Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) eylül ayında da faizi artırdı.. Politika faizi %25’ten %30’a yükseltildi. Türkiye, Atjantin’in ardından politika faizinin en yüksek olduğu ikinci ülke oldu.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, sık sık fiyat istikrarı vurgusu yaparken Cumhurbaşkanı Erdoğan ise topu tamamen Şimşek ve Hafize Gaye Erkan'a bırakmış bir biçimde faiz artışları ile ilgili tek bir kelime bile etmiyor.
MERKEZ BANKASI FAİZİ NEDEN ARTIYOR?
TCMB, son dört ayda dördüncü kez faiz artırma kararına gitti. Mayıs ayında %8,5 olan politika faizi, eylül ayında %30’a kadar yükseldi.
Merkez Bankası’nın faiz artışlarının temel nedeni, enflasyonla mücadele. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, ağustos ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık bazda %19,25 arttı. Bu oran, Merkez Bankası’nın yıl sonu enflasyon tahmini olan %14,1’in çok üzerinde.
Enflasyonun yükselmesinin arkasında ise döviz kurlarındaki dalgalanmalar, enerji fiyatlarındaki artışlar, ithalat bağımlılığı ve yapısal sorunlar gibi faktörler var. Merkez Bankası, faizleri yükselterek döviz talebini azaltmayı, kredi büyümesini sınırlamayı ve enflasyon beklentilerini düşürmeyi amaçlıyor.
ERDOĞAN NAS'TAN NEDEN VAZGEÇTİ?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, uzun süre faizlerin düşürülmesi gerektiğini savunan bir politika izledi. Erdoğan’a göre, faizler düştüğünde enflasyon da düşecekti. Bu doğrultuda, 2018 yılında başlayan ve 2023 mayıs ayına kadar süren bir süreçte, politika faizi %24’ten %8,25’e kadar indirildi.
Ancak bu politika sonucunda enflasyon düşmediği gibi, %65’leri gördü. O’da TÜİK’in kendi raporlarına göre, hülasa çarşı pazarda şu anda hissedilen enflasyon son bir yılda yüzde 200 ile 300 arasında.
14 Mayıs seçimlerinin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, ekonomi yönetimini değiştirdi ve faiz politikasını da 180 derece tersine çevirdi. Yeni atanan Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile birlikte faiz artışları başladı. Ancak bu süreçte Erdoğan, faiz artışları ile ilgili tek kelime etmedi. Zira henüz seçim öncesinde ‘’Biz Müslüman isek ve ortada Nas varsa eğer faizleri indirmeye devam edeceğiz’’ demişti.
Faizler yükselmeye devam ederken, Erdoğan geçmişte Merkez Bankası başkanlarını faizleri indirmediği için daha doğrusu; dünyada eşi benzeri olmayan ‘’faiz sebep enflasyon netice’’ tezini kabul etmedikleri için görevden aldığını belirtmişti. Ama TCMB Başkanı son 4 ayda yüzde 8,5 olan faizleri yüzde 30’a çıkardı ama faizlere düşman olduğunu söyleyen Erdoğan’dan hala ses yok.
ENFLASYONUN DÜŞECEĞİ TARİH
Merkez Bankası ve ekonomi yönetimi, enflasyonun düşmesi için çalıştıklarını ve bunun için bir takvim belirlediklerini söylüyorlar. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, fiyat istikrarını sağlamak için en önemli öncelikleri olduğunu belirtti.
Şimşek, enflasyonun bu yıl sonunda %65’e, 2024 yılı sonunda ise %33’e düşeceğini öngördüklerini açıkladı. Ama bir taraftan da, 2024 yılı sonuna kadar dolar kurunun 46-47 TL seviyesinde olacaklarını öngördüler. Bu çelişki ekonomistlerin dikkatinden kaçmadı ve ‘’Doların yükseldiği için enflasyonun arttığı bir ülkede yaşıyoruz. Zira Türkiye, yerli ve milli diye ürettiği tüm ürünlerin bile ham maddesini dövizle dışarıdan getiriyor.
Bugün gördüğünüz her şeyin fiyatı döviz endeksli. Dolayısı ile dolar yükselirken enflasyon nasıl düşecek?’’ diye sordular…
Cumhurbaşkanı Erdoğan ise enflasyonun düşmesi konusunda daha iyimser bir tutum sergiledi. Erdoğan, enflasyonun bedelini ödediklerini ve yıl sonu ya da yıl başında enflasyonun düşeceğine inandığını söyledi.