Yıllık 2 bin 400 kilogram yağış alan Rize’nin Güneysu ilçesindeki Salarha deresinin suyu, Yiğitler köyündeki regülatör sahasından tünelle Güneysu vadisinde kurulan 8 kilometre uzaktaki santrale aktarılıyor. Bu mesafedeki bazı alanlarda ikiye ayrılan dere yatağının bir bölümü tamamen kurudu. Buna sebep olan ise 28 megavat gücündeki HES.

Gürgen deresindeki su da HES için tünele alındığından dolayı 3 kilometrelik alanda azaldı. Güneysu deresinin de büyük bölümünün kurudu. Rize’de geçtiğimiz yıl da dereler benzer şekilde kurumuştu.

‘DEREDE BALIK KALMADI, HES’LAR YAŞAMI BİTİRDİ’

Bölgede yaşayan köylülerden Hasan Ketenci, derelerin eskiden aktığını anlatmak için “Havadan kuş kapardı” tanımını yaparak, “Köprülerin üzerinden akardı. HES yapımından sonra derelerimiz kurudu. Şimdi su yok. Sularımızı hep aldılar. Derelerin eski halini özlüyoruz” dedi. Bir diğer köylü İhsan Katırcı da derelerde balık kalmadığını ifade etti ve “40 yılda dere yatağını arar derler ama su yok ki nasıl yatağını arasın. Birkaç HES projesi yapılınca suyu aldı, yaşamı da bitirdi” açıklamasını yaptı. Muhammet Çelik de “Su eskiden fazlaydı, derelerde balık tutar, yüzerdik. Şimdi HES’ler yapılınca dereler kurudu. Yüzülecek dere yok. Dere olduğu bile belli değil. Dereler bitti. Keşke böyle olmasaydı” diye konuştu.

ÜRETİME ARA VERİYORLAR

Rize'de İkizdere, Senoz, Güneysu ve Salarha dereleri üzerine toplam 12 HES projesi kuruldu. Cevizlik, Yokuşlu, Ayvasıl, Uzundere, Yeşilköy, İkizdere, Kale, İncirli, Saray, Adacami, Hamzabey ve Gürgen HES projelerinde yıllık ortalama 830 gigawaat saat elektrik üretimi yapılıyor. Bu HES’lerin bazıları yaz aylarında azalan su miktarı nedeniyle üretime ara vermek zorunda kalıyor.