İsveç Akademisi yaptığı açıklamada, 2019 yılı ödülünü Avusturyalı yazar Peter Handke'ye verildiği duyurmuştu. Ödülünü alacak olan Handke’nin, 1990’lardaki Balkan savaşlarında Sırpları desteklemesi ve 2006 yılında soykırım ve diğer savaş suçlarından yargılanan eski Sırbistan lideri Slobodan Miloşeviç’in cenazesinde konuşma yapması tepkilere yol açmıştı.
2019 Nobel Edebiyat Ödülü'nün Handke'ye verilmesine tepki olarak İsveç Kraliyet Akademisi Nobel Komitesi'nin iki üyesi üyelikten istifa etmiş, başka bir üye de ödül törenini boykot edeceğini açıklamıştı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da, yaptığı açıklamada Nobel Edebiyat Ödülü’nün Handke’ye verilmesi hakkında, “10 Aralık İnsan Hakları Günü’nde, Nobel Edebiyat Ödülü’nün Bosna- Hersek’te yaşanan soykırımı inkâr eden ve savaş suçlularını savunan ırkçı bir şahsa verilmesi, insan hakları ihlallerinin ödüllendirilmesinden başka hiçbir anlam taşıyamayacaktır.” dedi.
TÜRKİYE, ARNAVUTLUK VE HIRVATİSTAN KATILMAYACAK
Bugün peş peşe gelen açıklamalar ışığında da Türkiye, 2019 Nobel Edebiyat Ödülü’nün Srebrenitsa katliamını inkar eden ve Sırp savaş suçlularını savunan Peter Handke’ye verilmesi gerekçesiyle 10 Aralık’taki ödül törenine katılmama kararını açıkladı. Türkiye’nin Stockholm Büyükelçisi Hakkı Emre Yunt da, İsveç'in başkenti Stockholm'de 10 Aralık'ta yapılacak ödül törenine davet edildiğini, ancak boykot amacıyla katılmayacağını duyurdu.
Arnavutluk Avrupa ve Dışişleri Bakan Vekili Gent Cakaj, sosyal medyadan yaptığı açıklamada, "Savaş suçlarının gerekçelendirilmesi ve övülmesinin, bölgede hüküm sürmesi gereken uzlaşma ruhuna engel olduğuna derinden ikna olarak, Arnavutluk'un İsveç Büyükelçisine, Peter Handke'ye Nobel Edebiyat Ödülü'nün verileceği töreni boykot etmesi talimatını verdim." ifadelerini kullandı.
Hırvatistan Dış ve Avrupa İşleri Bakanlığından, Bosna Hersek'te yaşanan soykırımı inkar eden ve her fırsatta eski Sırp lider Slobodan Milosevic'e duyduğu hayranlığı dile getiren Avusturyalı yazar Peter Handke'ye tepki olarak Hırvatistan'ın, yarın düzenlenecek Nobel Ödül Töreni'ne katılmayacağı açıklandı.
ÖDÜL GERİ ALINMALI
Türkiye Yazarlar Sendikası, yaptığı açıklamayla 2019 yılının Nobel Edebiyat Ödülü'nün Peter Handke'ye verilmesini şiddetle kınadıklarını ve ödülün geri alınması gerektiğini belirtti.
Türkiye Yazarlar Sendikası tarafından yapılan açıklama şöyle:
“Bir Nobel Edebiyat Ödülü daha, yazarların kişisel ideolojik tutumu ile eserleri arasındaki ilişkinin niteliği açısından bitirilememiş tartışmaları getirip önümüze koydu. Yazarın dünya görüşünün eserlerin niteliğini belirleyen tek ölçüt olmadığını biliyoruz, ancak bu ödülün eserlere değil yazarlara verildiğini de biliyoruz.
Bu anlamda; Peter Handke'nin, ‘Dünyanın gözü önünde yaşanmış bir insanlık katliamının birinci dereceden sorumlusu olan kişiyi destekleyen açıklamaları göz ardı edilemez’ diyoruz. Yine diyoruz ki, ‘Yazarların dünya görüşleri ne olursa olsun edebiyat, emperyalist savaşların karşısında olmalı, insanlar, halklar arasındaki savaşlardan yana değil barıştan yana tavır almalıdır.’
2019 yılının Nobel Edebiyat Ödülü'nün Peter Handke'ye verilmesini şiddetle kınıyor, ödülün geri alınmasını talep ediyoruz.”
019 Nobel Edebiyat Ödülü’nün Srebrenitsa katliamını inkar eden ve Sırp savaş suçlularını savunan Peter Handke’ye verilmesi konusunda edebiyat camiasının önde gelen isimlerinden de önemli açıklamalar geldi.
“NOBEL'İN TAKINDIĞI TAVIR, HİTLER YANDAŞI BİR TAVIRDIR”
Prof. Dr. İlber Ortaylı
Nobel'i ben vermiyorum. Kime isterse verir. Peter Handke'yi 1972 yılında okudum. Zeliha Berksoy, Berlin'den döndüğü sıralarda okumam için vermişti bana. Beğenmedim bir daha da okumadım. Avusturya edebiyatı çok büyük yazarlarla dolu. Kafka, Werfel ve Stefan Zweig bunların başında geliyor. Handke bu geleneğin temsilcisi bile olamayacak sıradan bir yazar bana kalırsa. Bosna konusunda söylediklerinde de tutarlılık yok. Söylediklerinin hakikatle igisi yok. Handke'nin siyasi gözlemlerini ve tarafsız bir yazar olduğunu kim söyledi size!
Prof. Zeliha Berksoy
Nobel tarihinde büyük bir çizik yemiştir. Nobel Ödüllerinin artık üstü çizilmiştir. Çünkü insanlık dışı bir duruma destek veriyor. Bu Hitler Almanyasında Hitler'in yandaşı olmak gibi bir şey. Hitler o kadar Yahudileri öldürdü, Milosevic'te bir o kadar Müslümanları öldürdü. Sonuçta insan öldürülüyor. Nobel'in takındığı bu tavır, Hitler yandaşı bir tavırdır.
Ahmet Ümit
Peter Handke'ye Nobel Edebiyat Ödülü verilmesi komite açısından bence talihsiz bir girişim olmuştur. Edebiyat hayatı savunur. Handke soykırımı savunan bir yazar. Soykırımı savunan bir yazar, hayatın karşısında yer alıyor demektir. Böyle bir insana ödül verilmesini açıkçası doğru bulmuyorum. Nobel Komitesi son zamanlarda peş peşe böyle hatalar yapıyor. Giderek prestijini yitiren bir ödülle karşı karşıya olduğumuzu söyleyebilirim.
Ataol Behramoğlu
Yazarı iyi tanımıyorum. Eserinin niteliği hakkında bilgi sahibi değilim. Ne tür bir destek verdiği konusunda net bir bilgim yok. Uluslararası büyük bir ödülü veren kişilerin, bu konuyu daha iyi değerlendirmeleri gerekir. Sadece edebi değer bakımından değil insani tavır ve duruş gibi özelliklerinin de önemli olduğunu düşünüyorum.
Mustafa Köz
Edebiyatı yazarın sözcükleri değil, vicdanı yapar. Bu nedenle sözcüklerden önce yazarın insanlığı ve dünyaya karşı aldığı tavıra bakması gerekir. Yeryüzünü şairin ve yazarın kalbi kucaklar. Sözcükler sadece aracıdır. Bu nedenle Handke'nin bu ödülü bir edebiyatçı olarak kabul etmemesi gerekiyordu. Savaşa karşı barışı yüceltmesi gerekir bir yazarın. Bu ödül yazarın kişisel yazı serüvenine gölge olduğu kadar, Nobel'e de gölgedir.
Tarık Günersel
Türkiye Yazarlar Sendikası'nın açıklamalarına katılıyorum. Nobel komitesi, bu ödülle kendisini değersizleştiriyor. Türkiye P.E.N. Yazarlar Derneği yönetim kurulunda yer alan arkadaşlarda bu konuda bir açıklama yapacak.
Seyyit Nezir
Nobel ödülü, emperyalist güdümlü, son derece politik bir ödül zaten. Ödülün şu ya da bu kişiye verilmiş oluşunun haklılığı ya da haksızlığından çok, kendisi dünya edebiyatını manipüle etmek üzerine kurulu. Ödülün kendisi bir kere haksızlık.
Peter Handke; Yugoslavya'nın dağılma sürecinde Sırpları açıkça destekleyen az sayıdaki Batılı entelektüelden biriydi. Avusturyalı yazar, 1997 yılında yayımladığı 'Tuna, Sava, Morava ve Drina'ya Bir Kış Yolculuğu - Ya Da Sırbistan'a Adalet - Bir Kış Yolculuğu'na Yaz Eki' isimli kitabında Sırpların işlediği savaş suçlarını önemsizleştirmekle suçlanmıştı.
10 Ekim'de Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldığı açıklanan Handke, ödülünü almak üzere gittiği İsveç'in başkenti Stockholm'deki Kraliyet Akademisi'nde Cuma günü düzenlediği basın toplantısında, gazetecilerin eleştirilere yönelik sorularını yanıtsız bıraktı.