Geçen yıl bu dönemlerde döviz ve altında çok kısa süre içerisinde tarihi yükselişler, cebinde üç kuruş parası olan insanları bile yatırımlarımı nasıl korurum kaygısına soktu. Yanlış yatırım aracında yakalanan insanlar, hayatları boyunca edindikleri birikimlerde büyük kayıplar yaşadı. Doğru yatırım aracını tercih edenler ve para üstünden para kazanmayı becerenler ise zenginliklerine zenginlik kattı.

Birçok sosyal medya platformunda uzman adı altında kim olduğu belli olmayan hesapların, ben 8-12-15 yıllık borsacıyım diye deneyimlerini paylaştığını görüyorum. Belki de 1999 yılından beridir 23 yıldır borsada işlem yapan ve insan psikolojisi ve davranışları alanında uzmanlığı olan biri olarak bu hafta köşemde küçük yatırımcıyı büyük felaketler ve maalesef kimilerini intihara kadar götürebilecek kayıplar öncesinde uyarmak ve gözlemlerimi paylaşmak istedim.

2023 Haziran ayında yapılacak seçimler nedeniyle hükümet tarafından dövizin baskılanması, yine hükümetin ekonomi politikaları dahilinde düşük faiz oranları, altının dünya piyasalarında çok talep görmemesi ve kripto paralarda tıkanma ve belirsizlikler yatırımcıların yeniden borsaya yönelmesine sebep oldu. Hele ki pandemi sürecinde ve hükümetin ekonomi politikalarının getirdiği dalgalanmalarda çok ucuzlayan Türk borsası büyük kazançlar için fırsat oluşturdu. Bir yılda yüz kattan fazla kazandıran hisseler az sayıda bazı insanların hayallerinin gerçeğe dönmesini sağlarken, çok sayıda yatırımcıyı heveslendirdi. Ama borsanın altın kuralları realize etmediğin kar senin değildir. O yüzden borsaya ucuzdan girmek kadar belki de daha önemlisi ne zaman çıkacağının hesabını yapmaktır. Yine borsanın altın kurallarından biri ‘Borsada hayaller alınır, gerçekler satılır’.

Aslında borsayla tanışma senem 1999 ile bugün arasında büyük benzerlikler var. Bu 23 yılda 3-4 defa büyük yükseliş ve dipler yaşadık. Dipleri alım fırsatı haline çevirenler kazandı, borsa yükselmişken trene atlamaya çalışanlar ise yıllarca pişman oldu, depresyon sebebiyle psikiyatri uzmanlarına başvurdu, hatta maalesef kendine çözüm yolu bulamayan bir kısmı intihar etti.

1999 Mayıs ayında adımımı attığım Ege Üniversitesi Psikiyatri Asistan odasında konuşulan yegane tıp dışı konu borsaydı. Neredeyse tüm asistanlar borsadan alım yapıyorlar ve asistan maaşlarından daha fazlasını borsadan kazandıklarını söylüyorlardı. Bu coşku ortamında bir şeyler öğrenmek için ağızlarının içine baktığımız abi ve ablalarımızın izinde yeni başlayan tüm asistanlar da borsaya adımımızı atmış olduk. Hasta aralarında gün sonunda yükselen borsaya baktığımızda bir yandan kazandığımız paraya sevinirken bir yandan da neden daha fazla girmedik diye üzülüyorduk. Tıp ki bugün borsaya yeni giren dostlarımın hissettikleri gibi…

2000 yılında Cumhurbaşkanlığı seçimleri vardı. Borsa yükseldikçe yükseliyordu. Artık asistanlıktan kazandığımız paralar borsada kazanılanın yanında harçlık kalıyordu. Tek sıkıntı cumhurbaşkanlığı seçiminde bir kriz çıkabilme ihtimaliydi. 70’li yıllarda, meclis başbakanı cumhurbaşkanını seçemediği dönemlerde büyük krizler yaşanmıştı. Koalisyon başbakanı Bülent Ecevit üniversite mezunu olmadığı için aday olamıyordu. O zaman hangi siyasi lider bu en üst makama oturacaktı, belirsizlik borsanın önündeki tek engeldi.

Mayıs ayında Ulusal Psikiyatri Kongresi için Antalya’daydık. Birden kongre salonlarına müjde düşmüştü. Koalisyon ortakları cumhurbaşkanlığı için Ahmet Necdet Sezer isminde uzlaşmıştı. Neredeyse kucaklaşıyorduk. Belirsizlik kalkmıştı. Siyasetin içinden olmayan cumhurbaşkanı krizleri sonlandıracak ve borsa şahlanacaktı. O zaman internete ulaşmak kolay değildi. İnternet bulabilen hesabındaki son paralarla hisse alıyordu. Ve o günlerde öğrendik ki kar cebe yakışır ve borsada hayaller alınır, gerçekler satılır. Borsada düşüş oldukça bunun düzeltme olduğuna inananlar daha da hisse almaya devam ettiler ve yıllarca zararlarını geri koyamadılar. Dönemin altın hisseleri Kepez, Çukurova, Sabah Gazetesi tahta kapattı. Bu hisselerde malı olanların hesabı sıfırlandı. Benim de İzmir aşığı olarak aldığım Ege Sanayi Holding(EGS) hisselerim bugün hala hesabımda sıfır lira değerinde durmakta. Neyse ki fazla param yoktu da zararım az olmuştu.

Yazımı sabırla okuyan ve ilgi gösteren dostlarım, lütfen hayatta kolay para kazanılmayacağı gerçeğini hep aklınızda tutun. Kazandığınızı realize etmeyi ihmal etmeyin ve hayatınızı risk edecek yatırımlardan uzak durun. Kazanan az sayıda insanın öykülerini dinlerken, hayatları mahvolmuş, ocakları sönmüş insanları unutmayın.