Yurt Haber Merkezi

Türkiye’de ve Ankara’da, güvencesiz çalışmanın, ucuz işgücünün ve iş cinayetlerinin merkezindeki kesimlerden birisi de mülteci/göçmen işçiler. Ankara İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin Ocak ayında Siteler’deki mobilya atölyelerinden birinde 5 Suriyeli işçinin göz göre göre ölmesinin ardından sürdürdüğü “Mülteci/Göçmen İşçilerin İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği” konulu çalışmasını paylaştı. Raporda, Siteler’deki işyerleri ile Ankara’nın mülteci/göçmenlerin yoğun olarak yaşadığı mahalleler Önder, Ulubey ve Solfasol’de yapılan görüşme ve gözlemler yer alıyor. Ankara’da mülteci/göçmen işgücünün en yoğun biçimde istihdam edildiği ilk alan Siteler ve Ostim Organize Sanayi bölgesi olarak biliniyor. Suriyeli işçilerin yaygın olarak yaptıkları işlerin açıklandığı raporda, “Mobilya imalatı, makine imalathanelerindeki vasıfsız işler, mülteci/göçmen mahallelerinde esnaflık ve sokak satıcılığı. Özellikle çocuk emeği bakımından atık kâğıt vb. toplayıcılığı da en yaygın işler arasında. Afganistanlı ve Iraklı işçilerin en yoğun olarak çalıştıkları alanlar ise inşaatlar” şeklinde yer alıyor. Bu iş kollarında çalışan mülteci/göçmen işçilerin çoğunluğu ise ülkelerinde çiftçi ve zanaatkâr olarak istihdam edildiğini söylüyor.

TEHLİKE FAZLA ÜCRET DÜŞÜK

Mülteci/göçmen işçilerin genel olarak haftalık usulü ve sigortasız olarak çalıştıklarına yer verilen raporda, “Mülteci/göçmen işçilerin aldıkları ücretler yaşları, tecrübeleri ve ustalıklarına göre haftalık 200 TL’den başlıyor, küçük bir azınlığın ücretleri 600 TL’ye kadar uzanabiliyor. Çocuk işçilerdeyse ücretler, atık toplama gibi işlerde günlük 20 TL, mobilya atölyelerinde ise haftalık 200-250 TL arası değişiyor” bilgisi paylaşılıyor. Öte yandan çalıştıkları işlerde Türkiyeli işçilerden daha düşük ücretler alan mülteci/göçmen işçiler, daha tehlikeli işlerde ve daha güvencesiz koşullarda çalışmaya mecbur bırakılıyor. Siteler ‘de mülteci/göçmen işçilerin çalıştığı işletmelerin büyük çoğunluğu 1-10 kişinin çalıştığı mikro işletmeler olurken, işçilerin günlük çalışma saati ise en az 10 oluyor. Ankara’da, Suriyeli mülteci çocuklar işgücüne yoğun bir biçimde dâhil olurken, Siteler gibi geçmişte çocuk emeğinin çok yoğun olduğu bölgelerde, bugün yerli çocuk emeği, yerini büyük oranda mülteci/göçmen çocuk emeğine bırakmış durumda. İlkokul çağı ve daha küçük yaşta Türkiye’ye gelen çocuklar için eğitimine devam etme bir seçenekken, yaşı daha büyük çocuklar eğitimini sürdürmeyip haneyi geçindiren işgücü durumuna evrildiği gözleniyor.

PATRON TEHDİDİ

Raporda, ekonomik kriz patronlar için mülteci/göçmen emeğini daha fazla sömürmek, yerli işgücünün ücret talebini, mülteci/göçmen emeğini kullanarak ya da ileri sürerek baskılamak için uygun bir işlev olarak dikkat çekiliyor. Öte yandan, Türkiyeli emekçiler bakımından özellikle krizin yoğun hissedildiği küçük işletmelerde artan işsizlikle birlikte yedek mülteci/göçmen emeği de patronlar tarafından tehdit olarak kullanılıyor.