Asperger Sendromu Nedir?

Asperger Sendromu (diğer adıyla Asperger Bozukluğu), bir bireyin sosyalleşme, ilişki kurma ve etkili iletişim kurma yeteneğini azaltan gelişimsel bir bozukluktur. Ancak Asperger sendromlu bireyler normal dil ve entelektüel gelişime sahiptir.

Daha önce, Asperger sendromu ayrı bir tanı olarak kabul edilmiş, ancak 2013'ten beri otizm spektrum bozukluklarının bir parçası olarak kabul edilmektedir. Otizm spektrum bozukluğu otizm, çocukluk çağı parçalayıcı bozukluk, Asperger sendromu ve belirtilmemiş tipte yaygın gelişimsel bozukluğu kapsar. Tüm bu bozukluklar daha önce ayrı koşullar olarak kabul edilirdi. Asperger Sendromu belirtileri nelerdir sorusunun cevabı bir sonraki bölümde detaylı olarak açıklanmaktadır.

Asperger Sendromu Belirtileri

Asperger sendromu, kişiden kişiye değişen çok çeşitli semptomlarla karakterizedir. Bu belirtiler yaşamın erken bir aşamalarda gelişir. Semptomların çoğu yetişkinlikte devam eder, bu da kişiyi sosyal olarak geri çekilir ve bu da depresyon veya kaygıya neden olur. Asperger sendromunun birkaç belirtisi aşağıda belirtilmektedir:

• Kötü göz teması
• Anormal tonda konuşma
• Rutinde hoşlanmayan değişiklikler
• Yüz ifadelerinin eksikliği
• Işığa, sese ve dokunmaya duyarlı
• Konuşmayı başlatma veya sürdürme yeteneğinden yoksun
• İlgi konusuna takıntılı ilgi
• Konuşma eksikliği ancak ilgilerini çeken konu hakkında çok konuşur
• Başkalarının duygularını ve beden dilini anlayamama
• Biçimsel dil kullanmak
• Konuşma, ses tonu ve aksan tonlarını ayırt edememe

Asperger sendromu, bu semptomların bireysel bir kombinasyonunu yaşadığında teşhis edilir. Bu semptomlardan bir veya ikisine sahip kişide Asperger sendromu olduğu anlamına gelmez.

Asperger Sendromu Sebepleri

Asperger sendromu erkeklerde kadınlardan daha yaygındır. Asperger sendromunun nedenleri iyi belirlenmemiştir. Bununla birlikte, genetik faktörler ve bazı çevresel toksinler Asperger sendromunun potansiyel nedenleri olarak kabul edilir.

• Genetik Faktörler: Asperger sendromunda birçok gen yer alır. Bazı kişilerde, genetik mutasyon Aspergers sendromu riskini arttırır ve az sayıda, durum Rett sendromu veya kırılgan X sendromu gibi diğer genetik bozukluklarla ilişkilidir. Dahası, bazı genler beyin gelişimini, bazıları da semptomların şiddetini etkiler.
• Çevresel Toksinler: Virüs ve kimyasallar gibi bazı zararlı çevresel toksinlere maruz kalmak Asperger sendromu gelişme olasılığını artırabilir.

Asperger Sendromu Teşhis

Asperger sendromu tanısı için spesifik bir test yoktur. Ebeveynler veya bakıcılar tarafından gelişimsel ve davranışsal zorlukların bildirilmesi, doktorun Asperger sendromunu teşhis etmesine yardımcı olur. Doktor Asperger sendromunu teşhis etmek için aşağıdaki değerlendirmeleri yapar:

• Psikolojik Değerlendirme: Psikolojik değerlendirme, bireyin entelektüel işlevini ve öğrenme yeteneğini değerlendirmek için yapılır. Bu değerlendirme, istihbarat bölümünün (IQ), motor beceri testinin ve kişilik testlerinin belirlenmesini içerir.
• İletişim Değerlendirmesi: Bireyin konuşma ve biçimsel dilinin değerlendirilmesini içerir. Değerlendirme, bireyin iletişim için dili ne kadar iyi anladığını ve kullandığını kontrol etmek için tasarlanmıştır. Mizah veya alaycılık gibi sözel olmayan iletişim şekli de değerlendirilir. Ses ve konuşma perdesi de gözlenir.
• Psikiyatrik Değerlendirme: Psikiyatrik değerlendirmede, bireyin yeni durumlara nasıl tepki verdiklerini, başkalarının duygularını ne kadar iyi anladıklarını ve alay ve alaycılık gibi dolaylı iletişim arasında ne kadar iyi ayrıldıklarını gördüğü görülmektedir. Doktor, bu durumun Asperger sendromlu bireylerde yaygın olarak görüldüğü için, bireyin anksiyete veya depresyon olup olmadığını da değerlendirebilir.

Asperger Sendromunda Tedavi

Asperger sendromu tedavi edilemez. Tedavi, ilişkili semptomları azaltmak için yapılır. Tedaviler şunları kapsar:

• Sosyal Beceri Eğitimi:  Sosyal beceri eğitimi, bireye başkalarıyla nasıl etkileşim kuracağını ve kendilerini daha iyi ifade edebileceğini öğretmeyi kapsar.
• Konuşma-Dil Terapisi:  Konuşma dili terapisi iletişim becerilerini geliştirmek için tasarlanmıştır. Bireysel normal yukarı-aşağı konuşma modelinin, el hareketlerinin anlaşılmasını, göz temasının sürdürülmesini ve konuşmanın nasıl başlatılacağını ve sürdürüleceğini kapsar.
• Eğitim Terapisi: Asperger sendromlu bireyler için özel eğitim programları tasarlanmıştır. Bu programlar, bireyin davranış, sosyal ve iletişim becerilerini geliştirmek için çeşitli aktiviteler kapsar.
• Bilişsel Davranışçı Terapi: Bilişsel davranışçı terapi, bireyin düşünce biçimini değiştirerek bireyin zihinsel sağlığını iyileştirmek için kanıtlanmış bir uygulamadır. Asperger sendromunda, bireyin duyguları ve obsesif davranışı kontrol etmesine yardımcı olur. Asperger sendromu ile ilişkili yaygın eşzamanlı durumlar olan anksiyete ve depresyon tedavisinde faydalıdır.
• Ebeveyn Eğitimi ve Eğitimi: Ebeveynlerin eğitimi ve öğretimi, evde bireyle ilgilenmek ve ebeveynleri evde bireyin sosyal becerileri üzerinde çalışmak üzere eğitmek için yapılır. Ebeveynlere Asperger sendromlu bireyle aynı eğitim verilir.
• Uygulamalı Davranış Analizi:  Uygulamalı davranış analizi, bireyi olumlu iletişim ve sosyal becerileri uygulamaya teşvik etmek için yapılır. Olumlu övgü ve övgü, etkili sonuçlar elde etmek için uyarlanmış tekniklerdir.
• İlaç: Asperger Sendromu tedavisi ilaçları birkaç belirti ve ilgili eş zamanlı durumu kontrol etmek için ilaçlar verilir. Örneğin, çocuk hiperaktif ise ilaçlar reçete edilir, eğer birey anksiyete ve depresyon gibi eşzamanlı rahatsızlıklar yaşıyorsa anti-depresanlar reçete edilir ve bazı durumlarda bireyin davranış problemleri varsa anti-psikotik ilaçlar verilir.

Asperger Sendromu için Hangi Doktor ve Bölüme, Ne Zaman Gidilmeli?

ASperger sendromu belirtilerini çocuğunda gören ebeveynler alanında uzman bir doktora çocuğunun teşhis ve tedavisi için götürebileceği gibi hastanesinin çocuk doktoruna yada çocuk nöroloğuna çocuğunu götürüp muayene ettirmesi gerekmektedir. Çocukta bazı belirtiler görüldüğünde diğer belirtilerde takip edilmeli ve fark edildiğinde zaman kaybetmeden doktora gidilmesi gerekmektedir. Çocuk psikiyatrisi doktorları bu süreçte teşhis edecek ve tedavi sürecine başlayacaklardır.