O uçakta yaşananlar belli oldu; Kokpitteki panik faciaya koşmuş

O uçakta yaşananlar belli oldu; Kokpitteki panik faciaya koşmuş

İran’da düşen ve 11 kişinin hayatını kaybettiği iş jeti kazasında gözler, yanlış bilgi veren sürat saatinde. Uçak neden anormal duruma girdi? Ayrıntıları Uğur Cebeci yazdı.

Hürriyet yazarı Uğur Cebeci, İran’da düşen ve 11 kadının hayatını kaybetmesine neden olan jet kazasının sebebini yazdı.

Cebeci, ‘Kokpitteki panik faciaya koşmuş’ başlıklı yazısında, “Uçağın sürati fazla görünüyordu. Kaptan Pilot Beril Gebeş, burnu havaya kaldırıp, İran Hava Trafik Kontrol Merkezi’nden izin alarak 36 bin feet yani yaklaşık 12 bin metreden 38 bin feet’e (12 bin 600 metre) çıkmak istedi. Ama 37 bin feet’in (12 bin 300 metre) sonuna doğru, uçak süratsiz kaldı, yani ‘stall’ oldu ve yıkılma başladı” dedi.

LEVYEYİ 51 KEZ KENDİNE DOĞRU ÇEKMİŞ

Burnu daha fazla kaldırabilmek için kaptan pilotun lövyeyi tam 51 kere kendine doğru çektiğini bildiren Cebeci, “Uçak anormal duruma girmeye başlamıştı. Kumandalara cevap vermiyordu... İkinci Pilot Melike Kuvvet, uçağın anormal durumdan nasıl çıkarılacağını anlayabilmek için manuele bakmaya çalışıyordu. Oysa çapraz kontrol yapılsa ve anında kumanda ikinci pilota devredilse bu kaza olmayabilirdi. Ama kaptan kendi okuduğu sürate göre davranmaya devam etti. İlk açıklamalar bunu ortaya koyuyor” diye yazdı.

ANORMAL DURUM EĞİTİMİ

Son yıllarda pilot ihtiyacı ile birlikte özellikle Türkiye’de sivil pilotların oranı hızla yükseldiğini belirten Cebeci, özetle şunları kaydetti:

“Ama şöyle de bir gerçek var. Türkiye’deki Ticari Pilot Eğitimi’nde havacılıkta ‘upside recovery’ olarak adlandırılan anormal durumdan çıkış eğitimi yok. Örneğin bu eğitim Avrupa’da zorunlu. Havacılıkta bazı şeyler yaşanarak öğrenilebiliyor. Tüm eğitiminde düz uçmuş, 30 dereceden fazla yatış yapmamış bir öğrenci pilotun anormal duruma girişi, uçağı nasıl kurtaracağını öğrenmesi gerekiyor.

Uçağın sürati ile ilgili bir endişe olduğunda yapılacak ilk iş, herhangi iki pitotüpün sürat göstergesinin aynı olanlarına itibar edilir. Ve eşit olan ikisine göre hareket edilir. Yani hangi ikisi eşitse o sürat doğrudur.

Sanırım bu olayda sadece kaptan pilotun önündekine göre hareket edilmesi uçuşu allak bullak etmiştir. Uçağın aşırı hızlı olduğu sanılmıştır. Bu yüzden kaptan içgüdüsel olarak lövyeyi kendisine çekmiş, büyüyen panikle bunu tam 51 defa yapmıştır.”