Topuk dikeni neden olur? Topuk dikeni nedir ve belirtileri nelerdir? Topuk dikeni nasıl tedavi edilir?

Topuk dikeni hakkında birçok kişi araştırma yapmaya başladı. İşte topuk dikeni hakkında merak edilenler...

TOPUK DİKENİ NEDİR?

Topuk dikeni, topuk kemiği (kalkaneus) altında oluşan kemiksi bir çıkıntıdır ve genellikle ayağın kas ve bağ dokularına tekrar eden stres sonucu kalsiyum birikimiyle ortaya çıkar. Çoğunlukla plantar fasiit ile ilişkilendirilen bu durum, ayağın topuktan parmaklara uzanan plantar fasiyasının iltihaplanmasıyla bağlantılıdır. Topuk dikeni belirtileri arasında sabahları ayağa kalkıldığında keskin bir topuk ağrısı, gün boyu devam eden donuk bir ağrı, topuk ön kısmında şişlik, ısı artışı, çıplak ayakla yürüme zorluğu ve topuk altında küçük bir kemiksi çıkıntının görünmesi bulunur.

Topuk dikeni, topuk kemiği altında oluşan kemiksi bir çıkıntı olup, farklı yaş gruplarında ve popülasyonlarda yaygın olarak görülen bir durumdur. Genel popülasyonda görülme sıklığı %8-10 arasında değişirken, 50 yaş ve üzeri bireylerde bu oran %35’e kadar çıkar. Kadınlarda erkeklere kıyasla daha sık rastlanan topuk dikeni, özellikle yaşlanma, obezite, düz tabanlık veya yoğun fiziksel aktivite gibi faktörlere bağlı olarak gelişebilir. Çoğu kişi bu durumdan habersiz olabilir, çünkü topuk dikeni genellikle belirti vermez ve başka nedenlerle yapılan görüntüleme testlerinde tesadüfen tespit edilir. Ancak, ağrıya veya plantar fasiit gibi rahatsızlıklara yol açtığında dikkatli bir değerlendirme ve tedavi gerektirir.

TOPUK DİKENİ BELİRTİLERİ NELER?

Topuk dikeni çoğu zaman belirti vermez, ancak bazı durumlarda rahatsızlık yaratarak çeşitli semptomlara yol açabilir. En yaygın belirtilerden biri, özellikle sabahları ilk adımlarda veya dinlenme sonrası hareket edildiğinde hissedilen bıçak gibi keskin bir ağrıdır. Gün boyunca devam eden donuk bir ağrı, topuk ön kısmında şişlik ve ısı artışı, topuk tabanında hassasiyet ve basınca duyarlılık diğer yaygın şikayetlerdir. Bazı durumlarda topuk altında küçük, kemiksi bir çıkıntı görülebilir. Ancak, topuk dikeniyle ilişkili ağrı çoğunlukla kemik çıkıntıdan değil, plantar fasiyanın (topuk ile parmakları birleştiren bağ dokusu) iltihaplanmasından kaynaklanır. Sürekli topuk ağrısı yaşayan bireylerin doğru tanı ve tedavi için bir sağlık uzmanına danışmaları önerilir.

Topuk dikeni belirtileri şu şekildedir:

• Sabahları ilk adımlarda veya dinlenme sonrası hareket edildiğinde bıçak gibi keskin bir ağrı hissetmek.

• Gün içinde devam eden donuk bir ağrı yaşamak.

• Topuk ön kısmında şişlik ve ısı artışı fark etmek.

• Topuk tabanında hassasiyet veya basınca duyarlılık hissetmek.

• Topuk altında küçük, kemiksi bir çıkıntı görmek.

• Uzun süre ayakta kalma veya yürüme sonrası ağrının artması.

• Ayak tabanında sertleşme veya gerginlik hissetmek.

TOPUK DİKENİ NEDEN OLUR?

Topuk dikeni çoğunlukla topuk kemiği ve çevresindeki bağ dokulara tekrarlayan stresin uygulanması, özellikle sert zeminlerde koşma, zıplama gibi aktiviteler öne çıkar. Kronik plantar fasya iltihabı, vücudun bu bölgedeki kalsiyum birikimiyle tepki vermesine yol açarak topuk dikeni oluşumuna neden olabilir. Ayrıca düz tabanlık, yüksek ayak kavisleri gibi ayak yapısındaki anormallikler, uygun destek sunmayan ayakkabılar, obezite ve yaşlanma da risk faktörleri arasındadır. Yaş ilerledikçe plantar fasyanın elastikiyet kaybı ve topuk yastığının incelmesi de bu duruma zemin hazırlayabilir. Topuk dikeni her zaman belirti göstermese de, iltihaplanma ve çevre dokulardaki tahrişle birlikte ağrıya neden olabilir. Kalıcı topuk ağrısı durumunda, doğru tanı ve tedavi için bir uzmana başvurulması önerilir.

Topuk dikeni oluşumuna yol açan yaygın nedenler şu şekildedir:

• Sert zeminlerde koşma, zıplama gibi fiziksel aktiviteler yapmak.

• Kronik plantar fasya iltihabı yaşamak.

• Düz tabanlık veya yüksek ayak kavisine sahip olmak.

• Destek sunmayan veya uygun olmayan ayakkabılar giymek.

• Aşırı kilolu veya obez olmak.

• Yaşlanmaya bağlı olarak plantar fasyanın elastikiyetini kaybetmesi.

• Topuk yastığının yaşla birlikte incelmesi.

• Ayakta uzun süre çalışmayı gerektiren işler yapmak.

• Vücudun kalsiyum birikimiyle tepki vermesi.

TOPUK DİKENİ TEDAVİSİ 

Topuk dikeni tedavisi, genellikle ağrıyı hafifletmeyi ve altta yatan nedenleri ele almayı amaçlar. İlk aşamada, geleneksel tedavi yöntemleri tercih edilir. Dinlenme, topuğa binen yükü azaltarak iyileşmeye yardımcı olurken soğuk kompres uygulaması iltihabı azaltabilir ve ağrıyı hafifletebilir. Destekleyici ayakkabılar giymek veya ortopedik tabanlıklar kullanmak, topuktaki baskıyı azaltarak rahatlama sağlayabilir. Fizik tedavi uygulamaları ise plantar fasya ve Aşil tendonunu esnetmeye ve güçlendirmeye yönelik egzersizleri içerir. Ayrıca, anti-enflamatuar ilaçlar ağrıyı ve iltihabı azaltmada etkili olabilir.

Daha ciddi vakalarda enjeksiyonlar yardımıyla iltihap kontrol altına alınabilir veya şok dalga tedavisi (ESWT) gibi invaziv olmayan yöntemler uygulanabilir. Eğer tüm bu yöntemler 6–12 ay boyunca sonuç vermezse, nadir durumlarda cerrahi müdahale düşünülerek topuk dikeni çıkartılabilir.

Cerrahi Müdahale

Topuk dikeni ameliyatı, konservatif yöntemlerden sonuç alınamayan ve şiddetli ağrının devam ettiği durumlarda uygulanır. İki temel cerrahi yöntem bulunur: Plantar fasyanın serbest bırakılması, bu teknikte topuk ile ayak parmakları arasındaki bağ dokusu kesilerek gerginliğin azaltılması hedeflenir. Diğer yöntem ise topuk dikeninin cerrahi olarak çıkarılması veya kırılmasıdır, bu işlem doğrudan kemiksi çıkıntının alınmasını içerir. Ameliyat sonrası, topuk bölgesindeki sinir uçları ve kaslar da gevşetilir. İyileşme süreci genellikle 6 hafta sürer ve hasta bu süreçte ayağına özel bir aparat takarak basınçtan kaçınır ve düzenli olarak buz tedavisi uygular. Dikişlerin alınmasının ardından fizik tedavi ve egzersiz programı başlar. Hastalar, genellikle 6. haftadan itibaren yürümeye başlar ve 8. hafta sonunda günlük aktivitelerine geri dönebilir. Cerrahi müdahale nadir durumlarda gereklidir ve genellikle diğer tedavilere yanıt alınamadığında tercih edilir.