Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün 1881 yılında Selanik’te doğduğu ev, Kurban Bayramı tatili için Yunanistan’ın kuzeyini tercih eden Türk turistlerin ilk ziyaret adreslerinden biri.

Yalnız yaz ve dini bayram tatillerinde değil, milli bayramlarda ve hatta haftasonlarında bile Türk turistlerin uğrak yeridir İsaia sokağı. Bu sokaktan son 4 yılda 350 binden fazla Türk vatandaşı ve yaklaşık 23 bin yabancı turist geçti. Sayının 2018’de yarım milyonu geçmesi bekleniyor.

Küçük ve daracık bu sokağın özelliği bir kapı, evet bir kapı. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün 1881 yılında doğduğu eve giriş kapısı...

Hürriyet.com.tr araştırdı. Müze olarak kullanılan “Atatürk Evi”ni kapsamlı bir restorasyondan sonra 16 Ağustos 2013’te tekrar ziyaretçilere açılmasından bu yana geçen 4 yılda 373 bin kişi gezdi. “Atatürk Evi”ni bu yıl Ocak-Haziran döneminde ise 62 bin (57 bin Türk-5 bin yabancı) ziyaret etti. Yıl sonuna kadar bu sayının 2 katına çıkması bekleniyor.

Restorasyondan sonra 2013 yılında 80 bin, 2014 yılında 90 bin, 2015 yılında 97 bin ziyaretçisi oldu “Atatürk Evi”nin. 15 Temmuz darbe girişimi nedeniyle 2016’da Yunanistan’a gelen Türk turist sayısının 1 milyon 153 binden 785 bine gerilemesine karşın, 104 bin kişi “Atatürk Evi”ni ziyaret etti. Restorasyon öncesinde ziyaretçi sayısı 2010’da 24 bin, 2011’de de 41 bin idi. Yani restorasyon sonrası büyük artış sözkonusu oldu.

BİNANIN TARİHÇESİ

Atatürk, 1881’de doğduğu ve 1860’lı yıllarda inşa edilen bu evde 7 yaşına kadar yaşadı. Babası Ali Riza Efendi’inin vefatı üzerine annesi Zübeyde Hanım ile birlikte dayısının yine Selanik’te Langada ilçesinde bulunan çiftliğine taşındı. Atatürk, Selanik’te 3’üncü Ordu’da kolağası rütbesinde iken (1907-1910) arkadaşları ile Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşüne çare aramak için bu evde bir araya geliyordu. Ev, Lozan Antlaşması ile mübadele kapsamında Yunan devletine geçti. Selanik Belediyesi, 1937 yılında evi satın alarak Türkiye’ye hediye etti. Atatürk’ün talimatı ile bitişikteki ev ve arsalar satın alındı ve yerlerine Türk Başkonsolosluk binası inşa edildi.

ASILSIZ İDDİALAR

Yunanistan’da Atatürk ile ilgili asılsız dayanaksız bir sürü iddiadan biri de sözkonusu evde değil, Langada ilçesindeki başka bir evde doğduğudur. Hiçbir tarihi belgeye dayanmayan, hiçbir akademik çalışmada yer almayan bu iddia, Selanik Belediye Başkanı Yiannis Butarıs’ın 2015 Şubat’ında İzmir ziyareti sırasında “Mustafa Kemal Atatürk’ün doğduğu evi Langada’da bulduk. Selanik’teki ev büyüdüğü evdir” demesi çok kısa bir süre için de olsa soru işaretleri yaratmıştı.

Dönemin Türkiye Cumhuriyeti Selanik Başkonsolosu Tuğrul Biltekin, Butaris’e bir mektup yazarak iddiasınının kaynağını sordu. Biltekin'in bu sorusu hâlâ yanıtlanmadı. Yine o dönemde Butaris’in Danışmanı Lionidas Makris’i aradığımda, “Yanlış anlaşılma söz konusu. Butaris, İzmir’e beraberinde Langada Belediye Başkanı ile gitmişti. Açıklamasında, “Langada Belediye Başkanı, Atatürk’ün Langada’nın Hrisavgi köyünde doğduğuna inanıyor” demişti. Yani danışman Butaris, “Ben demiyorum, Langada Belediye Başkanı öyle inanıyor” demek istiyor. Langada Belediye Başkanlığı’nı aradığımda ise “Biz sizi arayacağız” demişlerdi 2.5 yıl geçti hala aramadılar.

Türkiye’den getirilen Atatürk’ün 50 parça özel eşyası. Bu parçalar arasında Atatürk’ün asker şapkası, yeleği, ayakkabıları, terlikleri, kravatı, yemek yediği çatal bıçak takımı ve piposu,* Manastır Askeri İdadisi’nde öğrenci iken karnelerinin ve ilk Cumhurbaşkanı mührünün kopyaları,* Atatürk ve Zübeyde Hanım’ın silikon heykelleri bulunuyor.* Ayrıca üç dilde (Türkçe, Yunanca ve İngilizce) bilgilendirme panoları ile sinevizyon gösterisi de mevcut.

BAZI GERÇEKLER

“Atatürk Evi” müzesinde, Mustafa Kemal’in çocukluğundan kalma hiçbir eşya yok. Belki açıkça söylenmiyor ama bence restorasyon öncesindeki eşyalardan hiçbiri Atatürk’ün değildi. 1880’li yıllarda kullanının eşyalar esas alınarak benzerleri bulunup yerleştirilmişti.

Akıllara doğal olarak şu soru geliyor: “Atatürk’ün doğduğu evde neden yatağı, çocukluk giysileri ya da oyuncakları yok?” Cevabı yine açıkça söylenmese de bence mantıklı: “1881’de Selanik’de doğan ve 7 yaşına kadar bir evde yaşayan bir çocuğun, günün birinde Atatürk olacağını kim bilebilir ve böylelilkle de özel eşyasını saklayabilirdi?”

NAR AĞACI

Her gün 10.00-17.00 saatleri arasında açık olan “Atatürk Evi”nin bahçesinde ziyaretçileri bir de sürpriz bekliyor: Bir nar ağacı. Ali Rıza Efendi’nin diktiği ve Atatürk’ün çocukken gölgesinde oynadığı nar ağacı orada.

SELANİK EKONOMİSİNE KATKI

Bitişiğinde Türkiye Cumhuriyeti Selanik Başkonsolosluğu’nun bulunduğu “Atatürk Evi”nin civarındaki dükkânların önemli bir bölümü, Türk ziyaretçiler sayesinde ayakta duruyor. Hediyelik eşya satan dükkanlarda, lokantalarda Türkçe yazılar dikkat çekiyor. Ayrıca, Selanik’in yerel yetkilileri ve turizmcileri her fırsatta “Atatürk Evi”nin şehrin ekonomisine önemli katkıda bulunduğunu vurguluyor.