isimler altında onlardan alınan katılım payı, ilave sigorta ve primler yılda yüzlerde hatta binlerce doları bulmaktadır.
Tıbbi yardımı hak edenler ise eyaletten eyalete değişmekte ve belirli bir standard bulunmamaktadır.Bir eyaletteki yoksulluk sınırı öbür eyalette yoksulluk sınırının üstünde sayılmaktadır. 1997 yılında başlatılan Eyalet Çocuk Sağlık Sigortası sistemi düşük gelirli ailelerin eyaletten eyalete farklılık gösterdiğinden hiç sigortası olmayanların üçte ikisi yoksul ailelerden gelmektedir.

ETNİK KÖKEN VE SAĞLIK SİGORTASI

Özel sağlık sigotasına sahip olanlar veya olmayanlar kişilerin etnik kökenleri arasında da farklılkk  göstermektedir. 65 yaşın altnda olup da eyaletten tıbbi yardım-Medicaid- ve Sosyal Sigortadan Medicare-Tıbbi destek almayanlar toplam zenci nüfusunun yüzde 22 sini  Latin kökenlilerin yarıya yakınını yani yüzde 45 ini oluşturuyor. Yoksul ailelerin çocuklarının  yüzde 20 si sağlık sigortasından yoksun iken zengin cocklarının yüzde 3 unun sağlık sigortası bulunmuyor.

Amerikan sağlık sisteminn ikinci büyük sorunu da sağlık yönetiminin çok masraflı olmasıdır. Bu masrafın ndeni ise hastanalerin ve doktorların yüksek rakamlara ulaşan ücretleridir. Hastaneler ve doktorlar ile ilaç firmaları özel sağlık sigorta şirketleri ile özel  fıyat anlaşmaları yapıp daha uygun fiyatlarl sunarlar müşterilerine. Örneğin betablocker isimli bir tansiyon ilacının bir aylık 30 adet tablet eğer sigortai değilseniz 550 dolar iken sigortalı iseniz ayda 35 dolara kadar düşer, eğer iki gece acilen hastanaye yatarsanız size sunulan fatura 25 bin dolar civarında olur sigortanız varsa cebininzden sadece 1200 dolar çıkar. Geçenlerde bir okurum sordu. Eğer sigrtanız yoksa  Dializ makinasına bağlanmanın yılık maliyeti 72 bin doları buluyor. Açık kalp ameliyatı ise eğer sigortanız yoksa 320 bin dolar.

Eğer sağlık sigortanız yoksa Amerikan rüyası bir korku filmine dönüşür.Hele Corona virüs salgınndan sonra ve politikacıların yaptığı hatalardan sonra durum daha da vahımleşir,