Önceki gün açıklanan Merkez Bankası ödemeler dengesi istatistiklerine göre, yılın ilk 5 ayındaki net hata noksan kaleminde yeni bir rekora imza atıldı.

‘Kaynağı belirsiz para’ olarak adlandırılan bu kalemde 8 milyar 898 milyon dolara ulaşıldı. Yani ekonomi yönetimi 18 milyar dolarlık cari açığın neredeyse yarısını bu nereden geldiği belli olmayan parayla kapattı.

Kaynağı belli olmayan yani net hata ve noksan kalemi kaynağı belirlenemeyen döviz giriş ve çıkışını ifade ediyor.

Ödemeler dengesi aslında sıfıra eşit olmalı yani yapılan ihracat ve ithalat arasında fark olmamalı. Cari denge olarak adlandırılan bu kalemde açık oluşursa çeşitli yollarla kapatılır.

Borç, yabancı sermaye girişi, hisse senedi satışı gibi yöntemler ilk akla gelenler.

Bir de bu yöntemlerin hiçbirinin aracılık etmediği para girişi var ki işte buna net hata ve noksan kalemi deniyor.

Çeşitli hesap hataları, yanlış tahminler ya da yanlış veri girişi, kaynağı belli olmayan para kalemini artırıp azaltabiliyor, ekonomistler hep bu marjı dikkate alarak bu veriyi değerlendirir. Ancak son yıllarda oluşan rakamlar, verilerin yanlışlığından daha çok sistemin yanlışlığını ortaya koyuyor.

Çünkü bu kalemdeki artış, verilerin yanlışlığıyla açıklanamayacak kadar büyük. Örneğin, 2002-2014 yılları arasında Türkiye’nin toplam cari açığı 410.8 milyar dolar.

Bu rakamın 377 milyar dolarlık kısmı kayıt içi sermaye girişiyle finanse edilmiş, 33.6 milyar dolarlık bölümü ise kayıt dışı sermayeyle…

Son bir yılda oluşan rakamı da eklersek 13 yılda 40 milyar doların üzerinde kaynağı belli olmayan para girişi olduğunu görüyoruz.

Nisan ayında bir açıklama yapan CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak, cari açıkta yaşanan artışa dikkat çekerek “AKP iktidarında cari açık rekorlar kırarken cari açığın finansman kalitesi de hızla bozuldu. 12 yıllık AKP iktidarında Türkiye’ye 31,1 milyar dolar kaynağı bilinmeyen para girdi” demişti.

Sorumluluk Merkez Bankası’nda

Sizinle bir başka ilginç istatistiği de paylaşmak istiyorum. Kaynağı belirsiz para girişindeki artış nedense hep seçim öncesi dönemlere rastlıyor.

Geçen yılki seçimlere bakalım. Mart 2014’te yerel seçim, ağustos ayında ise cumhurbaşkanlığı seçimleri yapıldı. 2014 Ocak-Ağustos döneminde kaynağı belirsiz para girişi 9.5 milyar dolarla tüm zamanların rekoruna ulaştı.

Seçimin ardından yılın son 4 ayında ülkeden 5.7 milyar dolar para çıktı, yani işler tersine döndü.

Yukarıda da değinmiştim bu iş Merkez Bankası’nın sorumluluğunda. Banka, ödemeler dengesini oluşturan istatistiklerin çoğunu farklı kurumlardan alıp tabloya koyuyor.

Net hata ve noksan kalemindeki bu hızlı yükselişi ve ani düşüşlerin nedenini bulup kamuoyuyla paylaşmak durumunda.

Aksi taktirde ortaya atılan tüm iddiaların doğruluğunu kabul etmiş sayılacak.