Vestibüler sistemden kaynaklı baş dönmelerine “vertigo” denir.

Vertigo nedir?

Vestibüler sistem kaynaklı baş dönmelerine vertigo denir. Vestibüler sistem; iç kulakta bulunan vesitbüler organ, buradaki bilgileri beyine taşıyan vestibüler sinir ve beyin sapı-beyincikte konumlanmış vestibüler çekirdeklerden oluşmaktadır. Dengeden ve kişinin uzaydaki konumunu algılamadan sorumlu bir sistemdir. Vestibüler sistemden kaynaklı baş dönmelerine “vertigo” denir.

Vertigo belirtileri nelerdir?

Vertigo ile gelen hastanın yakınmalarını iyi değerlendirilmelidir. Hekim tarafından doğru sorgulamayla birçok hastalığın tanısı konulabilir. Hastanın uğultu, çınlama, işitme kaybı gibi eşlik eden bulguları varsa KBB hastalıkları uzmanına yönlendirilmelidir. Ayrıca hastanın sorgulanmasında kullandığı ilaçlar ve tanı konmuş hastalıkları da araştırılmalıdır.

Baş dönmesi ile birlikte çift görme, peltek konuşma, konuşma güçlüğü, bilinç kaybı, vücudun bir tarafında güç kaybı, yürürken denge kaybı veya bir tarafa çekme gibi bulgular varsa hastanın öncelikle bir nöroloji uzmanına yönlendirilmesi gerekir.

Baş dönmesinin başka nedenleri

Yukarıda saydıklarımız dışında kalp ve dolaşım bozuklukları da baş dönmesine neden olabilir. Kalp veya dolaşım bozukluğu kaynaklı baş dönmelerine genellikle göz kararması eşlik eder. Vestibüler sisteme bağlı baş dönmelerinde yani vertigolarda ise göz kararması nadir görülür.

İşte baş dönmesinin en sık nedenleri

Menier hastalığı

Menier hastalığı; kulak çınlaması, kulakta dolgunluk, işitme kaybı ve baş dönmesi krizleriyle seyrediyor. Krizler genellikle saatlerce sürüyor. Yoğun stresin bu hastalığın oluşumunda önemli rolü olduğu belirtiliyor.

Kulak kristallerinin dökülmesi

Baş dönmesi, başın pozisyonuna bağlı olarak gelişiyor ve saniyeler sürüyor. Genellikle yatakta sağa sola dönerken veya aşağı eğilip yukarı bakma işlemi sırasında ortaya çıkıyor. Altta yatan neden yakın zamanda veya geçmişte yaşanan kafa travması oluyor. Pozisyonun değiştirilmesi sonrasında atak bitiyor.

İç kulak nezlesi

İç kulak nezlesinde oldukça güçlü baş dönmesi atağına şiddetli bulantı ve kusma eşlik ediyor. Altta yatan neden genellikle 3-4 hafta önce geçirilmiş olan soğuk algınlığı oluyor.

Kronik orta kulak iltihapları

Kronik orta kulak iltihapları ile fistül denilen iç kulak sıvısı kaçakları baş dönmesine sebep olabiliyor. Fistül denilen kaçaklar travmaya bağlı olabileceği gibi bazen sebepsiz bazen de basit bir hapşırma veya ani basınç değişimleriyle ortaya çıkabiliyor.

Migren

Migrende baş ağrısı baş dönmeleriyle senkronize olabiliyor. Baş dönmesi ataklarıyla birlikte kulakta ve başta basınç hissi ve dolgunluk yakınmaları oluyor. Migren tedavisi uygulandığında baş dönmesi atakları ortadan kalkıyor.

Sistemik hastalıklar

Hipertansiyon, varis ve aritmiler gibi kalp damar sistemi rahatsızlıkları, tiroit hastalıkları, kansızlık, diyabet, böbrek üstü bezi hastalıkları ve otoimmun hastalıklar da baş dönmesine yol açabiliyor.

Merkezi sinir sistemi hastalıkları

Kafa travması, epilepsi, beyin dokusunda yıkımla seyreden hastalıklar, merkezi sinir sistemi tümörleri de baş dönmesine yol açabiliyor.

Psikolojik nedenler

Depresyon, anksiyete ve korku gibi nedenlerden kaynaklanan pisokolojik kökenli baş dönmeleri, yaşanmış bir baş dönmesi atağı sonrasında oluşan korku ve kaygının yarattığı taklitler şeklinde gelişiyor.

Yolculuklar

Deniz ve uçak yolculuğunda ortaya çıkan basınç değişimleri de baş dönmesine yol açabiliyor. Bunların yanı sıra araç tutan kişilerde de baş dönmesi şikayetleri daha yoğun görülüyor.

İlaçlar

Anksiyete, depresyon, uyku ve tansiyon sorunlarında kullanılan bazı ilaçlar ve yine bazı antibiyotikler de baş dönmesine neden olabiliyor. Ayrıca depresyon ilaçlarının aniden kesilmesi de baş dönmesini tetikleyebiliyor.

Kansızlık

Halsizlik, yorgunluk ve solukluk ile birlikte baş dönmesi görülebilir. Bu baş dönmesi verigo değildir.

Şeker Düşüklüğü

Şeker düşüklüğünde baş dönmesi ile birlikte soğuk terleme, baygınlık hissi, göz kararması gibi belirtiler görülebilir.

Arka çukur tümörleri

Pozisyonel baş dönmesi bulunur, işitme kaybı ve çınlama bulunmaz.

Epilepsi

Bazı epilepsi türlerinde(temporal lob epilepsisi) bazen sadece vertigo nöbetleri görülebilir.

Görme sorunları

Yazının başında anlattığımız üzere görme de denge için oldukça önemli bir duyudur. Bundan dolayı görme sorunları da baş dönmesine neden olabilir.

Tansiyon düşüklüğü

Tansiyon düşüklüğü yapabilen birçok neden baş dönmesi de yapmaktadır. Tansiyon düşüklüğü yapan durumlarda çoğunlukla göz kararması da eşlik eder.

Ritim bozuklukları

Özellikle kalbin çok hızlı veya çok yavaş attığı durumlarda beyin kanlanması azalacağı için göz kararması ile birlikte baş dönmeleri görülebilir.

Kalp yetmezlikleri

Kalbin pompalama işlevindeki bozukluktur. Dolayısıyla yetersiz kan dolaşımı baygınlık, baş dönmesi ve göz kararması yapabilir.

Ortostatik hipotansiyon

Ayağa kalkınca yer çekimine bağlı kanın bacak damarlarına toplanması sonucu göz kararması ve baş dönmesi görülür.