Meme kanseri ve genetik ilişkisi

Meme kanseri ve genetik ilişkisi

Meme kanseri tedavisi sırasında cerrahi seçenek diğerlerine oranla öne çıkar. Özellikle erken teşhis durumlarında ameliyat tercih edilir.


Meme kanseri erken evrede teşhis edildiğinde ilk tercih cerrahi tedavidir. Cerrahi yöntemde ya meme tümörü, etrafında temiz doku olacak şekilde meme dokusundan çıkarılır ya da tüm meme alınır. Ayrıca ameliyatta koltuk altına tümörün yayılıp yayılmadığını anlamak için bazı lenf bezleri de çıkarılır. Yapılan cerrahi girişimlerle öncelikle hastalığın evresi belirlenir ve hangi ek tedavilerin gerekli olduğu (ışın, hormon, kemoterapi) saptanır. Günümüzde cerrahi tedavideki gelişmeler ve yapılan ek tedavilerdeki ilerlemeler sayesinde birçok meme kanseri vakasında iyi sonuçlar alınabilir.


Aynı memede kanserin yineleme ihtimali
Meme koruyucu cerrahi, genelde;

Kanser hücrelerinin yayılma potansiyeli kazandığı (evre I),
Memede tümör olmayan ancak koltuk altı lenf bezlerine yayılan (evre II) kanser hastaları ile
Ufak çaplı tek odaklı tümörlerde,
Cerrahi sonrası radyoterapi görebilecek hastalarda uygulanır.
Meme koruyucu cerrahi sonrası yıllık aynı memede yineleme (nüks) oranları yaklaşık yüzde 0.5-1 arası olmak üzere kişinin tümör özelliklerine göre değişebilir. Meme kanserli kişiler, meme kanserinin tekrarlaması nedeniyle değil sistemik tekrarlama yani yayılım (metastaz) nedeniyle kaybedilebilir. Bu nedenle memenin tümünün alınması yerine tek tümör odaklı uygun vakalarda meme koruyucu cerrahi yöntemiyle tümörlü dokunun çıkarılması tercih edilir. Meme koruyucu cerrahide tümör dokusu, etrafındaki yaklaşık 1-2 cm. normal meme dokusu ile birlikte çıkarılır (geniş eksizyon, tümörektomi, lumpektomi).

Meme ne zaman tamamen alınır?
Memenin tamamının alınması işlemi (Mastektomi), meme koruyucu cerrahinin uygun olmadığı durumlarda başvurulan bir yöntemdir. Kişide koltukaltı lenf nodu (beze) tutulumu olduğunda modifiye radikal mastektomi yani memenin tamamının ve koltukaltı lenf bezlerinin büyük bir bölümünün çıkartılabilir.

Geçmişte yaygın olarak, günümüzde ise meme koruyucu cerrahinin uygun olmadığı büyük çaplı ve/veya memede yaygın dağılım gösteren (birden çok odaklı tümörler) tümörlü kişiler için mastektomi tercih edilir. Ailesinde, 1. derece yakın akrabalarında meme kanseri olan bazı kişilerde meme kanseri kalıtsal karakter taşıyorsa, risk azaltıcı ve koruma amaçlı olarak hastalıksız memeye de mastektomi yapılabilir. Bu tür ameliyatlar erken evre tümörlerde, deri koruyucu veya yerleştiği yer meme başına uzak tümörlerde, ‘memebaşı koruyucu mastektomi’ şeklinde de gerçekleştirilebilir. Meme başının korunduğu ameliyat sırasında anestezi altında ve ameliyat masasındayken kişinin meme başına tek doz radyoterapi de (intraoperatif radyoterapi) verilebilir.

Memenin doğal haline getirilmesi
Meme onarımı, meme kanseri nedeniyle kaybedilen memenin doğal haline getirilmesi için yapılır. Bu yönüyle bakıldığında meme onarımının bir kozmetik ameliyat değil, bir onarım (rekonstrüksiyon) yani hastalık nedeniyle kaybedilen bir uzvun yerine konulması ameliyatı olarak görülmesi gerekir. Bu anlayışa sahip ülkelerdeki meme kanserinin tedavi ekibinde, plastik ve rekonstrüktif cerrahi uzmanları da bulunur. Bu uzmanlar gerektiğinde kişinin memesini doğal haline dönüştürecek operasyonlar gerçekleştirebilir.

Meme kaybı, pek çok kadını psikolojik olarak olumsuz etkileyebilir. Meme onarımı ameliyatları, kişinin psikolojisini, aile ilişkilerini ve cinsel yaşamını daha olumlu hale getirebilir. Ayrıca kişilerin ruhsal durumlarını da güçlendirerek hastalıkla daha iyi mücadele etmelerini sağlayabilir.

Meme onarımı her kadına yapılabiliyor
Kanser nedeniyle memesini kaybeden hemen her kadında meme onarımı yapılabilir. Ancak zamanlaması değişebilir. Kanserli memenin alınması (mastektomi) işlemi sırasında eş zamanlı veya daha sonraki dönemde (geç onarım) meme onarımı gerçekleştirilebilir. Ancak eş zamanlı onarım kozmetik sonuçlar bakımından daha düzgün sonuçlar verebilir.

Meme onarımı genelde erken evre kanserlerde uygulanır. Erken onarımın en önemli yararı; meme derisinin korunarak mastektomi yapılan kişide eş zamanlı olarak meme onarımının olabilmesidir. Böylece memenin alınmış olmasından dolayı kişinin yaşayacağı psikolojik travma en aza indirilebilir.

Meme kanserinde kemoterapi kullanımı
Kemoterapi, tek başına bir veya birkaç ilacın birden kanser hücrelerini yok etmek amacıyla kişiye verilmesi anlamına gelir. Meme kanserinde kemoterapi çoğunlukla cerrahi sonrası uygulanır. Bazı özel durumlar dışında cerrahi uygulanamayan lokal ileri meme kanserli veya diğer organlara yayılmış ileri evre meme kanserli kişilerdeyse kemoterapi, genellikle ilk uygulanan tedavi yöntemidir. Örneğin, meme koruyucu cerrahi uygulayabilmek için bazen daha erken evreli cerrahi uygulanabilir kişilerde de kemoterapi ilk uygulama olabilir. Bu kişilerde mastektomi yani memeyi tamamen çıkartmak yerine kemoterapiyle tümörün küçültülüp çıkartılması gerekebilir.

Meme kanserinde kemoterapi kimlere yapılamaz?
Kanser tedavisinde önemi bir yer tutan kemoterapi, tek başına bir veya birkaç ilacın birden kanser hücrelerini yok etmek amacıyla kişiye verilmesidir. Kemoterapide, tedavi sürecinin uygulanmasıyla hastalığın tekrar ve yaşam kaybı oranlarında yaklaşık yüzde 15-30 azalma görülebilir. Kemoterapinin uygulanamayacağı kişiler ise;

Ağır kalp, böbrek ya da karaciğer yetmezliği olanlar,
Bağışıklık sistemi baskılanmış olanlar ile
Şuur bozuklukları bulunan kişilerdir.
Meme kanseri - genetik ilişkisi
Genetik çalışmalar, farklı rahatsızlıklarda genler arasında bağlantıyı gözler önüne seriyor. Özellikle kanserin erken tanısında, genlerin rolüne dair yapılan araştırmalar yaygın olarak devam ediyor. Ancak bu araştırmalar henüz klinik uygulamalarda kullanılacak duruma gelmiş değil. Bu nedenle meme kanserinin erken tanısı için yapılan taramalarda genetik testler kullanılamıyor. Ancak meme kanseri ile genlerin ilişkisi saptandığı için aşağıdaki durumlarda genetik yatkınlığın mutlaka araştırılması gerekiyor;

Aynı ailede takip eden üç kuşakta ya da en az üç kişide meme kanseri tanısı konmuş kişiler olması,

Aile bireylerinden birinde menopoz öncesi dönemde meme kanseri görülmesi,
Aynı kişide meme ve yumurtalık kanserinin birlikte gelişmesi,
Aynı kişide iki memede birden kanser gelişmesi
Ailede, erkeklerde meme kanseri görülmesi.

kaynak:acıbadem hayat