Uluslararası danışmanlık ve denetim şirketi PwC’nin, geleneksel yıllık Küresel CEO Araştırması her yıl olduğu gibi Davos Dünya Ekonomik Forumu Yıllık Toplantısı’nda paylaşıldı. Araştırma, dünyanın her yerinden CEO’ların ekonomik büyümenin yavaşlayacağını öngördüğünü ortaya koydu. CEO’ların en endişeli oldukları konu ise aşırı regülasyon, ikincilik ise ticaret savaşları. Türk CEO’lar ise en çok yüzde 70 gibi çok yüksek bir oranla döviz kuru dalgalanması

konusunda endişeliler.

Tüm dünyada 83 ülkeden takriben bin 600 CEO ile gerçekleştirilen 23. Küresel CEO Araştırması’na göre, yeni bir on yıllık döneme girerken CEO’ların küresel ekonomi hakkındaki yaklaşımları şimdiye kadar hiç olmadığı kadar temkinli. CEO’ların yüzde 53’ü, 2020 yılında ekonomik büyüme hızının yavaşlamasını bekliyor, bu oran 2019 yılında yüzde 29’du. Küresel ekonomi görünümü konusunda beklentilerin ele alınmaya başladığı 2012’den bu yana en yüksek “temkin” düzeyine bu yıl erişildi.

Şirketleri için de kaygılılar

CEO’ların kendi şirketleri açısından önümüzdeki sene için öngörüleri de geçen seneye göre geriledi. CEO’ların sadece yüzde 27’si kendi şirketlerinin önümüzdeki 12 ayda büyüme potansiyeline “çok güvendiğini” söylüyor. Geçen sene bu oran yüzde 35 iken, 2009 senesinden bu yana en düşük düzey bu sene gözlemlendi. Global CEO Araştırmaları gösterdiği en ehemmiyetli belirti CEO’ların kendi şirketlerinin gelir artışı beklentileri konusundaki sezgilerinin global ekonomik büyümeye konusunda en iyi göstergelerden biri olduğu istikametinde. Araştırma, her vakit CEO’ların 12 aylık gelir artış potansiyeline güven seviyesi ile küresel ekonominin yakaladığı gerçek büyüme seviyesinin birbiriyle çok yakından ilişkili olduğunu ortaya koyuyor. Bu yüzden 2020 yılında küresel büyümenin, IMF’nin ekim ayı için büyüme arayışı olan yüzde 3.4’ün bile altına düşme ihtimalinin olduğu görülüyor.

Araştırmanın başlıca bulguları

• Küresel CEO’lar arasında 2019’da büyümenin artacağına yönelik iyimser beklenti yüzde 22'yken Türkiye’deki CEO’lar dünya ile mutabık, oran yüzde 23.

• CEO’ların “çok endişeli” oldukları konulara bakıldığında ise ilk sırada geçen yıl olduğu gibi aşırı regülasyon (yüzde 36) bulunuyor. 2019’da dördüncü sırada yer alan ticaret savaşları daha fazla endişe kaynağı haline gelirken yüzde 36’lık oranla ikinci sırada. Geçen yıl ilk on endişe arasında bulunmayan belirsiz ekonomik büyüme ise yüzde 34’lük oranı ile küresel CEO’ların en çok endişe ettiği üçüncü konu oldu.

• Türkiye’deki CEO’ların daha değişik önceliklerle belirledikleri 4 konu ise oranlardaki düşüşe karşın aynı kaldı: Döviz kuru dalgalanması (yüzde 70), siyaset belirsizliği (yüzde 55), jeopolitik belirsizlikler (yüzde 45) ve belirsiz ekonomik büyüme (yüzde 39).

• CEO’ların yüzde 73’ü (2019 yüzde 82) kendi şirketlerinin gelecek 12 ay içinde büyüme potansiyeline güvendiklerini söylerken Türkiye’deki CEO’lar yüzde 72’lik oran ile geçen yıla göre (yüzde 63) çok daha iyimserler.

• Küresel CEO’ların yüzde 85’i 3 yıl içinde şirketlerinin büyüme potansiyeline güvendiklerini ifade ederken Türkiye’deki CEO’ların yüzde 87’si aynı görüşte.

• 2020'de büyüme için hedef olarak görülen piyasalarda ilk beş yerini savundu. Listenin tepesinde Amerika Birleşik Devletleri (%30) ve Çin (%29) başa baş şekilde bulunurken, bu iki ülkeyi Almanya (%13), Hindistan (%9) ve İngiltere (%9) izliyor.

• Türk CEO’ların yurtdışında büyüme ile ilgili sıraladığı 3 ülkede aynı kalırken aralarındaki sıralama farklılaştı. Geçen sene ilk üç Almanya (%23), Amerika Birleşik Devletleri (%22) ve Çin (%19) şeklinde sıralanırken, bu sene Amerika Birleşik Devletleri (%21), Çin (%19) ve Almanya (%17) olarak meydana geldi.

• CEO’ların yalnızca yüzde 18’i yeni yetenekler geliştirmeye dönük programlarında “büyük ilerleme” yakaladıklarını söylüyor. Türkiye’deki CEO’lar arasında bu oran daha düşük ve yüzde 9 düzeyinde.

• Yeni yetenek geliştirme konusunda küresel CEO’lar en büyük zorluk olarak yetiştirdikleri becerileri elde tutmayı gösterirken (yüzde 14,5), Türkiye’deki CEO’lar (yüzde 28) için de vaziyet aynı ancak oran çok daha yüksek.

Öncüler işbirliği yollarını arayacak

PwC Türkiye Başkanı Haluk Yalçın, araştırmanın dünya genelinde pek çok alandaki belirsizliğin CEO’ların gelecek beklentilerini de etkilediğini gösterdiğini vurgulayarak “Ekonomik büyümenin yavaşlayacağını düşünen CEO’lar en çok aşırı regülasyon, ticaret savaşları ve belirsiz ekonomik büyümeden kaygı ediyor. Karşı karşıya olduğumuz bu zorluklar ölçeği ve hızı değişik olsa da kavram olarak yeni değil; ve asıl ehemmiyetlisi beraberinde gerçek fırsatları da getiriyor. Bu sene, Davos’ta başlamak üzere tüm öncüler bu zorluklarla başa çıkmak için işbirliği yollarını arayacaklar” diye konuştu. Yalçın, Türk CEO’ların büyüme beklentileri ile ilgili global CEO’lar ile oldukça yakınlaştıklarını ve birkaç senedir süregelen temkinli duruşlarını devam ettirdiklerini belirtti.