Övgün A. Ercan

Övgün A. Ercan

Ege Denizi’nin bölüşümü-3

Türk ile Yunan Savları. Ege’ye kıyısı olan iki tane anakara vardır. Bunlardan biri DoğuBatı uzanımlı Türkiye, diğeri Kuzey- Güney uzanımlı Yunanistan’dır. Egenin bölüşümü konusunda Yunanlılar; “mademki üzerindeki adalar benim, bu durumda Ege Denizi’nin tümü de benimdir” demektedir.

Türkiye ise, “Anakaranın, 200 metreden az, sığ deniz olarak uzantısı, üzerindeki adaların edinimi kimin olursa olsun, anakaranın uzantısında olan ülkenin edinimindedir” savını savunmaktadır. Türk savına göre, Ege’nin batı yarısı Yunan’ın, doğu yarısı Türkiye’nin olacaktır. Ancak, Türk savına göre, Ege’nin do- ğusundaki (Türkiye yarısındaki) adalar, 6 kilometre genişliğindeki çevreleyen kıyı kuşakları içinde kalan yerler kesinkes edinicisinin olacaktır (Ada çevreleri Yunanlıların) İşte bu konuda anlaşamadıkları için Ege Denizi yasal olarak bölüşülememiş, çözümü geleceğe bırakılmış bir deniz olduğundan, kim bayrak dalgalandırırsa onun gibi olmaktadır. Bu üstünlük Yunanistan’a doğru ağmaktadır

Ada, Kıta Sahanlığı, Egemenlik Ne Demek?
Ege Denizinde yasal durumun tartışılması için izleyen tanımların bilinmesi gerekir.
Anakara. Deniz ya da göle kıyısı olan turak (kıta) bölümü.
Ada. Çevresi sularla çevrilmiş kara parçası.
Yarımada. Deniz ya da göle bir burun gibi sokulan, bir parçası anakaraya birleşik kara parçası.
Koy. Anakara ya da ada kıyısındaki geniş su girintisi.
Girinti(Haliç). Anakara ya da ada kıyısındaki dar, uzun su girintisi.
Kıyı. Deniz ile karanın birleştiği eğri ya da düze yakın sınır çizgisi.
Anakara sığlığı (kıta sahanlığı- kontinental şelf). Anakara sığlığı, turak sığlığı, derinliği 200 metreyi geçmeyen ana karanın deniz içinde sığ olarak sürdüğü uzantı. Bu bölge altında diriler(deniz ürünleri) dışında tüm yer altı kaynaklarından yalnız edinici yararlanır.
Kesinkes yaralanma bölgesi (münhasır ekonomik bölge). Kesinkes yararlanma bölgesi, tam yararlanma bölgesi, eksiksiz yararlanma bölgesi, diri(deniz ürünleri) ile doğal kaynakların her ikisinde yararlanılan bölge.
Karasuları. Bir ülkenin deniz kıyısında egemen olduğu kesim(en çok 12 mil). Bu kesimdeki, gökyüzü ile sulardaki tüm suiçi ile yer altı kaynakları o ülkenindir. Denizdeki ülke toprağıdır.
Yararlanma bölesi (ekonomik bölge) edinicisinin yararlanma ile işletme kayrımı olan bölge.
Anakara yamacı (kontinental slope) anakara yamacı, turak yamacı, anakara sığlığının uzak uçta bittiği yerde oluşan derinliğin yamacı.
Ege’nin derinliği Ege ortasında 500 ile 2000 metreyi bulur. İşte bu kuzey-güney doğrultulu eşik, Avrupa ile Asya arasındaki turak (kıta) sınırıdır.
Anakara yükselimi (kontinental rise). Anakara yükselimi yamaçtan sonra gelen bölgedir. Daha ileride ise derin deniz başlar.
Bu tanımlar doğrultusunda Ege Denizinde olan ikili sorunlar,
Karasuları genişliği Anakara sığlığı Adacık ile kayacıkların edinimi, Kesinkes yararlanma alanları
Türkiye -Yunanistan Ege Deniz sınırları NATO aracılığıyla, tüm Ege Denizi üzerindeki gökyüzünde uçuş egemenliği ile denetimi Yunanistan’a bırakılmıştır. Yunanistan’ın NATO’dan çekilmesiyle bu denetim Türkiye’ye bırakılmışken 1980 sonrası Orgeneral Kenan Evren’in onayı ile NATO ordu kanadına dönen Yunanistan bu görevi yeniden üstlenmiştir.

Önceki ve Sonraki Yazılar