Bir açık var… Belki de tuzak!

24 Haziran seçimi yapılmadan, yenilenme veya erken seçim kazanları kaynıyor iktidar kulislerinde. Muhalefet 24 Haziran’a odaklanmış, söylentilere çok da kulak asmıyor. Ama kesinlikle bazı hazırlıklar yapılıyor; seçim sonuçlarının iktidar cephesinde yeterli bulunmaması ya da iktidarın kaybedilmesi durumunda A, B ve C planlarının olduğu yazılıp çiziliyor.
Bu planların içinde, seçimlerin yenilenmesi kararının alınması ve yeniden seçim sandığının önümüze konması da kuvvetli bir ihtimal. Böyle bir ihtimal gerçekleşirse ne olur? Belki de ilk kez benden duyacağınız bir durum yaşanacak. Yenilenecek seçimler eski sisteme göre yapılacak. Yani daha somut yazayım, partiler ittifak yapamayacak ve son yapılan değişiklikler uygulanmayacak. Bu öngörümün yasal dayanağı ile ilgili hukukçuların desteğiyle oluşturduğum tespitlere gelin birlikte göz atalım;

***

Tespit 1: Anayasa madde 67 son fıkra hükmü gereği; seçim yasalarında yapılan değişikliklerin yürürlük tarihi üzerinden bir yıl geçmedikçe uygulanamayacağı hüküm altına alınmış ve bu anayasa emri halen yürürlükte.
Madde 67 - Vatandaşlar, kanunda gösterilen şartlara uygun olarak seçme, seçilme ve bağımsız olarak veya bir siyasi parti içinde siyasi faaliyette bulunma ve halkoylamasına katılma hakkına sahiptir.
(Değişik fıkra: 23/7/1995-4121/5 md.) Seçimler ve halkoylaması serbest, eşit, gizli, tek dereceli, genel oy, açık sayım ve döküm esaslarına göre, yargı yönetim ve denetimi altında yapılır. Ancak, yurt dışında bulunan Türk vatandaşlarının oy hakkını kullanabilmeleri amacıyla kanun, uygulanabilir tedbirleri belirler.
(Değişik fıkra: 23/7/1995-4121/5 md.) 18 yaşını dolduran her Türk vatandaşı seçme ve halkoylamasına katılma haklarına sahiptir.
Bu hakların kullanılması kanunla düzenlenir. 
(Değişik fıkra: 23/7/1995-4121/5 md.) Silah altında bulunan er ve erbaşlar ile askeri öğrenciler, taksirli suçlardan hüküm giyenler hariç ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler oy kullanamazlar. Ceza infaz kurumları ve tutuk evlerinde oy kullanılması ve oyların sayım ve dökümünde seçim emniyeti açısından alınması gerekli tedbirler Yüksek Seçim Kurulu tarafından tespit edilir ve görevli hâkimin yerinde yönetim ve denetimi altında yapılır.(1)
(Değişik: 23/7/1995-4121/5 md.) Seçim kanunları, temsilde adalet ve yönetimde istikrar ilkelerini bağdaştıracak biçimde düzenlenir.
(Ek: 3/10/2001-4709/24 md.) Seçim  kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz.

***

Tespit 2: Geçen yıl yapılan 16 Nisan referandumuyla kabul edilerek değiştirilen maddelerin sonuna eklenen geçici 21. Maddenin son (H) fıkrasında “Seçim kanunlarında yapılan değişikliklerin, bu anayasa madde değişiklikleri (referandumla değiştirilenler) yürürlüğe girdikten sonraki ilk Cumhurbaşkanlığı ve TBMM Milletvekili se- çimlerinde, yukarıda yazılı Anayasa md 67 son fıkra hükmünün uygulanmayacağı da yazılı”.

Geçici madde 21-H) Anayasanın 67’nci maddesinin son fıkrası hükmü, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra birlikte yapılacak ilk milletvekili genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi bakımından uygulanmaz.
Buna göre, 16 Mart 2018 tarihinde 30362 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren seçim kanunlarındaki değişiklikler (partilerin ittifak yapması, seçim güvenliği, vs.) bu geçici madde hükmü sayesinde Anayasa md 67 son fıkra hükmünde yazılı engele takılmaksızın uygulanabilecek oluyor.

***

Tespit 3: İlk seçimlerin (24 Haziran 2018) gerçekleştirilmesinden sonra, gerek yeni Cumhurbaşkanı, gerekse TBMM tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, 16 Mart 2019 tarihine kadar belirlenecek yeni seçim tarihinde, üstte yazılı Geçici Madde 21 / H fıkra hükmü geçerliliğini yitirmiş olacağından, 16 Mart 2018 tarihinde yürürlüğe giren seçim kanunundaki değişikliklerin uygulanması mümkün olmayacak. Çünkü, Geçici Madde 21/H fıkra hükmünde yazılı (...yapılacak İLK milletvekili genel seçimi ile...) ilk kelimesi gereği ikinci ya da üçüncü kez yapılacak seçimlere (16 Mart 2019 tarihine kadar kaç kez seçim yapılırsa yapılsın) etki etmeyeceğini ve ilk seçimden sonra hükmünün son bulacağını kabul etmek gerekir. 

***

Tespit 4: Buna göre, seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, yapılacak seçimlerde eski sistem (16 Mart 2018 den önceki kanun maddeleri) geçerli olacak ve partilerin ittifak yapması mümkün olmayacak ya da seçim güvenliği ile ilgili diğer değişiklikler geçersiz olacak. İşte o zaman şu anki ittifaklar kurulmadan her şey eski düzene göre olacak. Yani her koyun kendi bacağından asılacak. MHP belki baraj altı kalacak ama Millet İttifakı partileri seçime kendi başlarına girecekleri için birinci çıkması muhtemel AKP’nin arkasında kalıp muhalefete düşecekler.

Önceki ve Sonraki Yazılar