Dr. Aybars Akoğlu

Dr. Aybars Akoğlu

NERDE YANLIŞ YAPTIK?

Bundan sadece iki yüzyıl önce ortalama insan ömrü kırk yıl kadardı. O dönemde buna benzer yazı çalışmam olsa yazdıklarımı yaştaşlarımın birçoğu hayatta olmadıkları için okuyamayacaklardı. Ve belki de ben yazamayacaktım…

            Bilim gelişti, tıp ilerledi diyoruz. Belki de bilimin en büyük zaferi enfeksiyon hastalıklarına karşı bulduğu çözümlerdir. Bugün ortalama insan ömrünün seksen yaşlara ulaşmasında enfeksiyon hastalıklarına karşı bulunan antibiyotik ve aşıların payı en fazladır. Çünkü yüz yıl öncesine kadar hasta olmak demek ölmek demekti. Aşı olamadığınız için de günün birinde bazı hastalıklara yakalanmamız kaçınılmazdı.

            Son iki yıldır bir enfeksiyon hastalığı ülkemizi ve tüm dünyayı sosyal, ekonomik ve psikolojik olarak esir aldı. Tam yüzyıl önce İspanyol gribi olarak adlandırılan bir pandemi deneyimine karşı insanlık çok daha az silahla mücadele etmişti. İspanyol Gribi, 500 Milyondan fazla kişiye bulaşması sonucu 18 ay içinde 50 milyon dolayında insanın ölümüne sebep olarak insanlık tarihinde bilinen en büyük salgınlardan biri olmuştur. Bazı tarihçiler İspanyol gribinin tek faydasının, salgından kırılan ülkelerin birinci dünya savaşını sonlandırmak zorunda kalması olarak görürler. Yüzyıl sonra yaşanılan pandemide tıbbın ilerlemesi artan insan nüfusuna rağmen şimdiden ölüm sayısını 4.5 milyona ulaştı. Ülkemizde ise 60bini geçmiş insanımızı yitirdik. Peki, sizce salgında dünya başarılı bir sınav verdi mi? Bu kayıplar daha az olabilir miydi?

            Her şeyden önce Dünya Sağlık Örgütü felaketin geleceğini ön görmede yetersiz kaldı. Onlara göre salgın Nisan 2019’da sonlanacaktı. Kazın ayağının öyle olmadığı anlaşıldığında ise tüm dünya devletlerinin ve bilimin ortak bir dil üretememesi salgınla mücadele ile ilgili ikircik yarattı. Yüzyıl önceki salgından kalan fotoğraflarda hayvanlara bile maske takıldığı gözlemlenmişken bazı bilim adamları salgının ilk döneminde maske takılmasının gereksiz olmasını savunmuştu. Bugün de hala bilim net bir şey söylemekte yetersiz kalmaktadır. Kimisi Sinovac kimisi Biontech aşısı olabilmekte ve tercih tamamen bu konuda hiçbir eğitimi olmayan insanlara bırakılmıştır. Ve hatta aşı olmamak bile hak sayılmıştır. Oysa bir hastalığın bir tedavi algoritması olmalıdır. Bu algoritma pandemi başından beridir oluşturulamamıştır.

            Ülkemizde birçok defa kısa süreli tam kapanma ve birçok defa kısmi kapanmalar uygulanmıştır. Bana göre virüsle mücadelede bu samimiyetsiz ve yetersiz ‘önlem alıyorum’ görüntüleri virüsün etkisini yitirmeden günde iki yüzden fazla vatandaşımızın vefat etmesini devam ettirmektedir. Yetkililerin yetersizliği ve samimiyetsizliği sadece bizim ülkemizle sınırlı değil. Nasıl cumhurbaşkanı olabildiyse, Brezilya Cumhurbaşkanı Jair Bolsonaro aşı karşıtı olduğunu ilan edebilmekte ve ülkesinde onbinler virüsten ölmüşken, virüse karşı şu an için en etkili savunma yolunu ret etmektedir. Ama bu Latin ülkesinde nasıl bir demokrasi örneği varsa ülkenin cumhurbaşkanı aşısız olduğu için seyretmek istediği bir futbol maçında stattan kapıdan döndürülmüştür. Belli ki bu Latin Amerika ülkesinde kurallar çok net, algoritma belli ve ülkede cumhurbaşkanı dahi olsa herkese eşit uygulanıyor. Aynı Bolsonaro New York’ta Birleşmiş Milletler toplantısında ülkesini temsil etmek için gittiğinde aşısız olduğu için salona alınmamış, pizzasını kaldırımda yemek zorunda kalmıştı.

            Bireysel, toplumsal ve ülkeleri yönetenlerin çok açık hataları olduğu belli. Birçok konuda fikir özgürlüğünün sadece ülkemizde değil, baskıcı rejimlerle tüm dünyada kısıtlandığı bir dönemde aşı karşıtı olmayı düşünce ve davranış özgürlüğü saymanın bir düğünde havaya kurşun sıkan magandanın davranış özgürlüğü vardır diye savunmaktan farkı yoktur. İkisinde de belki defalarca hiçbir şey olmayabilir ama günün birinde kendisi ya da olayla hiç ilgisi olmayan bir başkasının canını alabilir.

            Pandeminin sonlanmasının tek yolu virüsün dolaşımını engellemektir. Maske ve mesafe önlemleri, ekonomik ve psikolojik sebeplerle yetersiz kaldığı görülmüşken, virüsü durdurmanın tek yolu aşı olmaktır. Bunun için de tüm devletlerin ortak bir algoritması olmalı ve bu belirsizliğin sonlandırılmasın sağlanması şarttır.

Önceki ve Sonraki Yazılar