"Kanal"...

6 yıl önce aramızdan ayrılan

Tarık Akan'ın -ilk toplumsal içerikli- filmi sayılır.

Bu filmi,

semtimizin açıkhava sineması

Cem'de

Sadik Emin Akten ve

Salih Debreli ile beraber izlemiştik, unutamam...

Tuncel Kurtiz, Meral Orhansay, Kâmran Usluer, Menderes Samancılar; rolleri paylaşanlardı.

Tarık Akan, ilçeye yeni atanmış idealist kaymakamı canlandırıyordu.

"Halkla ağa arasında su sorununun yaşandığı, halkın kaymakamlarıyla birleşerek su hakkına, sağlığına sahip çıktığını" anlatan bir filmdi.

Tarık Akan, onurlu mert yurtsever ve karizmatik bir kaymakamı mükemmel oynuyordu.

Rolünde muhteşem etkileyiciydi...

Meral Orhonsay beldenin idealist doktoru Zeynep'ti.

Tuncel Kurtiz ise mücadeleci köylü Abuzer'di.

Kötü karakter ise Haşim Ağa yani; 

Kamran Usluer 'di...

****

1978 yapımı film,

köyleri çeltik ağaları yüzünden mahvolan köylülerin mücadelesini anlatırdı.

Kısaca senaryosu;

"Tarlasına çeltik ekmek isteyen Haşim Ağa, barajların açılması konusunda yeni kaymakamı kandırır. Kaymakam, sağlık ocağı ve okul yapabilmek için su kanallarını Haşim Ağa’ya kiralar.

Fakat su kanalları açılınca civar köyleri su basar. Köylüler Abuzer’in önderliğinde Kaymakam'ın yanına gelerek şikâyette bulunur.

Doktor Zeynep’in de açıklamalarıyla kandırıldığını anlayan kaymakam, suyun kesilmesini emreder.

Bu yüzden Haşim Ağa’yı kendine düşman eder. Haşim Ağa, kendisine kafa tutan kaymakamı göndermek için elinden gelen her şeyi yapacaktır."

(Konusunu gerçek bir olaydan alan film, 1979 Ecevit Hükümeti'nde Adalet Bakanı olan Mehmet Can'ın Adana'nın (bugün Osmaniye) Kadirli ilçesinde 1960'ta kaymakam olduğu yıllarda başından geçen olayları yine bir sinema sanatçısı olan İhsan Yüce'nin senaryolaştırılmasıyla çekilmiştir.)

****

Antalya Altın Portakal Film

Festivali'nin ödüllü filmi

"Kanal"ın yönetmeni,

Erden Kıral'dır !.

Bugün 80 yaşında geçirdiği bir rahatsızlıkla aramızdan ayrılan sinema kültürümüz

Erden Kıral!

O; Orhan Kemal'in 1954 yılında yazdığı romanından aynı adla 1980 yılında Tuncel Kurtiz ve Mahmut Tali Öngören'in senaryosuyla sinemaya uyarlanan 1980 yapımı "Bereketli Topraklar Üzerinde" filmini, 1982'de de "Hakkari'de Dört Mevsim" ve "Mavi Sürgün" gibi filmleri çekmişti.

Sevdikleri ardından -özetle-

"Türkiye’nin zor yıllarında büyük bir duyarlılıkla sanatını üretmiş çok değerli bir kuşağın parçasıydı." dediler,

Sinema eleştirmeni

Şenay Aydemir,

"Kuşağının kendini yenileyebilen ve bugüne kadar gelebilen tek ismiydi Erden Kıral.

İyi bir izleyici ve okurdu tanıdığım kadarıyla.

Uzun bir kariyere çok az film sığdırdı aslında. Huzurla uyusun.

Adı hep anılacak." paylaşımını yaptı.

"Kanal"da oynattığı Menderes Samancılar;

"Işıklar içinde uyu sevgili dostum Erden Kıral.

İy ki onca yolu birlikte yürümüş iyi ki o güzel filmlerinde birlikte çalışmışız."

****

Türk Sineması, eleştirmenlere göre;

"En kıymetli, en kendine has yönetmenlerinden birini yitirdi."

Kendine özgü renkleri olan, kuşağının vizyoneri bir yönetmendi

Erden Kıral.

Hafızalardan asla silinmeyecektir o...