Rus ressam Yevgeni Lansere’nin 1922 yılında, Büyükelçi Semyon Aralov’un daveti üzerine geldiği Türkiye’de çizdiği resimler, Rus Evi ve Cumhuriyet Gazetesi ortaklığında “Kurtuluş’un Türkiyesi 1922 Ankara Yazı” ismiyle sergiye dönüştürüldü. Bu akşam 18.00’de açılışı gerçekleştirilecek sergideki resimler, 1925’te Lansere’nin “Ankara’da Bir Yaz 1922’’ adlı kitabından Sergey Golyaçev tarafından yapay zeka kullanılarak büyütüldü ve renklendirildi. Rus Evi Başkanı Aleksandr Sotniçenko, serginin oluşum sürecini ve tarihsel bağlamını ANKA Haber Ajansı’na anlattı:

"YARDIMIMIZA YAPAY ZEKA YETİŞTİ"

“1922, Rusya’dan ilk Rusya büyükelçisi geliyor, daha önce de birkaç kişi vardı ama onlar bu kadar önemli değildi. Semyon Aralov, burada 1 buçuk sene kaldı ve onunla birlikte de bir ressam geldi; Yevgeni Lansere. O da hem Trabzon İnebolu’ya gitti hem de İnebolu’dan Ankara’ya. Ondan sonra Aralov ve Mustafa Kemal Atatürk ile birlikte cepheye gitti. Hem anılar yazmış hem de çok resim çizmiş. Bunlar da hem kara kalem hem de renkli çoğunlukla sulu boya resimler. Sonra bu anıları basmak istemiş. 1925’te, 3 sene sonra basabilmiş çünkü o zaman Sovyet Rusya’da ekonomik kriz vardı. Çok küçük, çok kalitesiz kağıtlara 1925’te kitabı basmış. Ve biz bu resimleri o kitaptan aldık. Kitap çok küçük. Türkiye’de de basılmış, internette bulabilirsiniz; ‘Yevgeni Lansere-Ankara Yazı’. Resimler çok küçük ama ben göstermek istedim çünkü insanlar Türkiye’de çok az biliyorlar; Rusya’da da bilmiyorlar. Ben orijinalleri bulmak istedim ama bulamadım. Rusya’daki müzelerde sadece iki tanesini buldum. Diğerleri hep özel koleksiyonlarda. Biz önce bir ajanda bastık, orada küçük resimleri koyduk, o ajandaları bugün vereceğiz. Ressamlar ile görüştüm, ‘Bunların daha büyüğünü yapabilir misiniz’ dedim. ‘Zor çünkü resimler çok küçük’ dediler. Yardımımıza yapay zeka yetişti. Arkadaşım, bilgisayar şirketinde yapay zeka uzmanı ve o çok bence güzel yapmış. Resimler renkli oldu ve biz Yevgeni Lansere’nin nasıl gördüğünü hiç bilmiyoruz ama bence ilginç oldu. Ve bu sergiyi burada, bugün açıyoruz.

"KÜLTÜRÜMÜZ VE TARİHİMİZ ÇOK YAKIN”

Kültür olarak biz çok yakınız. Kültürümüz çok yakın bence ve tarihimiz çok yakın. Osmanlı İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu örnek alınarak kurulmuş ve Türk göçebe kültürü ve Balkanlar’da çok Slav Ortodoks Hristiyanlar varmış. Aynı şey Rusya İmparatorluğu için de geçerli; Türk göçebe kültürü, aynı zamanda Bizans, Hristiyan Ortodoks kültürü ve Slav nüfusu. Biz komşuyuz onun için o kadar çok savaş vardı. Ama kültür biz Türkiye’den çok aldık. Mesela Rus Kazaklar, onlar sınırda olduğu için Türk giyim kullandılar, Türk silahı kullandık. Osmanlı İmparatorluğu da Rusya’dan çok aldı. Sadece kültür değil, ekonomik olarak çok ilişkimiz vardı 18’inci yüzyılda. 20’inci yüzyılda ilişkilerimiz yakınmış, Semyon Aralov’a teşekkür ederiz çünkü o buralara geldi. Ve Semyon Aralov kendisi asker olduğu için Mustafa Kemal Atatürk ile birlikte cepheye çok gittiler. İstanbul’da Cumhuriyet Anıtı var. Orada, Mustafa Kemal Atatürk ile beraber olanların hepsi Türk. Sadece bir Rus var, o Semyon Aralov.

"BU SERGİ RUSYA VE TÜRKİYE YAKINLAŞMASI İÇİN KÜÇÜK BİR ADIM”

Şimdi biz görüyoruz ki ticaretimiz çok yüksek seviyede. Geçen sene 62 milyar dolarmış, bu çok güzel. Bu sene belki daha yüksek olacak. Kültür olarak Kızılordu Korosu, Rus balesi, Rus klasik müziği Türkiye’de çok ünlü. Avrupa’daki gibi değil, Avrupa’da kültür iptali var. Onlar, ‘Çaykovski, Dostoyevski hepsi kötü insanlar çünkü onlar Rus’ diyor. Ama Türkiye’de böyle değil. Biliyoruz ki Dostoyesvki, Tolstoy, Gorki her yerde satılır. Rus bale, Rus klasik müziği, Rus solistler CSO için çok geliyor. Ve bizim burada Cumhuriyet Gazetesi ile beraber organize edilmiş bu sergi de Rusya ve Türkiye yakınlaşması için küçük bir adım.

"LANSERE, ARALOV VE ATATÜRK CEPHEYE BERABER ÇOK GİTTİLER”

Her Ankaralı bu resmi biliyor. Bu Arslanhane Camii’nin minaresi, belki bu Kale’den çizilmiş bir resimdir. Bu resmi de yapay zeka yağlı boya gibi renklendirmiş. Şimdi Kale civarında veya Hamamönü’nde bu gibi evler çok var. Ankara değişiyor ama değişmiyor. Yevgeni Lansere, Semyon Aralov ve Mustafa Kemal Atatürk cepheye beraber çok gittiler ve bir defasında Lansere bu portreyi çizmiş. Bu da çok iyi bir portre. 2 sene önce, çok ünlü Rus ressam, Konstantin Miroshnik geldi buraya, ARTANKARA sergisine katıldı. Ve bu portreyi özellikle Türkiye için çizmiş, biz onu her yerde gösteriyoruz.”

KANSU: “CUMHURİYETİN 100. YILINA, KURULUŞ YIL DÖNÜMÜNE DENK GELDİĞİ İÇİN ÇOK ONURLUYUZ”

Cumhuriyet gazetesi yazarı Işık Kansu ise sergiye dair şunları söyledi:

“Bu sergi ilk kez Türkiye’de Ankara’da sergileniyor. Özelliği şu: 1922 Haziran ayında tam zafere giden yolda, Rus ressam Lansere, dönemin ulusal Kurtuluş Savaşı’na çok destek olan Sovyet Rusya Büyükelçisi Aralov ile birlikte Türkiye’ye geliyor. Ve özellikle Ankara’da gördüğü, tanık olduğu olayları, insanları, mekanları çiziyor. Trabzon’u, Giresun’u, gezdiği İnebolu tarafını çiziyor. Çok güzel bir sergi oldu. Rus Evi ve Cumhuriyet Gazetesi’nin ortaklaşa düzenlediği bir sergi. Burası Cumhuriyet gazetesinin Ankara bürosunun Cumhuriyet Kültür Merkezi aynı zamanda. Her 15’te 1 bir sergi açıyoruz. Bu sergi de Cumhuriyet’in 100. yılı onuruna, kuruluş yıl dönümüne denk geldiği için çok onurluyuz. Bu konuda bize destek olan Rus Evi’ne ve Rus Büyükelçiliği’ne de Cumhuriyet Gazetesi olarak teşekkür ediyoruz.”