Sabah'tan Hazal Ateş'in haberine göre, 2024 asgari ücret artışıyla beraber doğum, yurtdışı ve askerlik borçlanmalarının da maliyetinde artış yaşanacak. Sigorta başlangıcını, prim gün sayısını öne çekerek erken emekli olacak vatandaşların maliyet artışından etkilenmemesi için ise son 5 hafta kaldı.
BORÇLANMALARA DİKKAT, ELİNİZİ ÇABUK TUTUN
Asgari ücretin yüzde 50 artması halinde bugün 64 bin 386 TL olan 15 aylık askerlik borçlanması 96 bin 579 TL çıkacak. Böylece 15 ay askerliği borçlanan bu yıl 32 bin 193 TL daha az ödeyecek. Yılbaşı öncesinde 154 bin TL'ye yapılabilecek bir doğum borçlanması 205 bin TL'ye çıkacak. Bugünden borçlanmasını yapan ise 51 bin TL daha az ödeyecek.
İşte emeklilik ve asgari ücret artışıyla birlikte merak edilen sorular ve yanıtları...
-Kamuda çalıştığım 12 yıllık dönemde hak kazandığım yıpranma payı emeklilik yaşından düşülür mü?
Memurluktan sonra 1.260 gün SSK'lı olarak çalışanların kamuda kazandığı yıpranma payı hizmet süresine ekleniyor ancak emeklilik yaşından düşülmüyor. Farklı sigortalılık statüsünde ödenen primler birleştirilerek toplam hizmet süresi üzerinden emekli olunabiliyor.
Yeni yılda kıdem tazminatı tavanı ne kadar olacak?
Bugün brüt 13 bin 414 lira olan asgari ücretin yeni yılda yüzde 50'ye yakın artarak brüt 20 bin lira olması tahmin ediliyor. Bugün itibariyle 20 yıldır asgari ücretle çalışan emekli olması durumunda 268 bin 280 lira kıdem tazminatına hak kazanıyor.
Ocak ayını beklemesi durumunda alacağı kıdem tazminatı 400 bin liraya ulaşır, 131 bin 720 lira fark ortaya çıkar. Bugün itibariyle 23 bin 490 lira olan kıdem tazminatı tavanı da (yüzde 50 artışa göre) 35 bin lira civarında olacak. Yüksek maaş alanlar için de yeni yılda emeklilik dilekçesi vermek daha avantajlı olacak.
Eylül 1999'dan önce işe başladım. Yeni yılda emekli olabilmek için 55 prim gününe ihtiyacım var. Borçlanma ve emeklilik dilekçesi için yeni yılı mı beklemeliyim?
Çalışan kadınlar doğum, erkekler askerlik, doktora öğrenimi, tıpta uzmanlık, avukatlık stajını yapanların staj sürelerindeki borçlanmalar asgari ücrete endeksli bulunuyor. Borçlanma için ödenecek en düşük tutar asgari ücretin yüzde 32'si, en yüksek tutar da yüzde bu oranın 7.5 katı kadar.
Asgari ücretin yüzde 50 artacağını varsayarak borçlanma tutarı bir o kadar artacak. Bugün itibarıyla bir günlük borçlanma tutarı en düşük 143 lira uygulanıyor.
Asgari ücretin yüzde 50 artması durumunda günlük borçlanma için ödenecek tutar 214 lirayı geçecek. O yüzden geciktirmemekte fayda var. Diğer yandan yeni yılda yapılacak zamlar, enflasyon, büyüme verileri emekli aylığını ve kıdemi artıracağı için ekim, kasım, aralıkta değil 1 Ocak 2024'ten itibaren dilekçe vermek daha avantajlı olacak. Ocak ayında başvuranlar yüzde 4 öngörülen büyümeden de fark alacak.
Borçlanma emeklilikte yaşı etkiler mi? Borçlanılan primler için vergi indirimi var mı?
Borçlanma eksik prim gün sayısına katkı sağlarken emeklilik yaşını etkilemiyor. Yaşı doldurup prim günü eksik olanların emekliliğini erkene çekiyor. Kadınlar üç doğum için 6 yıllık süreyi borçlanabiliyor. Er ve erbaş olarak ya da yedek subay okulunda geçen süreler emeklilik için borçlanılabiliyor. Askerlik borçlanması en fazla askerlik süresi kadar yapılabiliyor. Askerlik borçlanması çalışılmaya başlamadan önceki süre için de yapılabiliyor. Sigorta primlerini borçlanma yoluyla ödeyenler işyerine başvurarak ödedikleri borçlanmaya ilişkin primlerin gelir vergisinden indirilmesini talep edebilir.