Türkiye gündeminden düşmeyen bir konu af konusu.

2022 yılı Mart ayı itibari ile toplam 314.502 kişinin hükümlü ve tutuklu olduğu ceza infaz kurumları ile şüpheli veya şüpheliler hakkında günlük ortalama 16.774 dosyada ceza yargılamasına ve 23.171 dosyada soruşturmaya başlandığı adliyeler bu gündemi değiştirmeyecek gibi.

Bir ülke düşünün ki,  onlarca büyük kapasiteli infaz kurumlarına sahip olmasına karşın, doluluk konusunda hiç geri kalmasın. Hep bir ihtiyaç hali olsun.

Nedir bunun nedeni?

Öncelikle tabi ki, tutuklama konusunda bir çok kıstas olmasına rağmen uygulamada kraldan çok kralcı olan uygulayıcı sulh ceza hakimleri.  Öyle ki; dünya görüşlerini, ahlaki değerlerini, sosyal sorumluluk hislerini, bir insanın hürriyetinin kısıtlanmasından o kadar çok değerli görüyorlar ki, kimi, neden, ne gerekçe ile tutukladıklarını hukuken kendileri bile açıklayamıyorlar.

Devamla; ‘Bu kadar süre tutuklu kalmış, ceza vermesek olmaz.’ diye düşünen, bırakın şüpheden sanık yararlanır ilkesini, maddi delilsiz ceza veren mahkemeler.

Ve tabi ki; ‘Ben şüphelendim, yeterli.’ diyerek aklınıza gelebilecek her şeye niyet okuma ile delilsiz iddianame düzenleyen savcılar.

Bu mesleki anlayış ve uygulama tükenmeden adil yargılanma hakkına sahibiz diye kim söyleyebilir?

Kim Türkiye mahkemelerinde güvenle ve adil yargılanabilirim veya yargılandım diyebilir?

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ihlalleri belli. Türkiye özellikle adil yargılanma ihlalleri olmak üzere bir çok hukuki konuda hak ihlalleri ile 2. sırayı yıllardır koruyor.

Anayasa Mahkemesi’ne götürülen dosyalarda en çok verilen ihlal konusu adil yargılanma ihlaline yönelik. Bireysel başvuru yoluna gidilmeyen, gidilemeyen bir o kadar karar da çabası.

Hal böyle olunca, herkesin gözü kulağı genel afta oluyor. Sürekli değişen infaz yasaları ile son 20 yıldır özel af niteliğinde sayılabilecek çok değişiklik oldu. Ancak; bu sorunu ve vatandaşın ülkeye, devlete, hükümete kırgınlığını ortadan kaldıracak bir çözüm ortaya konulamadı.

Şimdi tecrübesiz hakim ve savcılarımız en büyük sorunumuz diyerek, bu hakim ve savcıların eline bırakılan bunca insanın vebalinden kim kurtulabilir?

Velhasıl Genel Af mecburi, zaruri ve acilidir.

İnsanların hayatları amalarla, lakinlerle, acabalarla heba edilecek kadar değersiz değildir.