Hükümet 2015 bütçesini TBMM’ye sundu. 3 Kasım’dan itibaren Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu, bakanlıkların bütçelerini tartışmaya başlayacak. Bütçe tasarısının detayları Hükümetin 2015 hedeflerine dair önemli veriler sunuyor.

Gelecek yılın bütçe büyüklüğü 472 milyar 943 milyon lira. 2015’te bütçe açığı beklentisi 20 milyar 963 milyon, faiz dışı fazla ise 33 milyar 37 milyon lira. Faiz giderlerinin 54 milyarı bulacağı hesaplanıyor.

Öncelikle şunun altını çizelim. Bütçe, emek yoğun kesime; memur, emekli, işçiye, işsize dair hiç de iç acıcı veriler içermiyor. Buna karşın aşırı kamu harcamaları aslan payını almayı sürdürüyor.

Bu arada Memur-Sen’in geçen yıl örneği görülmemiş biçimde peşinen imza attığı toplu sözleşme ile seçim yılı 2015’te hükümetin memur zammını 3 artı 3’lük artışla geçiştireceğinin altını çizmekte yarar var.

CHP Kocaeli Milletvekili, ekonomi profesörü Hurşit Güneş ile dünkü sohbetimizde önemli detaya dikkat çekti. Hükümetin yüzde 4 büyümeyi hedeflediğini bunun da işsizliği artıracağını söyledi. Daha önce yüzde 7 büyümede bile işsizliği yüzde 9’un altına indiremediğini ifade eden Güneş, “Bu hedefle önümüzdeki yıl işsizlik çok daha artacaktır” tespitini yaptı.

Bütçenin büyük bölümü sabit giderlere personel, sosyal güvenlik, faize ayrıldı. Mal ve hizmet alımları geçen yıla oranla yüzde 9’luk artarak 41.2 milyara fırladı. Dudak uçuklatan oranda yüksek pay alan kurumlar arasında Cumhurbaşkanlığı başta geliyor. O detaylara gelmeden bazı rakamları paylaşalım...

Özelikle “savunma” ve “güvenlik” harcamaları son derece dikkat çekici. 2015’te bu alana toplam 52 milyar ödenek ayrıldı. İçişleri Bakanlığı bütçesi 3 milyar 898 milyon, Milli Savunma Bakanlığı 22 milyar 764 milyon, Milli İstihbarat Teşkilatı bütçesi 1 milyar 108 milyona ulaşıyor. Emniyet Genel Müdürlüğü’ne 17 milyar 623 milyon, İçişleri’ne bağlanma hazırlığı yapılan Jandarma Genel Komutanlığı’na 6 milyar 490 milyon ayrıldı.

Eğitim bütçesi yüzde 8,1 oranında artırılarak 81,3 milyardan 87,9 milyara çıkartıldı. Sağlık Bakanlığı bütçesi de yüzde 9 oranında artırılarak 18.4 milyardan 20.1 milyara yükseltildi. Bu rakamın içinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan sağlık harcamaları yok!

***

Gelelim “saray” bütçesine... Cumhurbaşkanlığı bu yıl tam yüzde 97 oranında bütçesini artırdı. Abdulllah Gül, geçen yıl Çankaya’ya 201.5 milyon ödenek istemişti. Erdoğanlı Köşk, 2015 bütçesi için 397 milyon lira bütçe talep etti. 929 milyon lira olan Başbakanlık bütçesinin neredeyse yarısı.

Cumhurbaşkanlığı’nın 2016’da bütçe hedefi 434.1 milyon, 2017’de ise 464.3 milyon lira. Üç yıllık toplam bütçesi ise 1 milyar 295 milyonu aşıyor. Bu belki de Çankaya tarihinin en büyük bütçesi olarak kayıtlara geçiyor. Gül’ün 7 yıllık Çankaya bütçesinin toplamı 959 milyonu ancak bulurken, Erdoğan üç yılda neredeyse katlıyor...

Çankaya bütçesinde personel ödeneklerinin 47 milyondan 80 milyon liraya çıkartılması da dikkat çekici. Yatırım harcamaları 75 milyondan 158 milyona yükseltilirken, mal ve hizmet alımları da 71 milyondan 144 milyona ulaşıyor.

Bu aşırı artışın nedeni Erdoğan’ın “başbakanlık binası” olarak AOÇ arazisine inşa ettirdiği ancak Çankaya’ya çıkınca adres değişikliğine giderek “Cumhurbaşkanlığı” binasına çevirdiği “Ak Saray” olarak isimlendirilen Beştepe kampusunun giderlerine bağlanıyor. Bin odalı binanın maliyeti de 1 milyara yaklaşmıştı. Tek gerekçe bu olabilir mi?

Genel seçimin de içinde olduğu önümüzdeki üç yıla yayılan bu yüksek artış ister istemez “Erdoğan’ın başkanlık sisteminin bütçesi mi yapıldı?” sorusunu akla getiriyor.

29 Ekim resepsiyonu ile yeni bina “Cumhurbaşkanlığı” olarak resmen kullanıma açılacak. Burada yürütülen bir tartışma da Erdoğan’ın bu binaya 2 bin 500 personeli olan Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı’nı taşıyıp taşımayacağı. Ayrıca alayın bütçesi de bu rakamlara dahil değil...

***

Profesör Güneş de Çankaya bütçesinin artışını “abartılı” buluyor. Erdoğan’ın Başbakanlığı dönemindeki yüksek örtülü ödenek harcamalarına işaret ederek, “Örtülü ödeneği patlattı. Şimdi Çankaya’da bütçeyi olağanüstü artırıyor” diyor.

Güneş’e göre, olağanüstü rakamın nedeni sadece yeni bina değil. Yüksek bütçenin ardında “Erdoğan’ın örtülü seçim kampanyası” olduğunu düşünüyor. Tezini şöyle gerekçelendiriyor:

“Erdoğan dengeli ve partiler üstü duran bir cumhurbaşkanı sorumluluğu üstlenmeyecek. Son derece aktif, hükümetin adeta başında olmaya devam etmek istiyor. Geziler, mitingler yapıyor, planlıyor. Bunlar için de olağanüstü harcama yapacak. Bir kez daha iktidara gelirse bu rakamlar çok daha artacak. 2015 seçimlerinde biz sadece Davutoğlu ile siyasi rekabet içinde olmayacağız Erdoğan saha ya inip partisin savunmak için cumhurbaşkanı sorumluluğunu üstünden atarak anayasa rağmen seçim kampanyasının içinde olacak. Zaten şu anda da fiilen başkanlık yapıyor. Ve bu da açık bir anayasa ihlalidir.”